Więcej

    Autorka książki o Jędrzeju Śniadeckim spotkała się ze słuchaczami PUTW

    Czytaj również...

     Antoni Jankowski ze słuchaczami PUTW Fot. Marian Paluszkiewicz
    Antoni Jankowski ze słuchaczami PUTW Fot. Marian Paluszkiewicz

    Słuchacze Polskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku (PUTW), reprezentowanego przez 3 filie — solecznicką, ejszyską oraz jaszuńską — licznie się zgromadzili w środę, 11 września, na spotkaniu z Birutė Railienė, autorką książki „Andrius Sniadeckis”.

    Spotkanie zorganizowała Filia PUTW w Jaszunach z prezes Teresą Czułkiewicz na czele, zaś miejsce na spotkanie udostępniła biblioteka publiczna w Jaszunach.

    — Nasi „studenci”, których liczba sięga już 107 — mówił prezes PUTW w Solecznikach Antoni Jankowski — chętnie poznają przeszłość, historię, tradycję, kulturę. Co roku organizujemy 12-14 wyjazdów, zgłębiając historię w wyjazdach plenerowych zarówno krajowych, jak i zagranicznych.

    Nieprzypadkowo na miejsce spotkania wyznaczono Jaszuny — to tu w I połowie XIX wieku kwitło życie kulturalne i naukowe, zaś profesorzy Uniwersytetu Wileńskiego zjeżdżali, żeby odpocząć od pracy umysłowej i zrelaksować się. Pałac w Jaszunach niezmiennie jest kojarzony z nazwiskami uczonych — historyka Michała Balińskiego oraz braci Śniadeckich — Jana i Jędrzeja.

    Jaszuny w okresie Śniadeckiego były oazą kultury. Do pałacu Balińskiego czy też Śniadeckiego — różnie to ludzie nazywali — przyjeżdżali naukowcy, by odpocząć od miejskiego gwaru. Słuchano tu odczytów naukowych, następnie relaksowano się spacerując po parku.

    Birutė Railienė interesująco opowiadała o niezwykłej osobowości Jędrzeja Śniadeckiego, m. in. o tym, że jest on wynalazcą nowego pierwiastka chemicznego, który w 1808 r. nazwał z łac. Vestium. Ale że zrezygnował z powtórzenia eksperymentu, pierwiastek w świecie naukowym nie został uznany. Został potwierdzony przez innego naukowca, Karla Clausa w 1844 r. i otrzymał nazwę rutenu. Czasami obok rutenu w nawiasie podaje się nazwę, zaproponowaną przez Jędrzeja Śniadeckiego — Vestium.

    — Pokochałam tę osobowość — mówiła Birutė Railienė — także ze względu na to, że potrafił jako naukowiec zamykać drzwi nauki i znaleźć w swym życiu także miejsce dla twórczości. Pisał utwory humorystyczne, był prezesem Towarzystwa Szubrawców. Perełką jego twórczości była „Juromania” — utwór traktujący pod nieuchwytną mgiełką ironii o chorobie niepodważalnej własnej racji, którą uleczyć można „wielką ilością wody, małą ilością chleba i częstą chłostą biczykiem”. Wiele z jego porad dotychczas nie utraciło na aktualności. Dlatego w ubiegłym roku na UW zorganizowaliśmy „Czytanie Jędrzeja Śniadeckiego” w dniu Jego urodzin, czyli 30 listopada.

    Częścią książki Birutė Railienė jest bogata bibliografia, zostały tu wymienione wszystkie źródła — w większości polskie, także litewskie, rosyjskie, które dotyczą osoby Jędrzeja Śniadeckiego.
    Została ona wydana sumptem UW w 2005 roku. Niestety, nakład już został wyczerpany, ale książkę można znaleźć w bibliotekach.

      Birutė Railienė, autorka książki o Jędrzeju Śniadeckim Fot. Marian Paluszkiewicz
    Birutė Railienė, autorka książki o Jędrzeju Śniadeckim Fot. Marian Paluszkiewicz

    Kazimierz Karpicz, dyrektor Szkoły Średniej im. M. Balińskiego w Jaszunach, a prywatnie entuzjasta historii Jaszun, zdradził kilka interesujących faktów z życia uczonych.
    — Encyklopedie podają, że Jan Śniadecki był matematykiem i astronomem. Co prawda, nie odkrył żadnego ciała niebieskiego, ani nie wynalazł żadnego twierdzenia matematycznego, ale był wielkim działaczem naukowym. Kiedy w 1807 r. przybył do Wilna, już był naukowcem o światowej sławie, znał 10 koronowanych głów i około 150 naukowców.

