Więcej

    25. rocznica krwawego 13 stycznia

    Czytaj również...

    W przededniu 13 stycznia wieńce pod tablicą pamiątkową przy wieży telewizyjnej złożył dyrektor Litewskiego Centrum Radia i Telewizji  Remigijus Šeris Fot. Marian Paluszkiewicz
    W przededniu 13 stycznia wieńce pod tablicą pamiątkową przy wieży telewizyjnej złożył dyrektor Litewskiego Centrum Radia i Telewizji Remigijus Šeris Fot. Marian Paluszkiewicz

    13 stycznia, mija 25 lat od tragicznych wydarzeń w Wilnie, gdy podczas ataku wojsk sowieckich zginęło 14 osób, a około 1 000 zostało rannych.

    W nocy z 12 na 13 stycznia 1991 roku tysiące osób zebrały się przy Sejmie, budynku Litewskiego Radia i Telewizji i wieży telewizyjnej, by nie dopuścić do zajęcia ich przez siły sowieckie. W ataku na wieżę brała udział specjalna jednostka KGB, Alfa. Wcześniej, 11 stycznia sowieci siłą zajęli budynek Domu Prasy, wypędzając z niego dziennikarzy.

    Styczniowe wydarzenia stanowiły decydujący zwrot w walce o niepodległość Litwy.
    Wilno było pierwszą stolicą państw bałtyckich, w której polała się krew.
    W Rydze, stolicy Łotwy, 20 stycznia 1991 roku, w wyniku ataku wojsk sowieckich na siedzibę tamtejszego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, zginęło sześć osób. Jedynie Estonia uniknęła rozlewu krwi.

    Trzynaście mężczyzn i jedna kobieta padli ofiarami sowieckiej agresji. Ich imionami zostały nazwane ulice Wilna i innych miast Litwy. Na domach, w których mieszkali, umieszczono tablice pamiątkowe.
    W wileńskiej dzielnicy Karolinki pojawiły się ulice L. Asanavičiūtės, V. Druskio, D. Gerbutavičiaus, R. Jankausko, A. P. Kavoliuko, A. J. Povilaičio, I. Šimulionio, V. Maciulevičiaus, V. Vaitkaus; ulica A. Kanapinsko w Kiejdanach, T. Masiulio w Kownie, R. Juknevičiaus — Mariampolu.

    — Dobrze pamiętam te wydarzenia sprzed ćwierć wieku, kiedy to władze Kremla postanowiły siłą rozprawić się z republikami bałtyckimi. 13 stycznia był najgorszym dniem w moim życiu. Czołgi jechały tuż pod moimi oknami, cały blok się trząsł, a huk był straszny. Rano dowiedzieliśmy się, że są zabici. Wśród nich byli młodzi ludzie, którzy dopiero zaczynali żyć… — wspomina po latach wilnianka Aldona, mieszkanka ulicy Sausio 13-osios.

    Przedtem ulica ta nosiła nazwę Sudervės.

    Wychowankowie przedszkola „Delfinukas” w dzielnicy Karolinki tradycyjnie zapalają znicze na miejscu styczniowych wydarzeń Fot. Marian Paluszkiewicz
    Wychowankowie przedszkola „Delfinukas” w dzielnicy Karolinki tradycyjnie zapalają znicze na miejscu styczniowych wydarzeń Fot. Marian Paluszkiewicz

    — Na początku, kiedy zmieniono nazwy ulic, ludzie nie byli zadowoleni. Wiązało się z tym dużo komplikacji biurokratycznych, zmiany w dokumentach itd. Ale uważam, że upamiętnienie poległych bohaterów poprzez nadanie ulicom ich nazwisk było dobrym pomysłem, bo któż jak nie ludzie, broniący swojej Ojczyzny, zasługują na pamięć — uważa Aldona.

    Takiego też zdania są również mieszkańcy ulicy D. Gerbutavičiaus.

