„Litwa jest dla Polski partnerem strategicznym, zarówno ze względu na więzy historyczne, ale też ze względu na położenie geograficzne, na sprawy obronności, na wspólną naszą historię w stosunku do Rosji, potem Związku Radzieckiego i teraz znowu Rosji” – podkreślał w Wilnie premier Polski Mateusz Morawiecki po spotkaniu z premierem Litwy Sauliusem Skvernelisem.
Szef polskiego rządu przebywał z jednodniową wizytą na Litwie. W piątek rano spotkał się z szefem litewskiego rządu, Sauliusem Skvernelisem. Premier rozmawiał też z prezydent Litwy, Dalią Grybauskaitė, odwiedził Mauzoleum Matki i Serca Syna na Cmentarzu na Rossie oraz cmentarz Antokolski.
Spotkanie premierów rozpoczęło się od spraw związanych z gospodarką. Szefowie rządów rozmawiali o projektach infrastrukturalnych Via Baltika i Rail Baltika. W obecności premierów minister energetyki Litwy Žygimantas Vaičiūnas i minister energii Polski Krzysztof Tchórzewski podpisali porozumienie o wzmocnionej strategicznej współpracy w dziedzinie energetyki.
Właśnie energetyka jest obecnie jednym z najważniejszych obszarów polsko-litewskiej współpracy. Krzysztof Tchórzewski zapowiedział, że w 2019 r. ma się rozpocząć budowa gazociągu GIPL łączącego Polskę i Litwę. „Polska jest coraz bliżej absolutnej suwerenności gazowej i będziemy mogli podzielić się z Litwą swym doświadczeniem w tej dziedzinie, i nie tylko w tej” – mówił podczas spotkania w Wilnie Tchórzewski.
Znaczenie współpracy w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego Litwy podkreślał w czasie konferencji prasowej także Saulius Skvernelis. „Jesteśmy wdzięczni za wsparcie na rzecz synchronizacji sieci energetycznych państw bałtyckich z kontynentalnymi sieciami europejskimi przez Polskę. Jesteśmy bardzo wdzięczni za stanowisko Polski w sprawie niekupowania energii elektrycznej z niebezpiecznej elektrowni jądrowej w Ostrowcu”– mówił premier Litwy.
Premierzy Polski i Litwy rozmawiali także o sytuacji Polaków na Litwie. Mateusz Morawiecki wyraził przekonanie, że również w tej kwestii można mówić o poprawie sytuacji. „Nasza współpraca, by wzmocnić sytuację Polaków na Litwie, jest na zdecydowanie lepszym poziomie, niż była do tej pory” – oświadczył w piątek w Wilnie premier Mateusz Morawiecki. Szef polskiego rządu poinformował, że rozmawiał z litewskimi politykami o pisowni polskich nazwisk i nazw ulic. „To są bardzo ważne tematy dla tożsamości Polaków, dla kulturowej spójności społeczności polskiej” – zaznaczył Morawiecki.
Premierzy zapowiedzieli również, że już niedługo planowane jest rozpoczęcie retransmisji polskojęzycznych kanałów telewizyjnych. Niedługo potem Ministerstwo Transportu i Komunikacji poinformowało w oficjalnym komunikacie, że najpóźniej od maja ma ruszyć retransmisja polskich stacji: TVP Historia, Nuta TV oraz Power TV.
W czasie krótkiej wizyty Mateusz Morawiecki odwiedził także Rossę. W rozmowie z dziennikarzami wspomniał, że jego matka urodziła się w gminie Dokszyce, w dawnym województwie wileńskim, dlatego te tereny są mu bliskie.
Premier Polski przyjechał na Litwę, aby wziąć udział w spotkaniu szefów rządów państw bałtyckich: Litwy, Łotwy i Estonii. Spotkanie dotyczyło głównie kwestii, które z punktu widzenia państw regionu mają duże znacznie w Unii Europejskiej – takich jak przyszłość budżetu, rynek usług, transport, delegowanie pracowników, polityka wschodnia Unii i migracje.
Premierzy państw bałtyckich wyrazili również gotowość poparcia Polski na forum Unii Europejskiej. „Rozumiemy dążenia strony polskiej do reformy systemu sądownictwa (…) Jeżeli będą podjęte próby narzucenia ograniczeń Polsce, to Litwa będzie wspierała swojego sąsiada” – powiedział premier Litwy Saulius Skvernelis. „Nie chcemy, żeby Polska była odbiorcą jakichkolwiek kar” – podkreślił premier Łotwy Maris Kučinskis. Premier Estonii, Jüri Ratas, stwierdził natomiast, że o sankcjach wobec Polski w ogóle nie powinno być mowy. „Nie możemy pójść aż tak daleko, ponieważ wspólne stanowisko można wypracować tylko w drodze dialogu” – oświadczył premier Estonii.
Wizyta polskiego premiera na Litwie jest pierwszą od sześciu lat, jednak Mateusz Morawiecki gościł na Litwie w grudniu 2015 r. jako wicepremier. Piątkowa rozmowa premierów była kolejnym spotkaniem przedstawicieli władz Litwy i Polski w ciągu ostatniego pół roku. W sprawie relacji z Polską litewscy politycy, tak z partii rządzącej, jak i z opozycji, są zgodni. Intensywność kontaktów świadczy o poprawie wzajemnych relacji, co cieszy, gdyż w tej chwili polsko-litewskie partnerstwo ma szczególne znaczenie.
– Stosunki z Polską zawsze były dla nas bardzo ważne i nieraz mówiliśmy o tym głośno. Polska jest naturalnym liderem w regionie i dobre relacje polsko-litewskie mają duże znaczenie, tak w dziedzinie energetyki, jak projektach rozbudowy infrastruktury transportu, które mogą sprawić, że Litwa i pozostałe kraje bałtyckie będą w bardziej efektywny sposób połączone z Europą poprzez system dróg, torów kolejowych a także połączenie energetyczne – powiedział „Kurierowi” Andrius Kubilius, poseł Związku Ojczyzny i były premier.
Fot. Marian Paluszkiewicz