Więcej

    Zakony katolickie żeńskie w Wilnie (3)

    Czytaj również...

    Siostry franciszkanki mieszkały przy ulicy Świętostefańskiej Fot. Marian Paluszkiewicz
    Siostry franciszkanki mieszkały przy ulicy Świętostefańskiej Fot. Marian Paluszkiewicz

    Przed I wojną światową w Wilnie zamieszkały zakonnice ze Zgromadzenia Sióstr Służek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanej. Zakon ten założył bł. Honorat Koźmiński w 1878 pod wpływem objawień Matki Bożej Niepokalanej w Gietrzwałdzie k. Olsztyna w 1877 roku.

    W pierwszych latach kształtowania się Zgromadzenia, siostry żyły przeważnie pojedynczo, okresowo tylko uczestnicząc w życiu wspólnym. Grupa ta nazywana „siostrami zjednoczonymi”, z którymi współpracowały siostry żyjące wspólnie, żyła jako świeckie czcicielki św. Franciszka, nie składały ślubów.
    Dalsza ewolucja struktury Zgromadzenia nastąpiła z woli Stolicy Apostolskiej na początku dwudziestego wieku. Zgromadzenie ukonstytuowało się jako bezhabitowa kongregacja zakonna zachowująca życie wspólnotowe. Do Wilna siostry przybyły w 1913 roku i zamieszkały w 6 domach: 3 domy działały w Wilnie w latach 1913-1939, zakonnice pracowały tu w domu starców, w seminarium duchownym oraz w plebaniach. 1 dom był w Ejszyszkach, gdzie pracowały w sierocińcu, pracowni krawieckiej oraz w tkalni. W 1927 zamieszkały w Trynopolu, gdzie pracowały w gospodarstwie seminarium oraz w Jerozolimce pod Wilnem, gdzie prowadziły sklep oraz pracownię krawiecką.

    W latach międzywojennych w Wilnie i pod Wilnem oraz w Ejszyszkach mieszkało 36 służek NMP Niepokalanej. Po zakończeniu I wojny światowej w Wilnie zamieszkały zakonnice ze Zgromadzenie Sióstr św. Dominika, potocznie dominikanki. To zgromadzenie zostało założone przez matkę Kolumbę Białecką w 1861roku w Tarnobrzegu-Wielowsi. Działa według reguły św. Dominika i należy do rodziny Zakonu Kaznodziejskiego. Celem zgromadzenia jest głoszenie Ewangelii, katechizacja dzieci i młodzieży, podnoszenie oświaty i kultury środowisk, niesienie pomocy cierpiącym i chorym. Do Wilna przybyły w 1920 roku i dom swój miały przy ulicy Witebskiej. Pracowały w domu sierot (opiekowały się 80 dziećmi), w internacie, w przedszkolu (60 dzieci). W Wilnie mieszkało 8 sióstr, natomiast 3 — w Milejszyszkach pod Wilnem (w okolicy Sapieżyszek). W 1945 wyjechały do Polski.

    Po pierwszej wojnie światowej przyjechały do Wilna także zakonnice ze Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, potocznie zwane franciszkankami, Congregatio Sororum Franciscalium Familiae Mariae (CSFFM), Siostry Rodziny Maryi, RM. Zgromadzenie zostało założone przez metropolitę warszawskiego, abp.  Zygmunta Szczęsnego Felińskiego (1822-1895) — od 2009 roku świętego — w Petersburgu w 1857 dla ratowania biednych dzieci polskich w carskiej Rosji, udzielania pomocy biednym, a także parafiom katolickim w Rosji. Siostry kształtują swoje życie według wzoru Świętej Rodziny Nazaretu, opierając swą duchowość na franciszkańskich ideałach służby Bogu i ludziom, zwłaszcza najuboższym. Duch ubóstwa jest widoczny w standardzie ich życia. Domy i mieszkania sióstr są urządzone, tak by nie gorszyć zarówno biednych, jak i bogatych. Wstępując do zgromadzenia, postulantki nie wnoszą posagów. W sprawach doczesnego utrzymania siostry starają się zawierzyć Opatrzności Bożej. Spośród innych zgromadzeń wyróżniają się fioletowym sznurem, którym przepasują czarne habity. Do Wilna zakonnice przybyły po I wojnie światowej i były tu ich dwa domy: przy ulicy Świętostefańskiej i przy Wiłkomierskiej, w dwóch domach mieszkało 11 sióstr. W 1945 roku wyjechały do Polski.

