Więcej

    Alicja Klimaszewska: „Ożywić Rossę światłem zniczy”

    Czytaj również...

    Pomnik Aniołka śpiącego odnowiliśmy z pieniędzy zebranych przez harcerzy wileńskich – mówi Alicja Klimaszewska, prezes Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą Fot. Marian Paluszkiewicz
    Pomnik Aniołka śpiącego odnowiliśmy z pieniędzy zebranych przez harcerzy wileńskich – mówi Alicja Klimaszewska, prezes Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą Fot. Marian Paluszkiewicz

    Ostatnio zapewne wszystkich, kto o niej słyszał, pozytywnie zaskoczyła nowa akcja, którą zainicjował Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą, którego wieloletnim i stałym prezesem jest właśnie Pani. Mam na myśli „Podaruj światełko Rossie”. Jak  się zrodził ten pomysł?

    Podsunęło go samo życie. Będąc w roku ubiegłym podczas Dnia Zmarłych (2 listopada)  na Rossie, zobaczyłam tę nekropolię ciemną —  bez świateł, zniczy. Zresztą nawet jeżeli chodzi o Dzień Wszystkich Świętych, nie wszystkie groby też są  oświetlone, z najprostszej racji, gdyż prawie 90 proc. jest  starych, opuszczonych i „ożywają” światłem zniczy tylko na jeden dzień — 1 listopada. Dlatego postanowiliśmy w tym roku Rossę oświetlić na dłużej. I całą. Zwracamy się w tym celu do wilnian i gości miasta, by podarowali znicze dla Rossy. W ciągu całego miesiąca przynosić je mogą do Domu Polskiego, do księgarni „Elephas”, harcerze będą  je zbierać w szkołach, aby na Dzień Zmarłych cała Rossa zabłysła ich światłem.

    Zaczęliśmy rozmowę od akcji, ale przecież  w tym roku obchodzicie już  jubileusz. Może więc cofniemy się wstecz, do okresu narodzin Komitetu.

    Przed 20 laty Komitetu nie było. A pomysłodawcą jego powstania  był niezapomniany Jerzy Waldorff, który w Warszawie na Powązkach prowadził coroczne kwesty na rzecz odnowy tamtego cmentarza. Był to niezwykły człowiek, ogromny wielbiciel Wilna. A  przecież z naszym miastem nie miał żadnych powiązań rodzinnych. Ale w mieście  nad Wilią był po prostu rozkochany. Znał Rossę chyba jak mało kto, znał jej problemy.

    Spotkaliśmy się w Wilnie, na występach Opery Warszawskiej.  To z jego  ust padła propozycja, by poprzez kwestę  pomóc Rossie. Zaprosił nas do Warszawy.

    Nas? To znaczy?

    Mieliśmy już taki nieformalny komitet: Halina Jotkiałło, Jerzy Surwiło, Jan Sienkiewicz, Olgierd Korzeniecki  i ja. Pierwszy raz zaczęliśmy na Powązkach kwestować na rzecz odnowy Rossy. Z tej  pierwszej ekipy po dziś  dzień  „jedzie” tylko trójka: ja, Jotkiałło i Surwiło. W  tym roku będziemy kwestować już dwudziesty raz.

    Jak finansowo kalkulują się takie kwesty?

    Zbieramy rokrocznie (średnio) po 18 tysięcy złotych, a za te lata zebraliśmy 400 tysięcy złotych, za które udało się odnowić około 30 pomników.  W zależności od stanu  odnawiamy rokrocznie 1-2 pomniki.

    Używa Pani słowa  „odnawiamy”. Konkretnie — kto to robi?

    Ponad 15 lat współpracują z nami restauratorzy z Polski. A zaczęło się wszystko od pomocy Tadeusza Rutkowskiego, historyka sztuki, oraz  Adama Romana, profesora rzeźby, którzy sami wytypowali na Rossie pierwsze pomniki do odnowy, a dalej to już  nasz Komitet (bo takie określenie dla naszej grupy po uzgodnieniu z Jerzym Waldorffem obraliśmy) zaczął typować sam. A pomagać  odnawiać zaczęli studenci Akademii Sztuk Pięknych, w której  prof. Roman pracował.  Tak do  Wilna przyjechała restauratorka Jolanta Gasparska, która w ciągu pięciu  lat ze swymi studentami tu, na Rossie, pracowała. Przyjechali  też Piotr Zambrzycki  i Zenon Sadecki, absolwenci tejże Akademii wydziału konserwacji rzeźby kamiennej, którzy z nami są  już 15 lat. To znaczy przyjeżdżają do Wilna czasami kosztem własnego urlopu i w ciągu 2-3 tygodni tu pracują.

