863. Aż tylu miłośników słowa polskiego spośród uczniów szkół Wileńszczyzny wzięło udział w tegorocznych eliminacjach Konkursu recytatorskiego im. Adama Mickiewicza „Kresy 2013”.
W piątek, 8 listopada, w Domu Kultury Polskiej w Wilnie przed sceną, nastrojowo przyozdobioną palącymi się świecami, komisja wysłuchała wystąpień 60 finalistów, którzy przebrnęli przez sito eliminacji szkolnych oraz rejonowych. Znani już są zwycięzcy, którzy będą reprezentowali Litwę na ogólnopolskim konkursie w Białymstoku.
— Myślę, że popularność tego konkursu jest niezmienna. Młodzież nie traci kontaktu z literaturą polską, bez względu na rozwój wszelkich nowoczesnych środków komunikacyjnych i informacyjnych. Trzeba tu złożyć wielkie słowa uznania i wdzięczności dla instruktorów, którzy przygotowują uczniów do konkursu recytatorskiego i prowadzą kółka teatralne. Dzięki ich staraniom poziom recytacji dzieci także wzrasta — mówił w rozmowie z „Kurierem” prezes „Macierzy Szkolnej” Józef Kwiatkowski.
— Przygotowanie ucznia do konkursu — to również wyzwanie dla nauczyciela — mówi Bożena Bandalewicz, polonistka ze Szkoły Średniej im. J. Śniadeckiego w Solecznikach. — Już poczynając od doboru repertuaru, jego dopasowania do poziomu, do wieku ucznia. Jest to też kwestia czasu. Do eliminacji szkolnych każda polonistka przygotowuje nie jednego uczestnika, lecz kilku, dlatego wybieranie wierszy, praca z każdym uczniem, intonacyjne próby, interpretacje głosowe — jest to zajęcie niezwykle czasochłonne, ale też ciekawe.
Czy uczniowie lubią poezję?
– Odpowiem słowami Wisławy Szymborskiej: „Niektórzy lubią poezję” — śmieje się polonistka. – Ale to, że sięgają po wiersze, że jednak lubią — to uskrzydla.
W tegorocznych centralnych eliminacjach konkursu udział wzięło 19 recytatorów w kategorii I (dzieci do lat 12), 26 recytatorów w kategorii II (dzieci i młodzież w wieku 12-16 lat) oraz 15 recytatorów w kategorii III (młodzieży i dorosłych od lat 16).
Komisja w składzie: Magda Kruszyńska, animator z Wojewódzkiego Ośrodka Animacji i Kultury w Białymstoku, Lilia Kiejzik, kierownik Polskiego Studia Teatralnego w Wilnie, Stanisław Michalkiewicz, redaktor polskiej audycji Radia Litewskiego, Helena Bakuło, instruktor teatralny, dyrektor muzeum Władysława Syrokomli w Borejkowszczyźnie oraz przewodnicząca komisji Magda Kiszko-Dojlidko, aktorka, wykładowca z Akademii Teatralnej w Białymstoku — po przesłuchaniu recytatorów wybrała najlepszych. Przewodnicząca jury przyznała, że komisja nie zawsze była jednomyślna i zgodna, toteż narady po przesłuchaniach się przeciągnęły.
Wreszcie nadeszła długo oczekiwana chwila ogłoszenia werdyktu. Jak powiedziała przewodnicząca jury, wybór laureatów spośród 60 uczestników był jednym z najtrudniejszych wyborów:
— Chciałabym pogratulować dzieciom i młodzieży oraz podziękować za te wzruszenia i te radości, które dzisiaj dzięki wam i dzięki pracy waszych opiekunów przeżyłam. Bo nie obyło się bez wzruszeń — mówiła Magdalena Kiszko-Dojlidko, nagradzając laureatów.
Na konkursie ogólnopolskim w Białymstoku „Kresy -2013” w dn. 2-8 grudnia br. Litwę będą reprezentować Emilia Widtmann, Witalij Walentynowicz oraz miejsce rezerwowe przeznaczono dla Łukasza Kamińskiego.
Zdobywczyni głównej nagrody Emilia Widtmann nie kryła radości i zaskoczenia:
— Nie spodziewałam się, że wygram. To wspaniałe, dziękuję bardzo za nagrodę! — mówiła uczennica Gimnazjum im. Jana Pawła II, która recytowała fragment z „Pana Tadeusza”, zasugerowany jej przez polonistkę Czesławę Sipowicz oraz wybrany przez siebie utwór „Pożegnanie z psem” Andrzeja Bursy. Wygrana w konkursie i wyjazd na konkurs oraz warsztaty w Białymstoku są poniekąd dla niej szansą. Być może uda się w ślady swej kuzynki Joanny Moro, odtwórczyni tytułowej roli w serialu „Anna German”.
— Fajnie jest być aktorką! — śmiała się Emilia.
Łukasz Kamiński, którego przygotowała do konkursu polonistka Bożena Borowska, zdobywca III miejsca, również się cieszył:
— To trzecie miejsce pokazało, że coś potrafię. Dla mnie zwycięstwem jest już to, że jestem na eliminacjach centralnych, bo nigdy jeszcze nie docierałem tak wysoko. Ale jeszcze rok przede mną, myślę, że wykorzystam szansę w przyszłym roku.
