Fot. Marian Paluszkiewicz
Nowy 2014 rok przyniósł ze sobą dwie podstawowe wiadomości — dobrą i złą. Dobra jest taka, że minimalnie wzrośnie wynagrodzenie, a ceny na gaz i prąd będą mniejsze. Również szkoły będą lepiej dofinansowywane, bo od stycznia wzrośnie koszyczek ucznia. Jeszcze większe finansowanie otrzymają litewskie szkoły, miedzy innymi, rządowe placówki na Wileńszczyźnie. W nowym roku do poziomu sprzed kryzysu zostaną przywrócone renty. Niestety, na razie ani emeryci, ani renciści nie mogą liczyć na zwrot zabranych im w okresie kryzysu wypłat. I to jest jedna ze złych wiadomości w nowym roku. Kolejna również jest zła, ale bynajmniej nie dla każdego, bo wzrost cen na wyroby tytoniowe i alkohol dotyczy przecież nie całego społeczeństwa, lecz tylko miłośników tych używek. Alkohol i tytoń zdrożeją z powodu zwiększonej akcyzy, która w oczekiwaniu rządu, ma zwiększyć przychody budżetowe państwa. A większe przychody pozwolą pokryć straty finansów publicznych z powodu chociażby wzrostu wynagrodzeń, bo wzrost ten nastąpi w wyniku podwyższenia minimum nieopodatkowanego o 100 litów. Dotychczas minimum to wynosiło 470 litów. Od nowego roku będzie to już 570 litów, od których pracujący nie będą musieli płacić podatku. Minimum nieopodatkowane — podobnie jak i wcześniej — będzie zmniejszało się w zależności od wielkości wynagrodzenia, a przy wynagrodzeniu powyżej 3 192 litów minimum nie będzie już stosowane i pracujący będą musieli odliczać podatek od pierwszego zarobionego lita. Toteż na największy wzrost wynagrodzeń będą mogli liczyć najmniej zarabiający, czyli otrzymujący minimalne wynagrodzenie, które wynosi 1 000 litów.
Do nowego roku otrzymujący minimum zarobkowe po odliczeniu podatków i składek na zakład ubezpieczeń społecznych „na rękę” otrzymywali 824,5 Lt. Po nowym roku otrzymają prawie 850 litów. Jeszcze więcej otrzymają wychowujący dzieci, bo od nowego roku wzrasta o 100 litów dodatkowe nieopodatkowane minimum już za pierwsze dziecko i będzie wynosiło 200 litów. Za każde następne dziecko dodatkowe minimum nie zwiększa się i nadal będzie wynosiło 200 litów za każde dziecko.
Od nowego roku wzrosną, ale nie za sprawą zmniejszonych podatków, wynagrodzenia polityków. Posłowie na Sejm otrzymają gaże większe o 2 tys. litów. Wzrosną też wynagrodzenia innych urzędników, bo decyzją parlamentu wynagrodzenia urzędnicze zostały przywrócone do poziomu sprzed kryzysu, kiedy to były one zmniejszane.
Pocieszeniem dla tych, których nie dotknie wzrost wynagrodzeń, będą niższe ceny za prąd i gaz.
Od nowego roku ceny gazu dla odbiorców indywidualnych, którzy używają gazu do ogrzewania gospodarstwa i gotowania, zmniejszą się o 22 ct za m3, natomiast dla tych odbiorców, którzy gazu używają tylko do kuchenek, cena spadnie o 30 ct za m3.
Obniżka gazowa na razie nie dotknie dużych odbiorców, w tym też producentów energii cieplnej. Jeśli więc w tym roku otrzymamy mniejsze rachunki za ogrzewanie, to będzie zasługą wyłącznie łagodnej zimy, ale bynajmniej nie niższej ceny gazu.
W nowym roku odbiorcy indywidualni mniej zapłacą również za prąd. W zależności od planu i taryfy cena na energię elektryczną spadnie średnio o około 2,5 ct za k/Wh.
Natomiast w wyniku nowelizacji ustawy akcyzowej od marca 2014 roku wzrosną ceny wyrobów tytoniowych, a od kwietnia również wyrobów alkoholowych. Prognozuje się, że z powodu wzrostu akcyzy cena paczki papierosów wzrośnie średnio o 20 ct, pół litra piwa o 3 ct, butelki wina o 16 ct.
Od nowego roku na większe finansowanie mogą liczyć placówki oświatowe. Według decyzji rządu o 40 litów wzrasta koszyczek ucznia. Nie są to wprawdzie dodatkowe asygnacje, lecz środki, które z roku na rok pozostają w systemie oświaty z powodu zmniejszającej się liczby uczniów. W sumie jest to około 60 mln litów rocznie. Te środki zostaną przeznaczone nie tylko na koszyczek ucznia, lecz również na dodatkowe dofinansowanie rządowych szkół na Wileńszczyźnie, w których nauczanie odbywa się w języku litewskim. Po raz pierwszy szkoły te otrzymają koszyczek zwiększony o 20 proc., czyli tyle, ile otrzymują obecnie szkoły mniejszości narodowych finansowane ze środków samorządów.