    W Wilnie zostało założone Zgromadzenie Sióstr Służebnic Jezusa w Eucharystii, potocznie siostry eucharystki. Założył ten zakon w 1923 roku biskup Jerzy Bolesław Matulewicz (Jurgis Boleslovas Matulaitis, 1871-1927). Zadaniem zakonnic była opieka nad wiernymi diecezji wileńskiej, najbardziej opuszczonymi, zarówno katolikami, jak i prawosławnymi, zakonnice prowadziły pracę dydaktyczno-wychowawczą wśród dziewcząt. W 1924 roku założono dom zakonnic w Drui, gdzie siostry prowadziły m. in. przytułek, szkołę krawiecką, pracownię trykotarską, internat dla dziewcząt. Uczyły także w gimnazjum, poza tym katechizowały i przygotowywały dzieci do sakramentów świętych. Do 1945 roku powstały jeszcze trzy placówki na terenie ówczesnej diecezji wileńskiej, z których siostry dojeżdżały z posługą misyjno-katechetyczną do pobliskich miejscowości. Po zakończeniu II wojny światowej część sióstr wyjechała do Polski. Te, które pozostały na terenie Związku Radzieckiego, musiały, z powodu prześladowań, ukrywać się, kontynuując życie zakonne bez habitów. Zgromadzenie działało w okresie II wojny światowej i nadal istnieje i działa.

    Na początku lat trzydziestych przyjechały do Wilna siostry ze Zgromadzenie Córek Matki Bożej Bolesnej, potocznie zwane serafitkami — Congregatio Filiae Beatae Mariae Virginis Addoloratae (CMBB). Zgromadzenie powstało w Zakroczymie w 1881 roku założone przez bł. Honorata Koźmińskiego i matkę Małgorzatę Łucję Szewczyk w celu odrodzenia religijnego i moralnego narodu.  Zgromadzenie opiera swą duchowość na duchowości franciszkańskiej. Serafitki zgodnie ze swoim powołaniem niosą pomoc starszym i ubogim, prowadzą placówki oświatowe, czyli świetlice i przedszkola. Zajmują się przede wszystkim ludźmi niesamodzielnymi, nieuleczalnie chorymi, osobami starszymi i upośledzonymi dziećmi. Do Wilna przybyły w 1933 i założyły swój dom na Antokolu, pracowały w domu sierot, prowadziły internat dla dziewcząt, w Wilnie mieszkało 10 sióstr. W 1946 roku wyjechały do Polski.

    Urszulanki miały kilka domów w Czarnym Borze pod Wilnem Fot. Marian Paluszkiewicz
    Urszulanki miały kilka domów w Czarnym Borze pod Wilnem Fot. Marian Paluszkiewicz

    Wiele dobrego w Wilnie i okolicy zrobiły siostry ze Zgromadzenia Córek Maryi Wspomożycielki Wiernych, (CMW lub FMA), potocznie siostry salezjanki.  Jest to żeńskie zgromadzenie zakonne założone w Mornesse we Włoszech w 1872 przez św. Jana Bosko zgodnie z sugestią papieża Piusa IX; dopomógł mu w tym poznany w 1862 ks. Dominik Pestarino, wikary z parafii w Pestarino a współzałożycielką była Maria Dominika Mazarello. Salezjanki zobowiązują się ślubem publicznym do pójścia za Chrystusem czystym, posłusznym, ubogim. We wspólnotach pracują na rzecz dziewcząt, zwłaszcza najbiedniejszych, na różnych etapach ich rozwoju. Do Polski, do Różanystoku, przybyły w 1922 roku na czele z błogosławioną Marią Laurą Meozzi. Do Wilna salezjanki przybyły w 1924 roku i założyły swój dom przy ulicy Stefańskiej. W 1934 roku ks. Karol Lubianiec (1866-1942) podarował siostrom folwark w Sakiszkach, gdzie założyły dom nazwany na cześć Marii Laury Meozzi — Laurowem. Salezjanki pracowały w domu sierot, w prywatnej szkole powszechnej, organizowały kolonie letnie dla dzieci wileńskich w Laurowie, prowadziły tam też ośrodek zdrowia, obsługując okolicznych mieszkańców. W Wilnie i okolicy były bardzo lubiane i szanowany, a ich dom w Laurowie słynął na całą okolicę. W 1945 roku wyjechały do Polski.

