Pracuję jako nauczycielka w szkole. Przed wakacjami uzgodniliśmy z dyrekcją szkoły moją dodatkową ilość godzin nauczania, złożyliśmy podpisy. W nowym roku szkolnym okazało się jednak, że te godziny zostały mi odebrane i przekazane innemu nauczycielowi. Dyrekcja motywowała ten postępek tym, że grupa rodziców uczniów złożyła na mnie skargę, w której oznajmiła, że jestem zbyt wymagająca i żądała zamiany na innego nauczyciela.
Czy mogła dyrekcja zabrać u mnie te godziny nauczania bez mojej zgody, nie prosząc mnie nawet o udzielenie wyjaśnienia całej tej sytuacji?
Pani podaje, że ilość godzin nauczania była pisemnie uzgodniona z dyrekcją szkoły, a dokument ten został podpisany przez obie strony.
Kodeks Pracy Republiki Litewskiej (KP RL) głosi, że warunki umowy o pracę mogą być zmienione, jeśli istnieje pisemna zgoda pracownika, z wyjątkiem przypadków ustalonych w KP RL (art. 120 § 2 KP RL). Jeśli więc Pani nie wyraziła pisemnej zgody na wprowadzenie zmian dotyczących warunków Pani pracy (w tym przypadku – zmniejszenie ilości godzin nauczania), dyrekcja szkoły nie miała prawa takie zmiany wprowadzać. Pracodawca bowiem, jak głosi art. 120 § 1 KP RL, może zmieniać warunki umowy o pracę, gdy zmieniana jest produkcja, jej skala, technologia lub organizacja pracy, jak również w innych przypadkach konieczności produkcyjnej. I jeśli pracownik nie zgadza się pracować w zmienionych warunkach pracy, może być on zwolniony z pracy w trybie ustalonym przez KP RL. Jeśli jednak, za zgodą stron, warunki umowy o pracę zostały zmienione, zmiany te powinny być zaznaczone w obydwóch egzemplarzach umowy o pracę (art. 120 § 4).
Jeśli dyrekcja szkoły zmniejszyła ustaloną z Panią ilość godzin nauczania, a tym samym zmieniła warunki umowy o pracę, na podstawie skargi rodziców uczniów, to mogła ona wcześniej zastosować wobec Pani inne rodzaje sankcji (takie jak upomnienie lub nagana). Jak podaje KP RL wobec pracowników, którzy dokonali wykroczenia dyscyplinarnego w pracy, mogą być zastosowane kary dyscyplinarne (art. 227 § 2). Zgodnie z art. 234 KP RL wykroczeniem dyscyplinarnym w pracy jest nie wykonywanie obowiązków lub nienależyte ich wykonywanie z winy pracownika.
Według art. 237 § 1 za wykroczenie dyscyplinarne w pracy mogą byś nakładane następujące kary dyscyplinarne: 1)upomnienie; 2)nagana; 3)zwolnienie z pracy.
O zwolnieniu z pracy, jako karze dyscyplinarnej, mówi również art. 136 § 3: pracodawca ma prawo wypowiedzieć umowę o pracę, nie uprzedzając o tym pracownika zawczasu, jeśli pracownik niedbale wykonuje swe obowiązki lub w inny sposób dopuszcza się wykroczenia dyscyplinarnego, jeśli przedtem wobec niego chociażby raz w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy były stosowane kary dyscyplinarne.
Jak podaje art. 240 § 1 KP RL, przed nałożeniem kary dyscyplinarnej, pracodawca powinien na piśmie zażądać od pracownika pisemnego objaśnienia w sprawie wykroczenia dyscyplinarnego. Jeśli w ustalonym przez pracodawcę lub administrację terminie pracownik bez ważnych przyczyn nie złoży takiego wyjaśnienia, wówczas karę dyscyplinarną można nałożyć i bez wyjaśnienia. Kara dyscyplinarna nakładana jest na podstawie rozporządzenia (zarządzenia) pracodawcy lub administracji, informując pracownika o tym za jego podpisem (art. 240 § 3 KP RL).
Należy podkreślić, że pracownik ma prawo zaskarżyć karę dyscyplinarną. Zgodnie z art. 242 § 2 KP RL instytucja rozpatrująca spory w pracy ma prawo odwołać karę, uwzględniając ciężar wykroczenia dyscyplinarnego i okoliczności, w których ono nastąpiło, wcześniejszą pracę oraz zachowanie pracownika, a także, czy kara dyscyplinarna odpowiada ciężarowi wykroczenia, czy należycie przestrzegany był tryb nakładania kar dyscyplinarnych. Instytucjami rozpatrującymi takie spory są: Komisja ds. Sporów w Pracy oraz sąd.
Jeśli w ciągu roku od dnia, w którym była nałożona kara dyscyplinarna, wobec pracownika nie stosowano nowych kar, uważa się, że nie miał on kar. Jeśli pracownik wykonuje swą pracę dobrze i sumiennie, to nałożoną na niego karę dyscyplinarną można odwołać, nie zważając na to, że nie upłynął termin ważności takiej kary (art. 243, 244 KP RL).
Sytuacja, którą Pani przedstawiła, może prowadzić do powstania sporu w pracy. W następnych artykułach rozpatrzymy możliwości rozstrzygania takich sporów.
***
W celu uzyskania szczegółowych konsultacji z zakresu prawa pracy należy się zwracać do Państwowej Inspekcji Pracy, ul. Aguonu 4, pok. 101, tel. (8 5) 213 9772 oraz do Wileńskiego Wydziału Państwowej Inspekcji Pracy, ul. Kauno 1a, tel. (8 5) 213 1235.
Daniel Spiridenkov