UE i Turcja uzgodniły w Brukseli, że będą pracować nad nowym planem, aby zahamować falę migracji. Zdaniem szefa Rady Europejskiej Donalda Tuska plany te mogą przynieść przełom w walce z kryzysem migracyjnym.
— Dni nielegalnej imigracji do Europy dobiegły końca — skomentował polityk na konferencji prasowej w nocy z poniedziałku na wtorek, po nadzwyczajnym szczycie UE-Turcja w Brukseli.
„Przyjęliśmy z zadowoleniem nowe, śmiałe propozycje przedstawione dziś przez Turcję, by zaradzić kryzysowi” — powiedział.
Dodał, że przywódcy unijni zgodzili się pracować dalej na bazie tych propozycji, a szczegółowe rozwiązania mają zostać wypracowane przed szczytem w przyszłym tygodniu, zaplanowanym na 17 i 18 marca.
Propozycje mają uzupełniać uzgodniony w listopadzie ub. roku wspólny unijno-turecki plan działań ws. kryzysu migracyjnego.
„Wszyscy jesteśmy świadomi, że mamy przełom — powiedział Tusk. — Musimy być bardzo ostrożni ze szczegółami, np. prawnymi, ale wszyscy zdajemy sobie sprawę, że to najbardziej obiecujący moment w tym procesie”. Według szefa Komisji Europejskiej Jean-Claude’a Junckera, decyzje szczytu są zgodne z prawem UE.
Także premier Turcji Ahmet Davutoglu jest przekonany, że wszystkie podjęte zobowiązania zostaną zrealizowane. Podkreślił, że władzom w Ankarze przyświecają przede wszystkim cele humanitarne. „Chcemy zniechęcać do nielegalnej imigracji do UE i zwalczać przemytników ludzi (…) Nie chcemy już dłużej widzieć, jak kobiety i dzieci umierają na morzu” — powiedział Davutoglu.
Turecki premier przedstawił swe propozycje dopiero w poniedziałek rano, choć w miniony czwartek w Ankarze był szef Rady Europejskiej, by przygotować szczyt. Dlatego w poniedziałek dyskusje unijnych przywódców przedłużyły się do późnej nocy. UE nie była w stanie ostatecznie przypieczętować porozumienia, opartego na tureckich propozycjach, zgodzono się więc na kontynuację prac do następnego szczytu.
Wcześniej niż wszyscy unijni przywódcy propozycje Ankary poznali niemiecka kanclerz Angela Merkel i premier Holandii Mark Rutte. Potwierdzili oni, że w nocy z niedzieli na poniedziałek spotkali się w Brukseli z Davutoglu i dyskutowali o planie. Jak zapewniała Merkel, plan, jaki pojawił się na stole obrad szczytu, był jednak w całości propozycją Turcji.
W ocenie polskiej premier Beaty Szydło uzgodnienia szczytu, jeśli będą konsekwentnie realizowane, mogą okazać się dużym krokiem w kierunku rozwiązania problemu migracyjnego w Europie. „Mamy wspólny plan działania dotyczący współpracy z Turcją. Dla mnie najważniejsze jest to, że w tym naszym wspólnym komunikacie jest zgłoszona przeze mnie poprawka, która mówi o tym, że nie będzie żadnych dodatkowych — ponad te, które były ustalone, zobowiązań państw członkowskich w zakresie relokacji i przesiedleń” — mówiła polskim dziennikarzom Szydło wychodząc ze szczytu. Zaznaczyła też, że po szczycie jest też nadzieja na przywrócenie normalnego funkcjonowania strefy Schengen.
„Kryzys migracyjny jest wyzwaniem i dla Turcji, i dla Unii Europejskiej, dlatego musimy go rozwiązywać wspólnie. Podjęliśmy się wspólnych zobowiązań w celu powstrzymania fali migrantów do Europy i musimy niezwłocznie je urzeczywistnić. Na razie uchodźcy poruszają się szybciej, aniżeli my wcielamy w życie swoje postanowienia” — mówiła w Brukseli na szczycie spotkania przywódców europejskich i Turcji prezydent Litwy Dalia Grybauskaitė.
Podkreśliła ona, że aktywne działania Turcji skierowane na powstrzymanie nielegalnej migracji, odsyłanie migrantów ekonomicznych, walkę z przemytnikami ludzi są konieczne w celu opanowania kryzysu migracyjnego.
Przywódcy poparli w deklaracji ze szczytu plan Komisji Europejskiej zakładający, że do końca roku znikną tymczasowe kontrole graniczne w strefie Schengen, wprowadzone przez niektóre państwa w obliczu napływu migrantów. Obiecali także Grecji znaczną pomoc humanitarną dla uchodźców, którzy utknęli w tym kraju po uszczelnieniu granic przez kraje Bałkanów Zachodnich.
Z dokumentu wykreślono początkowy zapis, że „szlak bałkański jest zamknięty” dla uchodźców. Przeciw takiemu sformułowaniu były Niemcy. W zamian stwierdzono: „Nieregularny napływ migrantów szlakiem bałkańskim się zakończył”.
TURECKI PLAN WALKI Z MIGRACJĄ
Odsyłanie wszystkich osób przeprawiających się nielegalnie z Turcji na greckie wyspy (również Syryjczyków);
przyśpieszenie liberalizacji wizowej dla obywateli Turcji, tak aby w czerwcu zapadła decyzja o zniesieniu wiz;
przyśpieszenie wypłaty 3 mld euro na pomoc uchodźcom w Turcji oraz udostępnienie dodatkowej pomocy finansowej na ten cel w wysokości również 3 mld euro po 2018 r.;
przygotowanie do otwarcia pięciu nowych rozdziałów w negocjacjach w sprawie przystąpienia Turcji do UE;
możliwość utworzenia „bardziej bezpiecznych” stref w Syrii;
przesiedlenia uchodźców bezpośrednio z Turcji do UE według formuły, że za jednego odesłanego imigranta syryjskiego z Grecji do Turcji Unia Europejska przyjmie jednego Syryjczyka z tureckich obozów dla uchodźców.