Wniosek Waldemara Tomaszewskiego ws. przedszkoli w Wilnie

DO:

DALI GRYBAUSKAITĖ
PREZYDENT REPUBLIKI LITEWSKIEJ

IRENY DEGUTIENĖ
PRZEWODNICZĄCEJ SEJMU REPUBLIKI LITEWSKIEJ

SEJMU REPUBLIKI LITEWSKIEJ

20 września 2010 r., Wilno

Zwrócili się do mnie rodzice z różnych starostw Wilna wychowujący dzieci w wieku przedszkolnym, którzy chcieliby , by ich dzieci były kształcone w języku ojczystym. W starostwach na Śnipiszkach, Antokolu i w Werkach nie ma żadnego żłobka, przedszkola z polskim językiem kształcenia, w działających natomiast – grup polskich według wieku. W starostwach tych nie ustala się zapotrzebowania na chętnych kształcenia dzieci w języku polskim, chociaż w wymienionych starostwach działa aż 17 placówek przedszkolnych: w starostwie antokolskim w 9 placówkach działa aż 75 grup przedszkolnych, w starostwie śnipiskim – w 6 placówkach działa 48 grup, w starostwie werkiajskim – w 3 placówkach 26 grup przedszkolnych. Żadna z wymienionych i działających w tych starostwach placówek przedszkolnych nie przyjmuje wniosków od rodziców, by były w nich zakładane grupy w języku polskim.

Po przeanalizowaniu sytuacji wyjaśniło się, że w Wilnie działa 136 placówek przedszkolnych świadczących kształcenie przedszkolne i przygotowawcze. W placówkach tych działają 933 (75,5 proc.) grupy z litewskim językiem kształcenia, 158 (16,9 proc.) grup z rosyjskim językiem nauczania, 71 (7,6 proc.) grup z polskim językiem nauczania, podczas, gdy w Wilnie mieszka ponad 19 proc. mieszkańców narodowości polskiej.

Zwracam uwagę, że aż w sześciu wileńskich starostwach (staromiejskim, na Wilczej Łapie, śnipiskim, werkiajskim, antokolskim i zwierzynieckim) wcale nie są świadczone usługi wychowania przedszkolnego i przygotowawczego w języku polskim. W starostwie żyrmunajskim działa 112 grup przedszkolnych i zaledwie 4 z polskim językiem kształcenia, co stanowi 0,3 proc. ogółu grup. W trzech starostwach (Pilaite, Lazdynai, Grigiškes) działa zaledwie po jednej grupie przedszkolnej, w których w grupach mieszanych kształcone są dzieci w wieku od 3 do 7 lat. W grupach, w których kształcone są dzieci w tak różnym wieku, trudno jest zapewnić jakościowe kształcenie, ponieważ kompetencje dzieci w takim wieku są bardzo różne. W przedszkolach tych nie jest świadczone kształcenie przygotowawcze w języku polskim.

Już w 2000 r. uznano, że ludzie są najważniejszym bogactwem Europy. W ramach wspierania wzrostu państwa i zatrudnienia mieszkańców założenie to było niejednokrotnie powtarzane. Ostatni raz – w odnowionej Strategii Lizbońskiej oraz na Radzie Przywódców Europy, która apelowała o zwiększenie inwestycji w oświatę i kształcenie nawyków. Przecież zmiany społeczne i ekonomiczne zmuszają rodziców do coraz większego korzystania z usług kształcenia przedszkolnego, a to z kolei motywuje do rozszerzania świadczenia usług kształcenia przedszkolnego i przygotowawczego. W artykułach 28 i 29 Konwencji o Prawach Dziecka uprawomocnione jest prawo dziecka do nauki, prawo do stworzenia jednakowych możliwości uczenia się, kształtowania szacunku dziecka do swojej tożsamości kulturowej, języka i wartości. Artykuł 30 Konwencji stanowi, że: „W tych państwach, w których istnieją mniejszości etniczne, religijne lub językowe bądź osoby pochodzenia rdzennego, dziecku należącemu do takiej mniejszości lub dziecku pochodzenia rdzennego nie można odmówić prawa do posiadania i korzystania z własnej kultury, do wyznania i praktykowania swojej religii lub używania własnego języka, łącznie z innymi członkami jego grupy”.

Organizowanie kszatłcenia przedszkolnego jest samodzielną funkcją samorządów. Obecnie naruszane są prawa mniejszości narodowych, nie stwarza się warunków do jakościowego przedszkolnego i przygotowawczego kształcenia dzieci. W rozwój kształcenia przedszkolnego powinno być zainteresowane również państwo, ponieważ kształcenie przedszkolne jest efektywnym środkiem adaptacji społecznej oraz środkiem zapobiegania słabym postępom w nauce, jak również zapobiegania ubóstwu i przepaści społecznej. Rozwinięte kształcenie przedszkolne stwarza warunki do łączenia pracy i wychowania dziecka. Współczesne instytucje kształcenia stają się coraz bardziej znaczące dla dzieci w wieku przedszkolnym, ponieważ większość dzieci spędza w nich większą część swego czasu, dlatego ważne jest, by dziecko było kształcone w języku ojczystym.

Tak więc, rodzicom dzieci z mniejszości narodowych brakuje wystarczającej i dostępnej sieci placówek kształcenia przedszkolnego.

Przedstawiciele mniejszości narodowych na Litwie niejednokrotnie wyrażali zatroskanie z powodu pogarszającej się sytuacji mniejszości narodowych na Litwie. Można stwierdzić, że po wstąpieniu Litwy do Unii Europejskiej sytuacji mniejszości narodowych na Litwie nie uległa poprawie, lecz wręcz się pogorszyła.

Można więc stwierdzić, że nie są zaspakajane zapotrzebowania zamieszkałych w Wilnie młodych rodzin z mniejszości narodowych, nie stwarzane są im możliwości kształcenia swoich dzieci w języku ojczystym.

Proszę zobowiązać Samorząd m. Wilna do zapewnienia kształcenia przedszkolnego i przygotowawczego w języku mniejszości narodowych (polskim, rosyjskim) w każdym ze starostw oraz do zapewnienia działalności placówek, które by świadczyły kształcenie żłobkowe, przedszkolne i przygotowawcze w języku ojczystym.

Z wyrazami szacunku
Waldemar Tomaszewski,
poseł Parlamentu Europejskiego,
przewodniczący Akcji Wyborczej Polaków na Litwie