Witalij Walentynowicz z Gimnazjum im. Konstantego Parczewskiego w Niemenczynie mówi o sobie, że wyrósł na „Kresach”, gdyż uczestniczy w konkursie od niepamiętnych czasów, czyli od najmłodszej grupy. Recytował fragment z „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza oraz „Pif-paf” Juliana Tuwima. Przygotowała go do konkursu polonistka Aldona Sudenis.
— Czuję, że osiągnąłem wreszcie to, do czego dążyłem przez wszystkie te lata. Marzę o studiach w kierunku artystycznym. To mój ostatni rok w szkole, ostatnia szansa, rano myślałem sobie: „Dzisiaj albo nigdy”. Może wygrana w konkursie pozwoli spełnić marzenia o studiach?
Wykładowczyni Akademii Teatralnej w Białymstoku Magda Kiszko-Dojlidko przyznała, że podziwia pasję i zapał recytatorów oraz ich opiekunów, ale zdradziła też kilka tajemnic, co można zrobić, by wystąpienia uczestników były o krok lub dwa kroki lepsze:
— Wszyscy wiemy, że słowo, aby miało swój ciężar, musi dojść do odbiorcy. A żeby doszło — trzeba mieć odpowiednią dykcję i odpowiednią impostację czyli nośność słowa. Nie ściszamy słowa, nie tniemy go, słowo ma być słyszalne do końca. Trzeba mówić tak, aby każde słowo było słychać z osobna.
Jak mówiła przewodnicząca jury, mowa ciała też jest bardzo ważna w przekazie treści wiersza:
— Nigdy nie zakładamy rąk z tyłu, bo tak się nie da mówić. Nie stajemy na baczność, bo nie ma w tym naturalności. Nie stajemy też na „spocznij”, bo to oznacza, że to, co mówimy, też jest na „spocznij”. Ciało musi być naturalne, iść za emocją. Można się nawet podeprzeć gestem, jeżeli jest taka potrzeba.
Magda Kiszko-Dojlidko zaznaczyła, że kolejną rzeczą jest dobór tekstu. Dziewczęta nie powinny wygłaszać tekstu, które wypowiada osoba męska. Nie należy wybierać tekstu zbyt dojrzałego, ani też zbyt infantylnego lub takiego, którego uczeń nie rozumie, pamiętając też o tym, że uczeń ma inną wrażliwość niż nauczyciel.
– Na konkursie mamy do czynienia z pasjonatami. Wielki szacunek zarówno dla organizatorów, jak i dla opiekunów, którzy prowadzą te dzieci i przygotowują je. To, że dzieci mówią po polsku, że się uczą wierszy, że sprawia im to frajdę — to jest ważne — mówiła przewodnicząca komisji.
***
Konkurs został zorganizowany przy finansowym wsparciu Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP ze środków otrzymanych w ramach konkursu na realizację zadania „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą”, Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” w Warszawie oraz wydziału konsularnego Ambasady RP na Litwie. Laureaci konkursu zostali nagrodzeni atrakcyjnymi nagrodami: zwycięzcy w najmłodszej grupie wiekowej otrzymali czytniki elektroniczne, w średniej i starszej grupie wiekowej — tablety. Wszyscy uczestnicy centralnych eliminacji otrzymali dyplomy pamiątkowe, książki, ufundowane przez firmę „Marvipol” i Fundację „Bliżej Polski”, oraz nośniki pamięci. W dowód uznania za wzorowe przygotowanie laureatów dla nauczycieli wręczono dyplomy, nagrody w postaci bonów podarunkowych i książek oraz kwiaty.
LAUREACI XXII KONKURSU RECYTATORSKIEGO IM. A. MICKIEWICZA „KRESY 2013”
I grupa wiekowa (do lat 12)
I miejsce: Herbert Kubiak, Gimnazjum im. Św. Rafała Kalinowskiego w Niemieżu, naucz. Inesa Sinkiewicz
II miejsce: Oliwia Učkuronytė, Gimnazjum w Ejszyszkach, naucz. Wacława Iwanowska
III miejsce: Diana Łukaszuk, Szkoła Średnia im. J. Lelewela w Wilnie, naucz. Jolanta Kariunienė
Wyróżnienia
Liwia Biersiekierska, Szkoła Średnia im. św. Jana Bosko w Jałówce
Tomasz Matujza, Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Wilnie
II grupa wiekowa (12-16 lat)
I miejsce: Stanisław Siniawski, Gimnazjum w Ejszyszkach, naucz. Zenona Minakowska
II miejsce: Sandra Kalinowska, Szkoła Średnia im. Wł. Syrokomli w Wilnie, naucz. Danuta Korkus
III miejsce: Emilia Wałujewicz, Gimnazjum „Żejmiana” w Podbrodziu, naucz. Alicja Pieślak
Wyróżnienia
Henryk Jerzy Markiewicz, Szkoła Średnia w Lazdynai (Wilno)
Robert Łazukin, Szkoła Średnia w Lazdynai (Wilno)
III grupa wiekowa (powyżej lat 16)
I miejsce: Emilia Widtmann, Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie, naucz. Czesława Osipowicz
II miejsce: Witalij Walentynowicz, Gimnazjum im. K. Parczewskiego w Niemenczynie, naucz. Aldona Sudenis
III miejsce: Łukasz Kamiński, Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Wilnie, naucz. Bożena Borowska
Wyróżnienia
Irena Vasilevskytė, Szkoła Średnia im. A. Mickiewicza w Dziewieniszkach
Norbert Kujsis, Szkoła Średnia im. H. Sienkiewicza w Landwarowie
Aneta Pawlukiewicz, Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie