Litewska narodowa waluta lit wraz z 2014 rokiem przeszła już do historii. Od północy 1 stycznia w kraju obowiązuje euro. Zmiana waluty przebiegła bez większych zakłóceń.
— Byliśmy odpowiednio przygotowani do wprowadzenia nowej waluty. Dlatego sam przebieg wprowadzenia euro odbył się bez większych problemów. 63 procent mieszkańców Litwy było za wprowadzeniem. W ciągu grudnia w bankach Litwy wymieniono 1 mld 600 mln litów na euro. Pamiętajmy, że pieniądze zaczęto wymieniać w lipcu, gdy było wiadomo na 100 procent, że zostanie wprowadzone euro — powiedział „Kurierowi” Algirdas Butkevičius, premier Litwy.
Jak zaznaczył, rozliczeń w litach będzie można dokonywać do 15 stycznia 2015 r. Natomiast reszta powinna być wydawana już tylko w euro.
— Bardzo dokładnie obserwujemy rozwój cen. Wczoraj (5 stycznia) otrzymaliśmy informację, że w jednym z supermarketów reszta była wydawana w litach. Od razu na to zareagowaliśmy — mówi Algirdas Butkevičius.
Jak poinformowano „Kurier” w Ministerstwie Finansów, pracownicy banku powinni poinformować odpowiednie służby o osobie, która do banku wniosła ponad 15 tys. litów. W tym wypadku odpowiednie służby mają zbadać źródło pochodzenia pieniędzy.
Według danych Banku Litewskiego podczas zmiany waluty nie odnotowano większych technicznych usterek w bankowości elektronicznej. Klienci aktywnie wymieniali lity w bankach i na poczcie. W dniach 1-3 stycznia w kasach Banku Litewskiego w Wilnie i Kownie wymieniono na euro ponad 8 mln litów. Największa kwota, jaką jednorazowo wymieniła osoba prywatna, wyniosła 90 tys. litów, osoba prawna — 156 tys. litów, najmniejsza suma do wymiany to 21 centów.
Po północy automatycznie lokaty bankowe zostały skonwertowane zgodnie z oficjalnym kursem 1 euro za 3,45280 litów.
Arvydas Žilinskas, rzecznik prasowy banku SEB podczas rozmowy z „Kurierem” zaznaczył, że w ostatnich dniach grudnia banki przeżywały prawdziwe oblężenie — ich obroty zwiększyły się czterokrotnie.
— Na parę dni przed wprowadzeniem euro mieszkańcy Litwy masowo wpłacali gotówkę. 29-30 grudnia na konta bankowe oraz bezpośrednio do banku wpłacono ponad 100 mln litów. Kolejki były bardzo duże. Niektórzy stali nawet po kilka godzin. Zdarzało się nawet, że bankomaty „strajkowały” z powodu zbyt dużej ilości pieniędzy — powiedział Arvydas Žilinskas.
Jak mówi, największa suma, jaką wpłacono do banku, to ponad 100 tys. litów. Wpłacić gotówkę na konta będzie można do 25 stycznia.
— Na szczęście wymiana waluty odbyła się bez żadnych większych problemów. Bankomaty też działają tak jak zwykle bez żadnych poważnych zakłóceń. 2 stycznia do południa z kont pobrano około, 3,3 mln euro, 3 stycznia — 1,5 mln euro, a już 4 stycznia — 5,5 mln euro — komentuje Arvydas Žilinskas.
Jak dodał, wpłacić gotówkę na konta będzie można do 25 stycznia, toteż nie trzeba zbytnio się śpieszyć.
— Po wprowadzeniu euro oprocentowanie za wkład nie zmienił się. Oczywiście, jeżeli to nie jest konto bieżące, za które nie ma żadnego oprocentowania. Oprocentowanie zależy od tego, jaka suma i na jaki termin jest ulokowana — tłumaczy Žilinskas.
Klienci banku Swedbank w poniedziałek wpłacili na konta około 75 mln litów — 5 razy więcej niż zwykłego dnia, kiedy suma wpłat wynosi około 15 mln litów. Według przedstawiciela banku Sauliusa Abraškevičiusa, jest to najprostszy sposób na konwertowanie waluty.
Oficjalnie jako pierwszy, 10 minut po północy, pobrali 10 euro z bankomatu w centrum Wilna premier Litwy Algirdas Butkevičius, szef Banku Litewskiego Vitas Vasiliauskas i minister finansów Rimantas Šadžius.
LIT ZOSTAŁ NA AWERSIE EURO
Lit był narodową walutą Litwy w latach 1922-1940 oraz od 1993 roku do chwili obecnej. Od 2002 roku lit był powiązany z euro, a Litwa była uzależniona od polityki Europejskiego Banku Centralnego, chociaż nie miała wpływu na jego decyzje.
Litwa, która przystąpiła do UE w maju 2004 roku, jest 19. państwem strefy euro. Wspólną walutę mają już pozostałe dwa postradzieckie kraje bałtyckie: Łotwa (od stycznia 2014 r.) i Estonia (od 1 stycznia 2011 r.).
Zgodnie z przyjętą zasadą, monety euro we wszystkich krajach UE mają wspólny rewers i narodowy awers. Litewska moneta euro ma wybity wizerunek „Vytis” („Pogoń”) — uzbrojonego rycerza na koniu, która jest godłem kraju. Wileńska mennica przygotowała 370 milionów sztuk monet.