Trzeci tegoroczny szczyt Inicjatywy Trójmorza odbył się w dniach 17-18 września w Bukareszcie, równolegle z Forum Biznesu dla sektorów transportowego, energetycznego i IT/ICT (technologie informacyjne i komunikacyjne).
Litwę na spotkaniu reprezentowała prezydent Dalia Grybauskaitė. Pierwszego dnia szczytu, w poniedziałek, 17 września, Polskę reprezentował prezydent Andrzej Duda, drugiego dnia premier Mateusz Morawiecki. Poprzedni szczyt Trójmorza miał miejsce w lipcu 2017 roku w Warszawie.
– Trójmorze to międzynarodowa inicjatywa gospodarczo-polityczna skupiająca 12 państw Europy położonych w pobliżu mórz Bałtyckiego, Czarnego i Adriatyckiego. Inicjatywa Trójmorza znajduje się obecnie na zaawansowanym etapie współpracy. Jej najważniejszym celem jest wzmacnianie spójności Unii Europejskiej poprzez zacieśnienie współpracy infrastrukturalnej, energetycznej i gospodarczej państw Europy Środkowej. Członkowie Trójmorza rozmawiali o wspólnych projektach i ich realizacji. Te spotkania odbywają się regularnie. Litwa przedstawiła sześć projektów, w tym dotyczących połączeń kolejowych, synchronizacji sieci elektroenergetycznych. Na tym szczycie konkretne decyzje nie zapadły – powiedział „Kurierowi Wileńskiemu” z Bukaresztu minister spraw zagranicznych Litwy, Linas Linkevičius.
Było to już trzecie spotkanie na szczycie Inicjatywy Trójmorza, w którym obok prezydent Litwy uczestniczyli również przywódcy Polski, Rumunii, Chorwacji, Łotwy, Estonii, Austrii, Słowenii, Słowacji, Węgier, Bułgarii oraz Czech.
– Każda współpraca międzynarodowa jest dobra, zwłaszcza dla tak małego państwa jak Litwa. Bardzo dobrze, że jesteśmy w dobrych stosunkach z naszymi najbliższymi sąsiadami, że współpracujemy z nimi, a oni chcą współpracować z nami. Należymy do NATO, UE, to bardzo duży sukces dla nas, ale na laurach nie należy spoczywać. Należy ciągle szukać nowej współpracy międzynarodowej i oczywiście realizować projekty, które przyniosą korzyści nam i innym państwom. Ten szczyt być może nie przyniesie realnych korzyści ekonomicznych już teraz, ale to krok do przodu – powiedział „Kurierowi Wileńskiemu” Žygimantas Mauricas, starszy ekonomista banku Luminor.
Podczas szczytu liderzy 12 krajów omówili współpracę regionalną i zatwierdzili listę wspólnych priorytetowych obiektów infrastrukturalnych, które mają się przyczynić do połączenia państw UE położonych w basenach Bałtyku, Adriatyku i Morza Czarnego nowoczesnymi połączeniami energetycznymi, transportowymi i cyfrowymi.
Wśród gości tegorocznego szczytu znaleźli się m.in. minister energetyki USA Rick Perry, szef KE Jean-Claude Juncker, prezesi Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju oraz minister spraw zagranicznych Niemiec Heiko Maas.
Pierwszego dnia szczytu zainaugurowane zostało Forum Biznesu Trójmorza z udziałem ponad 600 biznesmenów, odbyła się też debata panelowa z udziałem prezydentów państw Trójmorza na temat roli tej inicjatywy w polityce międzynarodowej oraz podpisane zostały ważne porozumienia gospodarcze.
Szef polskiego rządu, Mateusz Morawiecki, w drugim dniu szczytu wziął udział w sesji plenarnej dotyczącej współpracy państw Inicjatywy Trójmorza w zakresie energetyki, transportu i agendy cyfrowej. Przywódcy ogłosili katalog kilkudziesięciu głównych projektów infrastrukturalnych realizowanych w ramach Inicjatywy.
„Wśród projektów zgłoszonych przez Polskę są Via i Rail Baltica, Via Carpatia, udrożnienie kanału wodnego w oparciu o Odrę oraz gazoport wraz z interkonektorami. Warunek był jeden: muszą to być projekty wielonarodowe, realizowane przez 2-3 państwa, dlatego że mają to być projekty integrujące na osi Północ-Południe cały ten pas od państw bałtyckich po Rumunię i Bułgarię” – mówił szef gabinetu prezydenta, Krzysztof Szczerski. Szczyt w Bukareszcie ma rozszerzyć biznesowy i gospodarczy charakter współpracy w ramach struktury, zapoczątkowanej trzy lata temu przez prezydentów Polski i Chorwacji.
W trakcie Forum Biznesowego Trójmorza podpisane zostały dwa dokumenty: deklaracja o powołaniu Sieci Izb Handlowych Trójmorza i Rady Biznesowej Trójmorza oraz list intencyjny w sprawie utworzenia Funduszu Trójmorza.
HISTORIA TRÓJMORZA
Trójmorze – międzynarodowa inicjatywa gospodarczo-polityczna skupiająca 12 państw Europy położonych w pobliżu mórz Bałtyckiego, Czarnego i Adriatyckiego. W skład grupy wchodzą: Austria, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia i Węgry.
W 2015 roku, w celu poszerzenia współpracy, postanowiono – z inicjatywy prezydentów Polski i Chorwacji, Andrzeja Dudy i Kolindy Grabar-Kitarović – powołać grupę Trójmorza.
Pierwszy szczyt grupy inicjatywnej odbył się w Dubrowniku, 25 i 26 sierpnia 2016 roku. Przyjęto tam deklarację, w której wskazano cele współpracy w dziedzinie energetyki gazowej, transportu (Via Carpatia), komunikacji cyfrowej oraz gospodarki i wyrażono przekonanie, że Europa Środkowa i Wschodnia staną się bardziej bezpieczne i bardziej konkurencyjne oraz przyczynią się tym samym do wzmocnienia Unii Europejskiej jako całości.