Powoli kończy się rok 2015. Dla Polonii na Łotwie miniony rok był bogaty w wydarzenia kulturalne o charakterze narodowym. Drugie co do wielkości miasto Łotwy — Daugavpils ma 93 312 mieszkańców, w tym 13 278 Polaków (14,2 proc.). Daugavpilski Oddział Związku Polaków Łotwy skupia ponad 400 członków.
Zamieszczamy dziś relację Krystyny Kunickiej, członka Zarządu Daugavpilskiego Oddziału „Promień” ZPŁ, o najciekawszych wydarzeniach z życia polskiej mniejszości.
W kalendarzu łotewskiej Polonii co roku są uroczystości stałe, związane ze świętami i rocznicami oraz imprezy kulturalno-rozrywkowe, w których biorą udział nasi artyści. Wszystkie wydarzenia, które organizujemy i w których bierzemy udział, nawet te najmniejsze i najbardziej kameralne, są dla nas ważne. Trudno jest wybrać te najważniejsze, przecież odchodzący rok był tak nasycony…
Styczeń jak zwykle zaczęliśmy od upamiętnienia Kampanii Łatgalskiej.
W tym roku przypadła 95. rocznica wyzwolenia Łatgalii spod bolszewików.
Swoją obecnością — upamiętniające uroczystość wyzwolenia Daugavpilsu, Krasławia i Rezekne — zaszczycili nie tylko przedstawiciele Ambasady RP w Rydze, Wojska Polskiego i Łotewskiego oraz władz samorządowych, lecz również minister obrony Łotwy Raimonds Vējonis (8 lipca 2015 roku złożył przysięgę).
W ciągu roku odbyło się kilka festiwalów, które zebrały liczne grono sympatyków polskiej kultury.
Początek roku uświetnił IX Festiwal Kolęd i Pastorałek w Krasławiu, na który przybyła rekordowa liczba zespołów i chórów z całej Łotwy i Polski.
W trakcie obchodów świąt majowych w Dyneburgu odbył się VII Międzynarodowy Festiwal „Polski Folklor w Łatgalii”.
Udział w nim wzięły zespoły pieśni i tańca ludowego z Łukowa „Łukowiacy” oraz „Hajduki” z Oświęcimia, „Strumień” z Krasławia, „Rodacy” z Jekabpils, wokalny zespół „Zatrzymaj Oddech” z Demene i oczywiście ZTŁ „Kukułeczka”.
W Dniu Flagi Rzeczypospolitej Polskiej oraz Dniu Polonii i Polaków mieszkających za Granicą — w Dyneburgu na Placu Jedności odbył się barwny koncert z udziałem uczestników festiwalu.
W dniu uchwalenia Konstytucji odbyła się uroczystość przy Krzyżu na Słobódce, następnie kontynuowana poprzez uroczysty przemarsz ulicą Warszawską, który zakończył się występami uczestników w Państwowym Gimnazjum Polskim im. Józefa Piłsudskiego.
Jesienią jedną z nieodzownych imprez organizowanych przez ZPŁ jest Festiwal Kultury Polskiej w Posiniu, na którym wystąpili polscy śpiewacy, chórzyści oraz zespoły z całej Łotwy.
Zespoły artystyczne wszystkich Oddziałów ZPŁ aktywnie uczestniczą w lokalnych imprezach kulturowych oraz wyjeżdżają na występy do kraju i za granicę.
Centrum Kultury Polskiej w tym roku zaprosiło dyneburskich Polaków i miłośników polskiej kultury na koncerty-spotkania z takich okazji jak: Karnawał, Zapusty, Wielkanoc, Dzień Matki, wieczór wspomnień członków Klubu Sybiraków oraz Andrzejki.
W galerii Domu Polskiego w Dyneburgu w ciągu roku gościło aż dziesięć wystaw. Wśród plastyków, grafików, fotografów przestawionych w galerii byli nie tylko miejscowi artyści, lecz również twórcy z kraju.
Centrum Kultury Polskiej jak co roku przygotowało wiele imprez dla najmłodszych Polaków. Dzieci miały okazję uczestniczyć w konkursach recytatorskich „Wiosna idzie, a z nią święta” oraz „Magiczny świat poezji Marii Konopnickiej”. Zorganizowano również barwny Karnawał, Święto Marchewki, Dzień Misia i Mikołajki.
Jeszcze w marcu uczestnicy dorocznej konferencji Związku Polaków na Łotwie ogłosili rok 2015 — Rokiem Ity Kozakiewicz – polskiej działaczki związanej z Frontem Narodowym, deputowanej do Rady Najwyższej Łotwy, założycielki i pierwszej prezes Związku Polaków na Łotwie, która zginęła tragicznie w październiku 1990 r. w falach Morza Tyrreńskiego.
W ciągu całego roku Oddziały ZPŁ przypominały społeczeństwu o tej wybitnej Polce.
Uroczystości z okazji jubileuszu 60. rocznicy urodzin Ity Kozakiewicz odbyły się 5 lipca w Rydze.
Jej pamięć uczczono spotkaniem na Cmentarzu św. Michała, uroczystą mszą w Kościele Matki Boskiej Bolesnej. Odbył się też koncert w Domu Stowarzyszenia Związków Mniejszości Narodowych na Łotwie, którego patronką jest Ita Kozakiewicz.
