W sobotę 29 sierpnia, Akcja Wyborcza Polaków na Litwie będzie obchodziła jubileusz 15-lecia.
Partia litewskich Polaków w ciągu tych lat stała się zauważalną siłą polityczną na wszystkich szczeblach władzy na Litwie. Przedstawiciele AWPL reprezentują Polaków w samorządach i Sejmie RL, a tym roku przewodniczący AWPL Waldemar Tomaszewski zdobył mandat w Parlamencie Europejskim. Podstawowymi kierunkami ideologicznymi partii są: chrześcijańska wizja rozwoju społeczeństwa oraz uczciwa i bezinteresowna działalność.
Z okazji jubileuszu chcielibyśmy przedstawić krótką kronikę powołania do życia AWPL. Utworzyć polityczną partię Polaków zmusiła zmiana ustawodawstwa w Republice Litewskiej w 1994 roku. Dotąd Związek Polaków na Litwie był organizacją społeczno-polityczną, co dawało mu prawo uczestniczyć zarówno w życiu społecznym jak i politycznym. Przyjęta wówczas Ustawa o organizacjach społecznych przekreśliła istnienie organizacji społeczno-politycznych i nakazała takowym przekształcić się w organizacje polityczne (partie), bądź społeczne. W maju 1994 r. Sejm RL przyjął Ustawę, na mocy której prawo udziału w wyborach otrzymali wyłącznie partie i organizacje polityczne.
Społeczność polska, nieposiadająca swej partii, stanęła przed ogromnym zagrożeniem. Z jednej strony przekształcenie się ZPL w partię radykalnie przerzedziłoby szeregi Związku oraz spowodowałoby szereg niekorzystnych w perspektywie następstw. Z innej — powołanie partii wymagało znacznego wysiłku organizacyjnego, m. in. przybycie co najmniej 400 założycieli na zjazd i to w sezonie letnim. W dodatku nie było pewności co do bezproblemowej rejestracji partii przez często upolitycznione Ministerstwo Sprawiedliwości.
W tej sytuacji ZG ZPL zwołał 14 sierpnia nadzwyczajny V zjazd ZPL. Równolegle czynione były naciski (w prasie, organizacjach międzynarodowych, rozmowach politycznych) na rządzących (wtenczas władzę sprawowali LDPP i prezydent Algirdas Brazauskas) w celu zmiany niekorzystnej ustawy, zbytnio upolityczniającej nawet wybory samorządowe. Zmiany nie nastąpiły. Jednak w trakcie nasilenia akcji protestu, m. in. zorganizowanej przez Oddział ZPL rejonu wileńskiego około 300-osobowej pikiety przed gmachem Sejmu, udało się otrzymać zapewnienie, iż nie będzie żadnych przeszkód w rejestracji nowej partii polskiej.
Niedługo przed V zjazdem ZPL powstała grupa inicjatywna powołania partii polskiej, której przewodniczył prezes Oddziału ZPL rejonu wileńskiego Waldemar Tomaszewski. Zjazd Związku Polaków przyjął, jak potwierdziła historia, słuszną decyzję — ZPL przekształcono w organizację społeczną — oraz poparł starania grupy inicjatywnej powołania partii pod nazwą Akcja Wyborcza ZPL. W ciągu dwóch tygodni przy aktywnej pracy struktur ZPL udało się zebrać 739 podpisów założycieli, przyszykować program i statut przyszłej partii oraz przeprowadzić 28 sierpnia br. zjazd założycielski, który zgromadził 400 osób, mimo okresu urlopowego. Wreszcie 23 października 1994 r. Ministerstwo Sprawiedliwości oficjalnie zarejestrowało AWPL jako organizację polityczną. Pomijając żądanie wykreślenia wyrazu „Związek” z nazwy partii, większych problemów z rejestracją nie było.
W dniach 29-30 sierpnia br. z okazji jubileuszu 15-lecia AWPL odbędą się uroczystości okolicznościowe. 29 sierpnia — jubileuszowa konferencja oraz wieczór integracyjny. 30 sierpnia w kościołach Wileńszczyzny zostaną odprawione Msze św. w intencji dziękczynnej za osiągnięcia i pomyślną przyszłość AWPL. Kierownictwo AWPL oraz goście wezmą udział we Mszy św. w kościele pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Mejszagole. Po Mszy św. — spotkanie z ks. Prałatem Józefem Obrembskim.
Szersza relacja z obchodów jubileuszu Akcji Wyborczej Polaków na Litwie ukaże się w następnym numerze „Kuriera”.
R. M.