    Rezultatem tego są odnowione pomniki…

    Pierwszy był grobowiec rodziny Gieców (m. in. Giec  był pierwszym prezydentem Wilna). Polscy konserwatorzy odnowili także pomnik nagrobny Hryniewickiego, Kiewlicza, kwaterę rodziny Pietraszkiewiczów, Bułharowskich, ks. Józefa Radziwończyka, rodziny Ratuld-Ratyńskich,  na którym postać Matki Boskiej była bez głowy, a postać Chrystusa na grobie Jana Zimodro — bez rąk. Odnowiono też  pomnik Józefa Jankowskiego. Wszystkie wymienione nagrobki ludzi bardzo zasłużonych dla Wilna były w bardzo opłakanym stanie.

    Wymienione przez Panią  przykłady świadczą o sojuszu ofiarności warszawian, którzy rokrocznie podczas kwest na Powązkach nie zapominają o wileńskiej Rossie, oraz o konkretnej pomocy specjalistów — restauratorów, którzy nie żałują sił, czasu, by pomóc okaleczonej przez czas i wandali starej wileńskiej nekropolii.

    WIĘCEJ NIŻEJ | Reklama na podst. ust. użytkownika.; Dzięki reklamie czytasz nas za darmo

    Wspomniała Pani o rokrocznej kweście  na Powązkach. To trzeba widzieć! Bo niemożliwie przekazać wzruszeń, jakich doznajemy kwestując… Ludzie przynoszą nie tylko pieniądze, ale też kanapki,  herbatę, zapraszają do swych domów. Tu chcielibyśmy przypomnieć rodziny Rentowskich, Śmiałowskich i in. Najbardziej cieszy, że zainteresowanie nie mija, że obecnie przychodzą dzieci tych, kto składał pierwsze ofiary. Mamy pewną starszą panię, która rokrocznie przychodzi, nie zważając, że czasami źle się czuje, składa bardzo skromne sumy ze swej emerytury i mówi: „Dopóki żyję nie mogę tego nie robić. Czuję potrzebę serca”.

    Przy okazji  za pośrednictwem „Kuriera” chcielibyśmy podziękować wszystkim ludziom hojnego serca. Osobne podziękowanie składamy na ręce Marcina Święcickiego dla Społecznego Komitetu Opieki nad Starymi Powązkami i dla pań z Biura Komitetu  za kontynuowanie akcji „Warszawskie  Powązki — wileńskiej Rossie”, której inicjatorem był śp. Jerzy Waldorff. Podziękowania także składamy dla Miłośników Wilna i Grodna (prezes Lesław Skinder), którzy od wielu lat pomagają  kwestować na Powązkach.

    Mówimy o pomocy warszawiaków, ale przecież  tu na miejscu, w Wilnie, macie wielką pomoc ze strony Związku Harcerstwa Polskiego.

    O tak, zawdzięczając inicjatywie ówczesnego prezesa Związku Harcerzy Polskich na Litwie Adama Błaszkiewicza i działaczki harcerskiej Zyty Kołoszewskiej w 2004 roku po raz pierwszy w Wilnie odbyła się kwesta na rzecz Rossy. Akcję tę kontynuuje  obecny przewodniczący Związku Harcerstwa Polskiego na Litwie Michał Kleczkowski.

    Z pieniędzy zebranych przez harcerzy poddano konserwacji pomnik nagrobny ks. Franciszka Stankiewicza, ks. Antoniego Czerniawskiego, rodziny Trończyńskich, lotnika Czesława Kiernowicza, Konstantego Sypajło, pomnik Aniołka śpiącego, Krysi Siewiczówny.

    WIĘCEJ NIŻEJ | Reklama na podst. ust. użytkownika.; Dzięki reklamie czytasz nas za darmo

    Część tych pieniędzy wykorzystano na prace remontowo- budowlane, na uporządkowanie terenu wokół pomników, np.  Józefa Jankowskiego, Ratuld-Ratyńskich, na uporządkowanie grobów żołnierskich w kwaterze wojskowej.

