Więcej

    Skromne obchody 184. rocznicy Powstania Listopadowego w Wilnie

    Czytaj również...

    Stanisław Cygnarowski złożył wieniec przy pomniku w miejscu powstańczej bitwy na Wzgórzu Ponarskim          Fot. Marian Paluszkiewicz
    Stanisław Cygnarowski złożył wieniec przy pomniku w miejscu powstańczej bitwy na Wzgórzu Ponarskim Fot. Marian Paluszkiewicz


    29 listopada jest 184. rocznicą Powstania Listopadowego ― polskiego powstania narodowego przeciw carskiej Rosji, które wybuchło w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku w Warszawie.

    Toteż w piątek, 28 listopada, w przeddzień rocznicy wybuchu powstania, konsul generalny RP Stanisław Cygnarowski złożył wieniec przy pomniku w miejscu powstańczej bitwy o Wilno na Wzgórzu Ponarskim.
    ― Zawsze pamiętamy o mężnych ludziach, którzy walczyli o niepodległość swego narodu i oddali swoje życie w tej walce. I teraz więc, chociaż rocznica nie jest okrągła, przyjechaliśmy uczcić pamięć poległych tutaj żołnierzy — zaznaczył w rozmowie z „Kurierem” Stanisław Cygnarowski. ― Należy też już zastanowić się nad remontem tego pomnika. Chociaż został odsłonięty stosunkowo niedawno — w 2001 roku — jednak już wymaga renowacji. Będziemy rozważali tę kwestię w najbliższym czasie — dodał konsul generalny RP.
    Natomiast od litewskich instytucji państwowych rocznica ta nie doczekała się oficjalnych obchodów.

    Swoim zasięgiem Powstanie Listopadowe objęło nie tylko Królestwo Polskie, ale też Litwę, część Ukrainy i Białorusi.
    Wzgórze Ponarskie jest miejscem, gdzie kilka miesięcy po wybuchu powstania ― 19 czerwca 1831 roku ― rozegrała się największa bitwa Powstania Listopadowego na Wileńszczyźnie. Maszerujący na Wilno korpus powstańczy generałów Antoniego Giełguda i Dezyderego Chłapowskiego zmierzył się z rosyjskimi żołnierzami z Wilna pod dowództwem gen. Dmitrija Osten-Sackena.
    W tej bitwie o Wilno uczestniczyło po polskiej stronie około 15 tys. żołnierzy, zaś liczebność przeciwnika to 22 tys. osób. Polskie dowództwo planowało szybkie zajęcie miasta, lecz wzmocniona armia rosyjska w końcu przeszła do ofensywy. Po czterogodzinnej bitwie powstańcy byli zmuszeni do wycofania się.
    Według różnych źródeł historycznych, po polskiej stronie poległo wtedy około 1 000 osób, zaś rosyjskie oddziały straciły 394 żołnierzy.

    Właśnie poległym u podnóża Wzgórza Ponarskiego żołnierzom oddziałów polsko-litewskich, w 2001 roku ustawiono pomnik — krzyż na pochyłym piedestale. Na ścianach-ramieniach podstawy krzyża umieszczono tablice po polsku i litewsku z informacją o wydarzeniu i ofiarach, które ten pomnik ma upamiętniać. Na samym zaś krzyżu wyryto datę bitwy o Wilno oraz powstańcze hasło „Za Naszą i Waszą Wolność”, również po polsku i litewsku. Wśród Litwinów Powstanie Listopadowe w odróżnieniu od Styczniowego w zasadzie do dziś jest oceniane niejednoznacznie. Nie objęło ono szerszych warstw chłopskich, ale wiele kosztowało inne grupy społeczne (polskie lub polskokulturowe) ― szlachtę, duchowieństwo, mieszczan.

