Na Litwie od wczoraj został wdrożony nowy system taromatów — zwrotu kaucji za puste butelki i puszki. Wysokość kaucji za szklane i plastikowe butelki oraz puszki po napojach ze specjalnym oznakowaniem wynosi 10 centów. Została zatwierdzona przez ministra środowiska Kęstutisa Trečiokasa jeszcze w październiku ubiegłego roku.
— Wprowadzenie systemu kaucji za butelki plastikowe jest bardzo dobrym, przynajmniej pod względem ekologicznym, rozwiązaniem. Celem jest zharmonizowanie działań w zakresie gospodarowania odpadami z opakowań, zmniejszenia do minimum szkodliwego wpływu na środowisko. Po wdrożeniu nowego systemu, dzisiaj przeróbce podlega 55 procent tary. Dotyczy to opakowań szklanych, plastikowych oraz metalowych po piwie, cydrze, alkoholowych i bezalkoholowych drinkach, wodzie, kwasie itp. Zastaw za butelki po winie i mocniejszych alkoholach nie będzie obowiązywał — powiedział „Kurierowi” Kęstutis Trečiokas.
Przy zakupie towarów w specjalnie oznakowanych opakowaniach trzeba będzie zapłacić zastaw w wysokości 0,10 euro. Opakowania wrzucane do specjalnych pojemników nie mogą być mocno pogniecione czy uszkodzone. Musi być na nich wyraźnie widoczny kod kreskowy oraz specjalne oznaczenie. Specjalne urządzenia skupu opakowań — taromaty — oraz punkty skupu opakowań można będzie znaleźć w sklepach o powierzchni handlowej ponad 300 mkw. i sklepach wiejskich. Mniejsze sklepy, kioski, rynki, stacje benzynowe, kawiarnie nie biorą udziału w tym systemie. Natomiast w małych sklepikach wiejskich system działa.
— Mamy nadzieję, że już w 2020 roku 90 procent produkowanej tary można będzie oddać na przeróbkę. Taromaty nie tylko pomogą nam zadbać o nasze środowisko, ale też pomogą w życiu codziennym naszych mieszkańców. Być może nie wszyscy będą zadowoleni, że najpierw trzeba zapłacić zastaw w wysokości 0,10 euro, butelkę przynieść do domu, a następnie niezgniecioną zanieść do automatu — tłumaczy Trečiokas.
3 miesiące to będzie okres przejściowy. W ciągu tego czasu mieszkańcy zostaną poinformowani o nowym systemie. Obecnie w sklepach zainstalowano około 500 taromatów — najwięcej w centrach handlowych. Do maja ich liczba zwiększy się do tysiąca. W ciągu kilkunastu lat do ich doglądu zostanie stworzonych tysiące nowych miejsc pracy.
— Zgodnie z naszym obliczeniem po wdrożeniu nowego systemu — zwrotu kaucji za puste butelki i puszki — około 40 tysięcy ton tary szklanej i plastikowej nie trafi na śmietnik, ale będzie poddane przeróbce i użyte jeszcze raz. Obecnie 65 procent wszystkich odpadów trafia na wysypiska, a naszym celem jest, żeby do 2030 roku na śmietnik trafiłoby tylko 10 procent odpadów. To wielkie wyzwanie. Trzeba jak najwięcej odpadów oddawać do przeróbki — co można należy spalić, zużyć na kompost. Natomiast tylko to, co do niczego się nie nadaje, wyrzucić na śmietnik. Musimy starać się, żeby jak najmniej odpadów trafiało do środowiska. Po wdrożeniu taromatów odpadów wywożonych na śmietnik zmniejszy się o 7-10 procent. To już wielki sukces — zaznaczył minister.
Jak mówi, w proponowanym systemie płaci ten, kto zanieczyszcza środowisko, czyli konsument, który nie zwróci opakowania objętego kaucją.
Specjalne urządzenia skupu opakowań na Litwę sprowadzano z Norwegii, z firmy „Tomra”, która jest światowym liderem w produkcji. Za około 1 000 taromatów zapłacono około 22 mln euro
Spółka Maxima zainstaluje w sklepach 203 taromaty, które w ciągu miesiąca zgromadzą około 11 mln opakowań. Maxima przeszkoli około 600 pracowników, którzy będą pomagać klientom oddać butelki oraz odzyskać zastaw.
Zużyte butelki są skupowane w automatach znajdujących się w supermarketach. Butelka po wrzuceniu do automatu jest skanowana i zostaje odczytany jej kod kreskowy. Po oddaniu butelek wydawany zostaje wydruk, z którym należy iść do kasy, gdzie możemy otrzymać pieniądze. Nie ma znaczenia, w jakim sklepie napoje zostały kupione, żaden sklep nie może odmówić wypłacenia kaucji.