19 września, rozpoczęły się uroczystości ponarskie na Wileńszczyźnie, które potrwają do 24 września. O godz. 11.00 w Ostrej Bramie została odprawiona Msza św., której przewodniczył ks. Józef Aszkiełowicz.
– W ciągu tego roku udało się nam ściągnąć nowych członków. Dziś mamy około 100 osób. Jedni odchodzą do Domu Bożego, inni dochodzą do nas. W styczniu dużą grupą byliśmy na Oratorium Ponarskim w Wilnie. Pomysłodawcą oratorium jest Edward Trusewicz. Cieszymy się bardzo, że jest dzisiaj z nami. W trakcie załatwiania jest postawienie pomnika ponarskiego w Warszawie na cmentarzu. Cieszymy się, że tu jesteśmy i że ciągle wydłużamy nasz pobyt. Teraz, razem z dniem podróży, będziemy pełne siedem dni. 25 czerwca odsłanialiśmy kolejną Tablicę Ponarską w kościele pw. św. Jana Chrzciciela w Augustowie. Fundatorką jest śp. Renata Buśko, wiceprezes Stowarzyszenia Rodzina Ponarska – powiedziała „Kurierowi Wileńskiemu” prezes Stowarzyszenia Rodzina Ponarska, urodzona w Wilnie Maria Wieloch..
Stowarzyszenie Rodzina Ponarska co roku organizuje akcję pamięci zagłady wilnian – Polaków i Żydów. Podobnie jak w latach poprzednich, obecna delegacja z Polski liczy prawie 30 osób. Celem organizacji jest upowszechnianie wiedzy o zbrodni ponarskiej i ocalenie jej od zapomnienia.
– Ten rok jest dla nas szczególny. Obchodzimy 75. rocznicę zamordowania około 100 osób, młodzieży gimnazjalnej, licealnej i pomaturalnej rozstrzelanej w maju 1942 roku. Modląc się z nimi, zginął ks. Świrkowski, który rękoma związanymi drutem kolczastym tę młodzież błogosławił. A młodzież ginęła z okrzykiem „Niech żyje wolna Polska!” – mówiła Maria Wieloch.
Podczas pobytu w Wilnie Rodzina Ponarska odwiedzi wszystkie miejsca związane ze zbrodnią katyńską. 20 września, w Dniu Konferencji Ponarskiej, zostaną złożone kwiaty pod Tablicą Ponarską w Domu Kultury Polskiej. W czwartek Rodzina Ponarska odwiedzi Ejszyszki i Soleczniki, w piątek złoży kwiaty przy bramie więzienia na Łukiszkach. Główne obchody odbędą się 23 września w kwaterze polskiej na Ponarach.
Założycielka Stowarzyszenia Rodzina Ponarska, Helena Pasierbska, całe swoje życie poświęciła ujawnianiu prawdy o zagładzie Polaków w Ponarach w latach 1941-1944. Sama była więźniem na Łukiszkach. Tak pisała w swej książce „Ponary i inne miejsca męczeństwa na Wileńszczyźnie w latach 1941-1944”: „Mam osobiste zaangażowanie, wynikające z zobowiązania wobec moich koleżanek i kolegów, którzy ponieśli przedwczesną, męczeńską śmierć, podczas gdy ja pozostałam, pomimo że mogłam podzielić ich los…”
Kontynuatorem dzieła śp. Heleny Pasierbskiej jest obecna prezes Stowarzyszenia Rodzina Ponarska, Maria Wieloch. W Ponarach został zamordowany jej ojciec. Był więźniem na Łukiszkach, potem na ul. Ofiarnej (byłej siedzibie gestapo i litewskiej Saugumy), aż 18 lutego 1943 roku podzielił los zamordowanych Polaków wileńskich. A byli wśród nich księża, profesorowie uniwersytetu, naukowcy, lekarze, młodzież studencka, gimnazjaliści, członkowie organizacji Związek Wolnych Polaków czy działający w konspiracji AK-owcy.
Dni Ponarskie organizowane są przez Stowarzyszenie Rodzina Ponarska wraz z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urzędem do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Związkiem Polaków na Litwie. Partnerem wydarzenia jest Instytut Pamięci Narodowej.
PROGRAM OBCHODÓW
20 września
17.30-20.00 – Konferencja Ponarska, Dom Kultury Polskiej w Wilnie (Naugarduko 76)
„Zbrodnia Ponarska – tragiczna konsekwencja okupacji Wileńszczyzny” – wykład profesora Uniwersytetu Gdańskiego, pracownika Oddziału IPN w Gdańsku dr. hab. Piotra Niwińskiego; prapremiera filmu Bronisława Bubiaka „Ponary – nóż w serce”; wystąpienia gości; złożenie kwiatów pod Tablicą Ponarską; poczęstunek
21 września
13.30 – oddanie hołdu Żołnierzom AK na cmentarzu w Ejszyszkach.
17.00-19.30 – Konferencja Ponarska, Centrum Kultury w Solecznikach (Vilniaus 48)
„Zbrodnia Ponarska – tragiczna konsekwencja okupacji Wileńszczyzny” – wykład profesora Uniwersytetu Gdańskiego, pracownika Oddziału IPN w Gdańsku dr. hab. Piotra Niwińskiego; prapremiera filmu Bronisława Bubiaka „Ponary – nóż w serce”, prezentacja działalności Stowarzyszenia Rodzina Ponarska, poczęstunek
22 września
9.30 – złożenie kwiatów przy bramie wileńskiego więzienia na Łukiszkach.
10.00 – złożenie kwiatów pod obeliskiem przy Muzeum Ofiar Ludobójstwa przy ul. Ofiarnej w Wilnie, zwiedzanie muzeum Memoriał Ponarski, oddanie hołdu Ofiarom Zbrodni Narodowości Żydowskiej; uczestnictwo Stowarzyszenia Rodzina Ponarska w litewskich, państwowych uroczystościach Dnia Zagłady Żydów.
23 września
11.00 – Kwatera Polska w Ponarach: wystąpienia gości, uroczysta polowa msza święta, apel pamięci, złożenie kwiatów, zwiedzanie muzeum.
24 września
10.30 – kościół pw. Ducha Świętego w Wilnie (Dominikonų g. 8) – msza święta w intencji Ofiar Zbrodni w Ponarach, złożenie kwiatów pod tablicą upamiętniającą ks. Romualda Świrkowskiego, proboszcza parafii w latach 1941–1942, zamordowanego w Ponarach 5 maja 1942 r.