    Podobnie działały w Wilnie zakonnice ze Zgromadzenia Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego, potocznie zwane urszulankami, Congregatio Sororum Ursulinarum a Sacro Corde Jesu Agonizantis (USJK). Zakonnice te, zwane też urszulankami szarymi, stanowią jedną z licznych gałęzi rodziny urszulańskiej, powołanej do życia w XVI w. przez św. Anielę Merici. Zgromadzenie urszulanek szarych zostało założone przez św. Urszulę Ledóchowską (1865-1939) w Petersburgu. W 1920 roku petersburskie urszulanki, po wygnaniu z Rosji, żyły najpierw w Szwecji, a następnie w Danii, skąd powróciły do Polski i osiedliły się w Pniewach pod Poznaniem. 21 listopada 1930 roku Zgromadzenie otrzymało status prawny i od tego czasu zaczęło się rozwijać. Siostry organizowały przedszkola, szkoły, domy dziecka, internaty dla młodzieży szkolnej. W roku 1925 przybyły do Wilna i założyły internat dla dziewcząt, w 1927 r. — założyły szkołę społeczno-gospodarczą w Czarnym Borze pod Wilnem, miały tam kilka domów. Urszulanki miały też swój Dom w Wilnie przy ulicy Skopówka 4. W latach 1934-1945 przełożoną była siostra Stanisława Kosmowska.  W 1942 roku zakonnice zostały aresztowane przez gestapo i osadzone w więzieniu na Łukiszkach. Po zwolnieniu z więzienia otrzymały zakaz prowadzenia działalności i noszenia habitów, przebywały wówczas w Czarnym Borze. 29 sierpnia 1946 roku po zlikwidowaniu domu przez władze sowieckie, szare urszulanki opuściły Czarny Bór i wyjechały do Warszawy.

    Dwa lata po urszulankach szarych w Wilnie osiedliły się zakonnice ze Zgromadzenia Sióstr Misjonarek Świętej Rodziny, Congregatio Sororum Missionariarum Sanctae Familiae. Zakon ten założyła bł. Bolesława Lament (1862-1946) w 1905 roku w Mohylewie nad Dnieprem w celu przygotowania i realizowania idei zjednoczenia chrześcijan wschodnich z Kościołem katolickim, a równocześnie umacniania katolików w wierze, których jedność z Kościołem, w tamtych trudnych warunkach, była zagrożona. Wkrótce, bo już w roku 1907, wspólnota przeniosła się do Petersburga. Siostry zajęły się wychowaniem i nauczaniem dzieci i młodzieży bez względu na wyznanie czy narodowość.

    Dekret erekcyjny na piśmie, wraz z aprobatą Konstytucji wydał w 1914 roku bp Jan Cieplak (1857-1926), administrator diecezji mohylewskiej. Dokument ten zaginął z powodu zawieruchy wojennej. Na nowo wydał dekret erekcyjny w Warszawie arcybiskup mohylewski Edward Ropp (1851-1939) dnia 24 kwietnia 1924 roku erygując Zgromadzenie dla diecezji mohylewskiej. Odnowioną zaś wersję Konstytucji 27 października 1925 roku aprobował biskup łomżyński Romuald Jałbrzykowski (1876-1955). W 1922 roku nastąpiło przemieszczenie sióstr do Polski i organizacja życia zakonnego od nowa. Pierwszą przystanią było Chełmno na Pomorzu, gdzie siostry objęły pracę w 1922 roku w Internacie Kresowym dla 200 dziewcząt repatriowanych z Rosji. Po raz pierwszy w Chełmnie siostry ubrały się w strój zakonny.  Do Wilna zakonnice przybyły w roku 1927 i założyły dom zakonny przy ulicy Wielkiej, a w 1933 — przy ul. Konarskiego. Siostry misjonarki prowadziły dom studentek, pracowały w internacie, prowadziły kursy szycia dla dziewcząt. W 1938 był w Wilnie nowicjat misjonarek, w dwóch domach zakonnych przebywały na Wilią 24 siostry, 13 nowicjuszek, 1 postulantka; ponadto siostry misjonarki działały w Holszanach, Oszmianie, Kiemieliszkach, Konstantynowie, Smorgoniach i w Świrze.