    Czy możemy mówić konkretnie o sumie zebranej przez harcerzy?

    Jak najbardziej. W tym roku harcerze przekazali Społecznemu Komitetowi Opieki nad Starą Rossą 1660,34 litów, 3989,60 złotych, 4 dolary, 34,73 euro, 110 rubli rosyjskich, 1 łat. Takie kwesty harcerze przeprowadzają latem, bo wtedy więcej osób odwiedza  cmentarz.

    Zapewne należy też wspomnieć o jednym źródle wsparcia Rossy  — sprzedaż cegiełek.

    Mówiąc o cegiełkach znów wspomnijmy o harcerzach, bo to oni  podsunęli nam pomysł, by razem z Klubem Przewodników Wileńskich je rozprowadzać. Przez pierwsze dwa lata Klub Przewodników Wileńskich nam pomagał, za co oczywiście jesteśmy wdzięczni.  Szczególnie chcemy podziękować takim przewodnikom, jak Henryk Juchniewicz, Jolanta i Andrzej Kostygin, Alina Obolewicz. Klub rozpowszechnił około 3 tysięcy cegiełek.
    Obecnie te cegiełki można nabyć w ZPL, jak też stamtąd  mogą je wziąć przewodnicy. Prowadzona jest szczegółowa ich ewidencja.

    Czyli, pomocników, przyjaciół Rossa ma sporo?

    I tak, i nie. Bo pomocy przy takich potrzebach nigdy nie jest za dużo. Na przykład w tym roku, obchodzonym jako Rok Słowackiego. Ministerstwo Kultury Polski przysłało swych konserwatorów, którzy odnowili grób Euzebiusza Słowackiego i ojczyma poety, Augusta Becu. To bardzo dobrze, ale chciałoby się nie okazyjnej pomocy, a stałej. Dlatego bardzo się cieszymy, że ostatnio starą wileńską nekropolią  bardzo poważnie się zajął wydział Konsularny Ambasady Rzeczypospolitej, na czele ze Stanisławem Kargulem.

    WIĘCEJ NIŻEJ | Reklama na podst. ust. użytkownika.; Dzięki reklamie czytasz nas za darmo

    A skoro są ludzie o hojnych, otwartych sercach, mamy nadzieję, że pomoc Rossie będzie stale kontynuowana. Może nadejdzie czas, że i na szczeblu miejscowym,  państwowym znajdzie  się poparcie dla tak ważnego pomnika historii i kultury, jakim jest wileńska Rossa.


    Rozmawiała Helena Gładkowska

    Reklama na podst. ust. użytkownika.; Dzięki reklamie czytasz nas za darmo

    Afisze

    Więcej od autora

    Syty głodnego nie zrozumie

    Nierówność społeczna na Litwie kłuje w oczy. Na 10 proc. mieszkańców Litwy przypada zaledwie 2 proc. ogólnych dochodów, a na 10 proc. najbogatszych – 28 procent. Kraj nasz znalazł się w sytuacji krytycznej i paradoksalnej, i z każdym rokiem...

    Wzruszający wieczór poświęcony Świętu Niepodległości Polski

    Niecodziennym wydarzeniem w życiu kulturalnym Wilna był wieczór poświęcony Narodowemu Świętu Niepodległości, obchodzonemu corocznie 11 listopada dla upamiętnienia odzyskania po 123 latach przez Polskę niepodległości. Wieczór ten odbył się w Domu Kultury Polskiej w Wilnie. Mogą żałować ci, którzy w...

    Superodważni i uczciwi

    Trudno doprawdy zrozumieć człowieka, który cztery lata widzi niegospodarność, szafowanie pieniędzmi, skorumpowane stosunki między kolegami, widzi... i nic nie robi. Na nic się nie skarży, nie narzeka. Aż dopiero teraz, kiedy z tej „niewoli” się wydostał (a dokładnie wyborcy...

    Zamiast zniczy — piękna obietnica

    Minęły święta, a wraz z nimi cmentarze zajaśniały tysiącem migocących światełek naszej pamięci o tych, co odeszli, co byli dla nas tak bliscy. W przededniu Dnia Wszystkich Świętych Remigijus Šimašius, gospodarz Wilna wraz z liczną świtą urzędników, pracowników odpowiedzialnych za...