    Jako ciekawostkę dyrektor przytoczył fakt, że Akademia Francuska w Paryżu zupełnie nie obcowała z naukowcami angielskimi — paradoks polegał na tym, że angielscy astronomowie korespondowali z francuskimi za pośrednictwem Jana Śniadeckiego.

    — Rosyjski system oświatowy został podzielony przez cara Aleksandra I na 6 okręgów — mówił Kazimierz Karpicz. — W każdym okręgu naukowym działało po 1 uniwersytecie, który sprawował zwierzchnią władzę oświatową. Jan Śniadecki, rektor Uniwersytetu Wileńskiego, rządził od Kowna do Odessy — niewiele zabrakło, by sprawował władzę „od morza do morza”. Zdołał mimo wojen z Francją zapewnić finansowanie Uniwersytetu i jego nieustającą działalność. U schyłku życia zamieszkał w Jaszunach u swej bratanicy Zofii. Natomiast Jędrzej Śniadecki w Jaszunach nie mieszkał, chociaż tu bywał. Był chemikiem, medykiem, propagatorem wychowania fizycznego, zwolennikiem idei, że wychowanie fizyczne musi być jedną z lekcji w szkole. Jan pomógł sfinansować córce Jędrzeja i jej mężowi Michałowi Balińskiemu budowę dworu, tu zamieszkał, tu został pochowany, zaś córka Jędrzeja spokrewniła się z rodziną Balińskich.

    Wiadomości o rodzinnym majątku Śniadeckich w Bołtupiu zilustrowała wystawa zdjęć, przygotowana przez byłą starostę Jaszun Danutę Wasilewską, która zgromadziła wiele materiału dotyczącego historycznej przeszłości Jaszun.

    O dniu dzisiejszym Jaszun i pracach renowacyjnych przy pałacu uczonych w Jaszunach opowiedziała starosta Jaszun Zofia Griaznowa:
    —Firma „Ekstra statyba”, która wykonuje prace renowacyjne, rzetelnie wykonuje swą pracę. Firma zobowiązała się dokonać renowacji w ciągu 22 miesięcy, mamy nadzieję, że wszystko się ułoży według planu. Równolegle został też ogłoszony konkurs na przetarg na prace związane z uporządkowaniem terenu wokół pałacu. Na ten cel przeznaczono 1,5 mln litów, ale firma, która przed 3 tygodniami wygrała ten konkurs, jeszcze się nie zgłosiła.

    Reklama na podst. ust. użytkownika.; Dzięki reklamie czytasz nas za darmo

    Afisze

    Więcej od autora

    Ile wydamy na świąteczne zakupy

    — Przygotowując się do świąt, zawsze sporządzam listę niezbędnych produktów i sprawdzam promocje w poszczególnych sklepach. Przed świętami nie brak różnych zniżek, co pozwala trochę zaoszczędzić. Staram się, żeby na świątecznym stole niczego nie zabrakło i żeby było smacznie...

    Na forum rodziców i nauczycieli poruszono problemy polskiej oświaty

    Ostatnio najwięcej emocji wzbudza temat pośrednich egzaminów maturalnych w klasach 11 oraz wprowadzenie nauczania geografii, historii oraz lekcji obywatelstwa po litewsku już od pierwszego roku nauki tych przedmiotów w szkole. „Decydując się oddać dziecko do szkoły z polskim językiem nauczania,...

    Protest w Wilnie. „Nie chcemy zmiany modelu edukacji mniejszości narodowych”

    Uczestnicy akcji protestu podkreślali, że zależy im na zachowaniu istniejącego modelu szkół mniejszości narodowych oraz opowiadali się przeciwko próbom „reformowania” szkoły, mającymi asymilacyjny charakter. Pochód ruszył sprzed Sejmu RL w kierunku budynku rządu przy placu Vincasa Kudirki, po czym zatrzymał...

    Uczniowie składali egzamin pośredni z języka polskiego

    Wrażenia po egzaminie — Cieszę się z wyniku, bo udało mi się uzyskać maksymalną liczbę 40 punktów — mówi Małgorzata Cytacka, uczennica Gimnazjum im. Władysława Syrokomli w Wilnie. — Wydaje mi się, że tegoroczny egzamin pośredni był nieco trudniejszy niż...