11 listopada, przypada 97. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości. Główne obchody tego narodowego święta, w których uczestniczą przedstawiciele najwyższych władz państwowych Polski, od lat są organizowane przed Grobem Nieznanego Żołnierza na placu Marszałka Piłsudskiego w Warszawie.
Święto Niepodległości Polski jest obchodzone również na Litwie, głównie na Wileńszczyźnie, skąd pochodził Józef Piłsudski, ale także w innych regionach, gdzie mieszkają litewscy Polacy.
W wielu parafiach Wileńszczyzny odbędą się nabożeństwa w języku polskim, podczas których Polacy będą modlić się w intencji Rzeczypospolitej.
11 listopada na wileńskiej nekropolii na Rossie, przy Mauzoleum Marszałka Józefa Piłsudskiego, twórcy Niepodległej Polski, odbędą się główne uroczystości tego Święta Niepodległości Polski. Wieńce przy płycie „Matki i Serca Syna” na Cmentarzu Wojskowym na Rossie złożą przedstawiciele polskich placówek dyplomatycznych, Związku Polaków na Litwie oraz innych polskich organizacji i szkół. Jak co roku przybędą również harcerze.
Hołd bohaterom poległym w walkach o niepodległość Polski złożony zostanie również na oddalonym o 27 km od Wilna cmentarzu trockim.
— Tradycja upamiętnienia rocznicy odzyskania przez naród polski niepodległego państwa istnieje wśród Polaków Ziemi Trockiej już wiele lat. W latach trzydziestych ubiegłego wieku na cmentarzu trockim okoliczni mieszkańcy usypali symboliczny kopiec i ustawili na nim krzyż. W ten sposób upamiętniono ponad 100 legionistów, którzy polegli na terenach powiatu wileńsko-trockiego w walkach z bolszewikami. Oddali swe życie walcząc o wolność Ojczyzny w latach 1919-1920 — powiedział w rozmowie z „Kurierem” Tadeusz Tuczkowski, prezes koła trockiego Związku Polaków na Litwie, radny samorządu rejonu trockiego.
Przed 10 laty dzięki inicjatywie Tadeusza Tuczkowskiego do Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Narodu Polskiego został złożony wniosek z prośbą o odnowienie cmentarza. Właśnie na jego terenie znajduje się kwatera wojskowa, gdzie spoczywają polscy żołnierze. Kilka lat temu ich grobom groziło całkowite zniszczenie.
Dzięki ambasadzie Rzeczypospolitej Polskiej oraz trockiemu kołu ZPL przeprowadzono renowację cmentarza. Odnowiono pomniki, odrestaurowano metalowe krzyże, ustawiono żelazne ogrodzenie.
U wejścia wzniesiono krzyż z granitu oraz płyty, na których widnieją nazwiska pochowanych tu legionistów. Wyrytych jest 58 nazwisk. Nazwiska pozostałych 55 żołnierzy są nieznane.
Na osobnej płycie widnieje napis w języku polskim i litewskim: „Tu spoczywają żołnierze Wojska Polskiego, którzy w latach 1919-1920 walczyli i polegli w okolicach Trok. Cześć ich pamięci. Rząd Rzeczypospolitej Polskiej”.
— Ówczesny sekretarz generalny Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Narodu Polskiego, śp. Andrzej Przewoźnik czuwał nad przebiegiem prac. Niestety, dzisiaj nie ma już go wśród nas. Ostatnie lata swego życia poświęcił temu, by pamięć o rodakach poległych w walce o wolność Ojczyzny nie zaginęła. Jego życie urwało się w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 roku” — zaznaczył Tadeusz Tuczkowski.
Stałą opiekę nad cmentarzem w Trokach sprawuje miejskie koło ZPL oraz okoliczni mieszkańcy, przeważnie Polacy.
Na pobliskim cmentarzu w Starych Trokach spoczywa osiemnastoletni żołnierz Wojska Polskiego Tadeusz Oprych.
Pomnik z metalowym, zniszczonym przez czas orłem, znajdujący się na skraju miejscowego cmentarza, został odbudowany dzięki staraniom trockiego koła ZPL, ze środków Senatu RP oraz Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” .
— Na miejscu zniszczonego nagrobka w 2003 roku powstał nowy z krzyżem zamiast orła, otoczony balustradami — powiedziała „Kurierowi” Irena Orłowa, prezes koła ZPL przy szkole w Starych Trokach.
— Coroczne obchody Święta Niepodległości są tradycją dobrze ugruntowaną w naszym społeczeństwie, a jej znaczenie jest coraz lepiej rozumiane przez Polaków Litwy. W szkole odbędzie się uroczystość, harcerze zapalą znicze na grobie Tadeusza Oprycha. W taki sposób pamięć o naszych patriotach przekazywana jest z pokolenia na pokolenie — dodała Irena Orłowa.
***
Największa polska wojskowa kwatera znajduje się na wileńskim Cmentarzu Antokolskim. Pochowanych tu jest 1 068 żołnierzy wojny polsko-bolszewickiej.
Na założonej w kwietniu 1919 roku kwaterze wojskowej na Rossie pochowanych zostało 164 polskich żołnierzy, którzy zginęli w latach 1919-1920.
Groby polskich żołnierzy rozsiane są po całej Wileńszczyźnie: w Niemenczynie, Skorbucianach, Trokach, Święcianach.
Na wszystkich tych grobach, tradycyjnie, w dniu 11 listopada oddany zostanie hołd poległym bohaterom.
HISTORIA ŚWIĘTA NIEPODLEGŁOŚCI POLSKI
Polska odzyskała niepodległość przed 97 laty. Zanim nadeszły te przełomowe dni w listopadzie 1918 roku, które zadecydowały o odzyskaniu przez Polskę niepodległości po 123 latach niewoli, musiało nastąpić wiele korzystnych dla sprawy polskiej zmian w sytuacji międzynarodowej. W lutym 1917 roku obalony został carat w Rosji, a jeszcze wcześniej, bo w styczniu tegoż roku, prezydent Stanów Zjednoczonych Wilson wypowiedział się za utworzeniem niepodległej Polski. W czerwcu 1918 roku prawo Polski do niepodległości uznały państwa Europy Zachodniej. Klęski Niemców na froncie zachodnim w 1918 roku poprzedziły wybuch rewolucji w Austro-Węgrzech i Niemczech. Doprowadziło to do niezwykle korzystnej dla Polski sytuacji, której nikt wcześniej nie mógł przewidzieć.
10 listopada 1918 roku przybył do Warszawy uwolniony przez Niemców z więzienia w Magdeburgu, komendant Legionów Polskich, Józef Piłsudski. Następnego dnia, 11 listopada na ręce Piłsudskiego złożono naczelne dowództwo nad tworzącą się armią polską oraz zwrócono się do niego z prośbą o utworzenie rządu narodowego. Wieczorem polskie wojsko zajęło Zamek Królewski i wywiesiło biało-czerwony sztandar. Po 123 latach zaborów udało się odzyskać własne państwo. Należało jeszcze je obronić i wywalczyć jego granice, ale i temu zadaniu Polacy podołali.