    Niemalże najsłynniejszą bohaterką Powstania Listopadowego na Litwie jest polska hrabianka Emilia Plater, która zdobyła rangę litewskiej bohaterki narodowej.
    Emilia Plater zorganizowała swój oddział 30 marca 1831 r. i wraz ze swym hufcem zajęła stację Dangiele. Po zwycięskiej potyczce 2 kwietnia stoczono także zwycięską walkę pod Ucianą. Wraz z oddziałem wyruszyła w stronę Dyneburga, po drodze dołączali wciąż ochotnicy. 4 kwietnia Plater jako przywódca oddziału powstańczego zajmuje miasteczko Jeziorosy. Plater wykazała dzielność żołnierską, jak również inne cechy: ostrożność, przewidywanie i umiejętność zorganizowania wywiadu. Po tym, gdy oddział Platerówny rozproszył się, ona sama dotarła do oddziału Karola Załuskiego i brała udział w bitwie pod Prestowianami. Kiedy rozbita partyzantka Załuskiego podzieliła się na mniejsze grupy, Platerówna trafiła do oddziału strzelców wiłkomierskich i wraz z Konstantym Parczewskim brała udział w potyczce pod Mejszagołą.
    W Garbielowie ― 5 czerwca ― była świadkiem spotkania kilku partii litewskich z zagonem kawaleryjskim przybyłym z Królestwa Polskiego pod dowództwem gen. Chłapowskiego. On to mianował ją honorowym dowódcą 1 kompanii 25 pułku piechoty liniowej, formowanego na Litwie.
    Po klęsce gen. Antoniego Giełguda pod Wilnem, Emilia Plater postanowiła przedzierać się ku Warszawie. W drodze rozchorowała się i przebywała we dworze Ignacego Abłanowicza w Justianowie w pow. sejneńskim. Ukrywano ją jako bonę pod nazwiskiem Korawińskiej. Zmarła w Justianowie 23 grudnia 1831 r.

    PRZYCZYNY I SKUTKI POWSTANIA LISTOPADOWEGO

    Przyczyn wybuchu Powstania Listopadowego należy upatrywać w sytuacji, jaka panowała w Europie Zachodniej przed jego wybuchem. Fala walk narodowowyzwoleńczych, jaka przetoczyła się po Europie oraz skutki nieurodzaju w 1830 zaowocowały podniesieniem polskiego sztandaru wyzwoleńczego. Wzrost niezadowolenia w Królestwie Polskim z rządów cara Mikołaja I (łamanie konstytucji, wprowadzenie cenzury) i wielkiego księcia Konstantego (wprowadzenie kar cielesnych) spowodowały, że lud warszawski występował przeciwko wojsku carskiemu. Spiskowcy zdecydowali się rozpocząć powstanie od zamachu na wielkiego księcia Konstantego, atakując jego rezydencję w Belwederze. Inne oddziały miały za zadanie zajęcie koszar rosyjskich i rozbrojenie znajdujących się tam żołnierzy. Na skutek pośpiechu i nieporozumień plan ten nie został w pełni zrealizowany. Konstanty zdołał uciec, nie powiodło się również zaskoczenie oddziałów rosyjskich (…).
    Swoim zasięgiem Powstanie Listopadowe objęło nie tylko Królestwo Polskie, ale też Litwę, część Ukrainy i Białorusi. Zakończyło się jednak klęską powstańców w październiku 1831 roku. Klęska Powstania Listopadowego spowodowała ograniczenie autonomii Królestwa Polskiego i nasilenie ucisku narodowego we wszystkich zaborach.

    Reklama na podst. ust. użytkownika.; Dzięki reklamie czytasz nas za darmo

    Afisze

    Więcej od autora

    Krótka historia praktycznego orzechołoma

    Gdy słyszy się kombinację słów „dziadek do orzechów”, natychmiast nasuwają się skojarzenia ze wzruszającą baśnią E.T.A. Hoffmanna, z niezrównaną muzyką baletową Piotra Czajkowskiego i z Bożym Narodzeniem. Drewniany dziadek jest jednak znacznie starszy niż bajka o nim. Drewniany zgniatacz orzechów,...

    Wilno dostarczy rozrywki także tej zimy

    Bożonarodzeniowe imprezy, lodowisko, festiwale teatralne i filmowe, międzynarodowe targi książki – to tylko kilka powodów, by nawet zimą nie nudzić się w Wilnie. Wilno ubiera się właśnie w swoją najpiękniejszą szatę, by na ponad miesiąc zanurzyć swoich mieszkańców i gości...

    Umowa podpisana, ale strajk nauczycieli nadal realny

    2 grudnia, po strajku ostrzegawczym pedagogów, podpisana została zrewidowana umowa zespołowa pracowników oświaty i nauki. Dokument podpisał premier Saulius Skvernelis, minister oświaty, nauki i sportu Algirdas Monkevičius oraz liderzy czterech związków zawodowych ze sfery oświaty. Część oświatowców krytykuje jednak...

    Prosty krok, by śmieci zyskały nowe życie

    Konieczność segregacji odpadów nigdy wcześniej nie była tak ważna jak dziś. Śmieci każdy, lecz nie każdy odpowiedzialnie zarządza produkowanymi przez siebie odpadami. Warto więc sobie uświadomić, jak to robić właściwie. Nigdy wcześniej produkowanie i nabywanie rzeczy nie było tak łatwe...