Z powodu intensywnych opadów deszczu oraz odwilży w pierwszych dniach lutego doszło do deformacji zachodniej części północnego stoku Góry Giedymina.
Pracownicy Litewskiej Służby Geologicznej przy Ministerstwie Ochrony Środowiska Litwy twierdzą, że górna warstwa zbocza osuwa się nie tylko z powodów meteorologicznych. Wpływ na to mają również wibracje związane z ruchem samochodowym oraz robotami ziemnymi. Właśnie dobiega końca wzmacnianie góry drewnianymi palami, które mają ją zabezpieczyć przed osuwaniem gruntu.
Zdaniem specjalistów, osuwiska i pęknięcia na Górze Giedymina występują ciągle, dlatego do obserwacji tych zjawisk powinien być użyty zautomatyzowany elektroniczny system, który pozwoli mierzyć, rejestrować, analizować różne zmiany oraz reagować, gdy będą one niebezpieczne.
— Ten proces od kilku lat się pogłębia. Problem osuwania się ziemi wzrósł z powodu narastającej inwazji człowieka u podnóża Góry Giedymina. Wieloletnia budowa Pałacu Władców, instalacja wyciągu, którym można wjechać na szczyt, intensywny ruch samochodowy u podnóża góry – wszystko to dało znać o sobie. Górę należało wzmocnić jeszcze przed rozpoczęciem budowy Pałacu Władców. Wtedy nie zapełniono niczym przeprowadzonych w niej podczas wojny tuneli. Z czasem, te wzmacniane tylko drewnianymi palami tunele, z powodu wibracji zaczęły stopniowo zawalać się. Z tego powodu systematycznie są przeprowadzane odpowiednie badania geologiczne i geofizyczne — powiedziała w rozmowie z „Kurierem” Asta Meškauskienė, architekt Narodowego Muzeum Litwy. Placówka ta systematycznie kontroluje stan tego obiektu.
Wzmacnianie Góry Giedymina to długi proces, który wymaga zaangażowania odpowiednich zasobów.
— Potrzebne jest przeprowadzenie wielu badań, tworzenie projektów, ich zatwierdzenie przez różne instytucje. Już teraz trwa prewencyjne wzmacnianie nawet tych zboczy, na których nie ma w tej chwili osuwisk.
Z całą pewnością mogę stwierdzić, że sytuacja obecnie nie zagraża mieszkańcom, górze oraz Baszcie Giedymina, która jest niewątpliwie wizytówką Wilna – dodała Asta Meškauskienė.
Architekt zaznaczyła, że skarpa podobna jest do tortu – składa się z wielu warstw. Na podstawie badań stwierdzono, że została naruszona tylko górna warstwa gruntu na powierzchni 50 metrów.
— Absolutnie mylne jest także sądzenie, jakoby osuwiska powstały z powodu wyrębu drzew. Ich usunięcie było konieczne, bo przy większych porywach wiatru kołyszące się drzewa powodowały, że ruszał się grunt. To z kolei zagrażało bezpieczeństwu baszty. Przecież wiadomo, że pierwotnie Góra Zamkowa również nie była porośnięta drzewami, gdyż to utrudniałoby obronę zamku. Ostatnie drzewo zostało ścięte w 2013 roku – powiedziała Meškauskienė.
Prace, które trwają dotychczas na górze, nadzorują specjaliści licznych instytucji m. in. Litewskiej Służby Geologicznej, Wileńskiego Uniwersytetu Technicznego im. Giedymina oraz Narodowego Muzeum Litwy.
Na mierzącej 40 metrów Górze Giedymina — z jej skomplikowaną geologiczną strukturą i stromymi zboczami — w przeszłości występowały już poważne osunięcia. Jedno z nich miało miejsce w roku 1396. W jego wyniku zawalił się pałac, który był własnością wojewody wileńskiego Montwida. Zginęło wtedy 15 osób.
W XVI wieku, aby wzmocnić zbocza oraz zapobiec ich deformacji, została wzniesiona ściana.
***
Góra Giedymina znajduje się w samym sercu miasta, na lewym brzegu Wilii u ujścia Wilenki. Prawdopodobnie w 1323 r. na jej szczycie wzniesiono Zamek Górny, zniszczony w 1660 w czasie wojny polsko-rosyjskiej. Zachowała się jedyna jego zachodnia baszta zwana Basztą Giedymina. Obecnie znajduje się w niej muzeum historyczne oraz taras widokowy, z którego roztacza się piękna panorama Wilna.