We wrześniu Jekabpilski Oddział ZPŁ zrealizował projekt „Ita – odrodzenie w każdym sercu”, w ramach którego odbyła się impreza poświęcona pamięci Ity Kozakiewicz oraz została w Domu Ludowym odsłonięta tablica pamiątkowa, która jest dedykowana tej zasłużonej działaczce.
Złożeniem kwiatów na grobie Ity Kozakiewicz 28 października upamiętniono również 25. rocznicę jej śmierci.
Listopad dla polskiego i łotewskiego narodu jest miesiącem patriotycznym, związanym z obchodami świąt niepodległościowych.
Narodowe Święto Niepodległości odznaczone zostało 11 listopada tradycyjnym złożeniem kwiatów i zapaleniem zniczy przy Krzyżu na Słobódce, natomiast 13 listopada z okazji świąt niepodległościowych Polski i Łotwy uroczysty apel odbył się w Gimnazjum Polskim im. Józefa Piłsudskiego.
W niezwykle aktywnej i patriotycznej atmosferze 13-14 listopada w Wentspils odbyło się III Ogólnołotewskie Forum Mniejszości Narodowych, w którym wzięło udział ponad stu delegatów z pozarządowych i rządowych organizacji mniejszości narodowych. Wśród osób zaangażowanych w pracę — w czterech grupach roboczych byli również przedstawiciele ZPŁ.
Jednym z głównych wydarzeń 2015 roku była uroczystość oficjalnego przekazania prac konserwatorskich w kościele pw. św. Ludwika w Krasławiu.
W ciągu 12 lat, w ramach największego jak dotychczas wspólnego projektu z zakresu zachowania wspólnego dziedzictwa kulturowego Polski i Łotwy odrestaurowano ołtarz główny, obraz ołtarzowy „Św. Ludwik wyrusza na wojnę krzyżową”, który na podstawie szkicu polskiego artysty Jana Matejki został w 1884 r. namalowany przez jego uczniów, a także fresk ołtarzowy namalowany przez Filippo Castaldi w latach 60. XVIII wieku.
1 grudnia ambasador RP Ewa Dębska wręczyła osobom zaangażowanym w projekt odznaczenia przyznane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP.
Miesiąc oczekiwania świąt bożonarodzeniowych w Dyneburgu zainaugurowało 4 grudnia uroczyste zapalenie lampek na głównej choince miasta.
Imprezę na Placu Jedności rozpoczął nieduży koncert z udziałem dzieci z różnych związków kulturowych m. in. polskiego Zespołu Tańca Ludowego „Kukułeczka”. Dzieci przygotowały dla publiczności życzenia świąteczne w języku polskim oraz piosenkę „Pada śnieg”. Występy zakończył pokaz ogni sztucznych.
Tradycyjnie na Mikołajki uczestnicy zespołów artystycznych Domu Polskiego udali się z koncertem świątecznym do domu dziecka „Priedīte”. Artystom towarzyszył Święty Mikołaj, który wspólnie z dziećmi tańczył, śpiewał, bawił się i przygotował dla nich słodycze.
W tym roku okres oczekiwania świąt bożonarodzeniowych dla dyneburskich Polaków to nie tylko czas refleksji i wyrzeczeń, lecz również czas zdobywania nowych umiejętności.
W czasie warsztatów gastronomicznych w ramach projektu „Od Andrzejek do Tłustego Czwartku – obchody tradycyjnych świąt polskich” wspieranego przez Łatgalski Program Organizacji Pozarządowych 2015, wszyscy chętni mogli nauczyć się przyrządzać tradycyjne polskie świąteczne danie – uszka.
W dalszej części projektu, 28 grudnia, przewidziany jest tradycyjny koncert bożonarodzeniowy, po którym można będzie skosztować barszcz z przyrządzonymi przez uczestników warsztatów uszkami oraz prawdziwy domowy bigos.
17 grudnia w Domu Polskim odbyła się premiera spektaklu pod tytułem „Cud Bożonarodzeniowy” w wykonaniu grupy teatralnej „Uśmiechnięta tęcza”.
Tym razem na imprezę zaproszono uczniów Daugavpilskiego Państwowego Polskiego Gimnazjum im. Józefa Piłsudskiego. Grupa teatralna pod kierownictwem reżyserki Mileny Rożańskiej przedstawiła prawdziwie świąteczną historię o poszukiwaniu choinki. Muzyczne przedstawienie niejednokrotnie wywołało burzę oklasków i trudno się dziwić, bo głosy odważnych i dowcipnych aktorów brzmiały jak małe czyste srebrne dzwonki.
Po premierze dzieci udały się do galerii na otwarcie wystawy „Kartka Bożonarodzeniowa”. Autorami przedstawionych w galerii kartek, rysunków oraz choinek są uczniowie 1-3 klasy Państwowego Gimnazjum.
Rok 2015 dla łotewskiej Polonii był bardzo bogaty w różnorodne wydarzenia. Cieszymy się, że nasze imprezy są coraz bardziej popularne i coraz częściej swoją obecnością zaszczycają nas przedstawiciele lokalnych władz samorządowych. Odczuwamy duchowe wsparcie nie tylko naszych rodaków z kraju, lecz również miejscowego społeczeństwa, którego częścią jesteśmy przecież już od wielu wieków.
Krystyna Kunicka
członek Zarządu
Daugavpilskiego Oddziału „Promień”
Związku Polaków na Łotwie