    W Wilnie na Zarzeczu osiedliły się siostry ze Zgromadzenia Służebnic Matki Dobrego Pasterza, potocznie pasterzanki. Zakon założył w 1895 w Warszawie bł. Honorat Koźmiński, wyznaczając za cel pozyskiwanie dla Boga osób żyjących niezgodnie z zasadami moralności chrześcijańskiej, szczególnie dziewcząt, a także dzieci narażonych na demoralizację. Pasterzanki udzielają pomocy charytatywnej potrzebującym, szczególnie rodzinom wielodzietnym, będącym w bardzo trudnych warunkach materialnych. Do Wilna siostry przybyły w roku 1930 i zamieszkały na Zarzeczu, zajmowały się gospodarstwem w domu zakonnym braci dolorystów, zakonników niehabitowych. Bracia doloryści działali w Wilnie w latach trzydziestych XX wieku pod szyldem Towarzystwa Wychowawczo-Oświatowego „Przyszłość”.  Pasterzanki w 1945 roku wyjechały do Polski.

    Do zakonu misjonarskiego należą też zakonnice ze Zgromadzenia Sióstr Misjonarek Apostolstwa Katolickiego, Congregatio Sororum Missionarium Apostolatus Catholici, SAC, potocznie pallotynki.  Zgromadzenie to założył w 1843 roku w Rzymie św. Wincenty Palloti. Do Polski sprowadził je w 1934 roku ks. Alojzy Majewski (1869-1947). Ich działalność to katechizacja w szkołach podstawowych i średnich, prowadzenie przedszkoli, praca pielęgniarek w szpitalu, prowadzenie grup apostolskich dla młodzieży i w szczególności praca misyjna. Do Wilna przybyły 2 siostry we wrześniu 1939 z Rajcy koło Nowogródka, zamieszkały u nazaretanek. W latach 1941-1943 prowadziły tajne nauczanie religii, opiekowały się uchodźcami wojennymi, pomagały żołnierzom Armii Krajowej. W 1945 roku wyjechały do Polski.

    Odc. ost.

    Reklama na podst. ust. użytkownika.; Dzięki reklamie czytasz nas za darmo

    Afisze

    Więcej od autora

    Nietypowy pomnik dla wyjątkowej osoby: Schody Czesława Miłosza w Wilnie

    Na lewym brzegu rzeczki Wilenki w pobliżu cerkwi Przeczystej Bogarodzicy (Prieczistienskaja) w XVI-XVII w. stały domy i warsztaty safianników, czyli garbarzy wyrabiających safian, cienką i miękką, wyprawioną garbnikami roślinnymi i barwioną skórę koźlą lub baranią, używaną do oprawiania książek,...

    Władysław Syrokomla w Wilnie i na Borejkowszczyźnie (cz. 3)

    Zapraszamy do pierwszej i drugiej części. „Różne plotki krążyły po mieście — pisał A. H. Kirkor — biegły za Kirkorową, domy zamykały się przed nią i przed Syrokomlą”. Po rozstaniu się z mężem Helena Majewska-Kirkorowa postanowiła wrócić na scenę, ale...

    Władysław Syrokomla w Wilnie i na Borejkowszczyźnie (cz. 2)

    Czytaj więcej: Wileńskie wizyty Władysława Syrokomli (cz. 1) Przyczyna śmierci dzieci i dokładniejsze daty tego tragicznego ciosu nie są znane. Stało się to prawdopodobnie w październiku 1852 r.  w Załuczu, skoro J. I. Kraszewski w liście z 1 listopada 1852...

    Wileńskie wizyty Władysława Syrokomli (cz. 1)

    Naukę rozpoczął w 1833 r. w szkole o.o. dominikanów w Nieświeżu, a zakończył w V klasie szkoły powiatowej w Nowogródku. W latach 1841-1844 pracował jako kancelista w zarządzie dóbr Radziwiłłowskich w Nieświeżu. W tym okresie ujawnił zdolności literackie, debiutował...