    — Wielu moich znajomych było uczestnikami tamtych tragicznych wydarzeń. Mój syn, który był wtedy uczniem szkoły średniej nr 34, na wieść o tym, że czołgi jadą w kierunku wieży telewizyjnej, też chciał tam biec. Z trudem udało mi się go powstrzymać. Następnego dnia dowiedzieliśmy się, że zginęli uczniowie, szkolni koledzy syna. Do dziś w szkole wisi tablica upamiętniająca uczniów poległych pod wieżą telewizyjną. Wśród nich był 17-letni Darius Gerbutavičius.
    Ulicy, przy której mieszkamy, nadano jego imię, przedtem nazywała się Žaibo… Dzięki nowej nazwie coraz to nowe pokolenia pamiętają i będą pamiętać naszych obrońców — powiedziała „Kurierowi” Laima, mieszkanka wileńskich Karolinek.

    Ignas urodził się pięć lat po tragicznych wydarzeniach styczniowych. Dowiedział się o nich od rodziców, w szkole, w telewizji. Mieszka przy ul. L. Asanavičiūtės (b. Žvaigždžių).

    Niebieskie niezapominajki są symbolem tragicznych wydarzeń 13 stycznia 1991 r. Fot. Marian Paluszkiewicz
    Niebieskie niezapominajki są symbolem tragicznych wydarzeń 13 stycznia 1991 r. Fot. Marian Paluszkiewicz

    — Loreta Asanavičiūtė była jedyną dziewczyną, która poległa w nocy 13 stycznia przy wieży telewizyjnej. Miała zaledwie 23 lata. Wszyscy mieszkańcy naszej ulicy wiedzą, kim była. Myślę, że dzięki noszącej jej imię ulicy pamięć o tej odważnej dziewczynie będzie trwać wiecznie — powiedział Ignas.
    ***
    Litwa była pierwszym krajem wchodzącym w skład ówczesnego ZSRR, który 11 marca 1990 roku uchwalił Akt Niepodległości. Jej parlament podjął też wówczas uchwałę o przekształceniu Litewskiej SRR w Republikę Litewską i przywrócił jej tradycyjne symbole narodowe, m. in. państwowe godło Pogoni.
    Uroczystości upamiętniające 25. rocznicę krwawych wydarzeń trwają już od kilku dni.
    Wczoraj wieczorem, w przededniu głównych uroczystości, tak jak przed 25 laty, przy budynku Sejmu, siedzibie Radia i TV, a także wieży telewizyjnej zapłonęły ogniska.
    Dziś główne uroczystości odbędą się w parlamencie. W uroczystym posiedzeniu Sejmu udział wezmą przywódcy państwa, obrońcy niepodległości sprzed 25 laty, a także goście zagraniczni.

     

    Reklama na podst. ust. użytkownika.; Dzięki reklamie czytasz nas za darmo

    Afisze

    Więcej od autora

    Likwidacja miejsc świętych na Litwie

    Do likwidacji tzw. miejsc świętych na Litwie przystąpiono w 1961 r. Zaczęto od Kalwarii w Wieprzach ( lit. Vepriai), którą w 1962 r. zamieniono na obóz pionierski, następnie wysadzono w powietrze kaplice w Kalwarii Wileńskiej, a tylko zorganizowany protest ludności zdołał uchronić przed zagładą Kalwarię...

    Dr Marzena Mackojć-Sinkevičienė spotka się z noblistami w Lindau

    Idea spotkań młodych badaczy z laureatami Nagrody Nobla zrodziła się z inicjatywy dwóch lekarzy z Lindau, Franza Karla Heina i Gustava Wilhelma Parade oraz hr Lennarta Bernadotte, członka szwedzkiej rodziny królewskiej. Pierwsze spotkanie miało miejsce w 1951 r. W tym...

    Wileńska palma w nowej odsłonie

    Wileńskie palmy oraz sztukę ich wicia zaprezentowano na wystawie w galerii „Židinys”. Ekspozycja powstała w ramach projektu „Verba-rze” (lit. verba – palma). Jego inicjatorką jest Agata Granicka, mistrzyni sztuki ludowej, palmiarka w siódmym pokoleniu.  – Celem projektu jest przybliżenie tradycji...

    Na Litwie ponad 40 tys. dawców krwi — razem oddali jej ponad 32 tys. litrów

    W ub. roku liczba krwiodawców wzrosła o 7 proc. w porównaniu z 2022 r. Udało się też zebrać rekordową, po okresie pandemii, ilość — ponad 32 tys. litrów cennego daru ratującego życie. — W 2023 r. mieliśmy ponad 40 tys. krwiodawców,...