Miłosierdzie to jest zadanie na całe życie. Więcej – to szansa, by moje życie trwało wiecznie. Jeśli chcę, by tak było, powinienem po prostu pochylić się nad potrzebującym pomocy, którego Bóg stawia na mojej drodze – radzi s. Michaela Rak.
Kiedy Siostra zrozumiała, że słowo „miłosierdzie” zmieni Siostry życie?
Chyba zaczęło się już w dzieciństwie. Moja mama za pomoc Żydom w czasie wojny trafiła do obozu koncentracyjnego. Kiedyś, jako dziecko, zapytałam ją, czy wtedy się nie bała. Odpowiedziała: „Pamiętaj, kiedy człowiek jest w potrzebie, nie wolno się bać”. To była jedna z pierwszych lekcji tego, że potrzeba człowieka ma otwierać nas na miłosierdzie.
*Czy właśnie dlatego wybrała siostra Zgromadzenie Sióstr Jezusa Miłosiernego?
Na wybór mojej życiowej drogi otwierała mnie potrzeba człowieka, wydawało mi się, że najlepiej odpowiem na tę potrzebę jako misjonarka. Bardzo chciałam wyjechać do Afryki, pracować wśród potrzebujących, pochylając się nad biedą i samotnością. Życie potoczyło się jednak inaczej. W 1984 r. wstąpiłam do Zgromadzenia Sióstr Jezusa Miłosiernego, które nie pracowało na misjach. Wstępując doń, nie znałam go zupełnie. Ścierało się we mnie wtedy od pewnego czasu jakieś poczucie powołania z moją własną słabością i brakiem decyzji. Znałam wiele zgromadzeń, jednak nie wiedziałam, które mam wybrać. Poszłam w tej intencji na pieszą pielgrzymkę z Torunia na Jasną Górę. Po dojściu, w kaplicy modliłam się, by Maryja wskazała mi drogę. Pojawiła się wtedy we mnie taka myśl, by po prostu podejść do pierwszych sióstr, jakie spotkam po wyjściu. Tak zrobiłam. To było takie ludzkie szaleństwo. Podeszłam do pierwszych spotkanych sióstr i powiedziałam, że chcę wstąpić do ich zgromadzenia. Zapytały, czy coś o nim wiem. Oczywiście nie wiedziałam nic. Tak właśnie zostałam siostrą Jezusa Miłosiernego. To był akt wielkiego zaufania Jezusowi, a dalej to on już mnie sam poprowadził. Dziś nie mam wątpliwości, że jeszcze raz wybrałabym tak samo.
W czasie, gdy Siostra wstępowała do zgromadzenia, kult Miłosierdzia Bożego nie był ani szeroko znany, ani nawet akceptowany przez Kościół…
Tak, w pewnym momencie Kościół zakazał głoszenia Miłosierdzia Bożego według wizji s. Faustyny! W 1967 r. Dopiero dzięki Janowi Pawłowi II pod koniec lat 90. ten kult wszedł w krwiobieg Kościoła, a objawienia zostały zatwierdzone. Założyciel zgromadzenia i patron naszego hospicjum dostał wręcz zakaz głoszenia tego kultu. Był to okres wielkiego cierpienia, można powiedzieć Wielkiego Postu rozłożonego na wiele lat. W 1985 r. odchodził ze świadomością, że przesłanie, jakie przyniósł Jezus do s. Faustyny, jest niezrealizowane. Miał jednak w pamięci to, co powiedziała mu przed śmiercią – że wszystko się dokona, gdy ich już nie będzie. Tak się stało. Dziś mamy Święto Miłosierdzia, koronka jest znana na całym świecie. To przykład tego, jak wielkie rzeczy Bóg może zbudować, jeśli tylko mu zaufamy.
Co oznacza kult Bożego Miłosierdzia dla Siostry?
Miłosierdzie to jest zadanie na całe życie. Nawet więcej, to właśnie jest szansa, by moje życie trwało wiecznie. Jeśli chcę, by tak było, mam porostu zaufać Bogu i pochylić się nad potrzebującym pomocy, którego postawił na mojej drodze. Kult, o jakim Jezus mówił do s. Faustyny, ma kilka wymiarów. O Miłosierdziu można świadczyć przez modlitwę, głoszenie tej prawdy i konkretne czyny. W czasie objawień Jezus prosił s. Faustynę, by został wymalowany obraz, potem mówił o tym, że chce, by był on znany na całym świecie. Nie chodziło jednak o to, by wisiał na ścianach, by był popularną dekoracją. Chodziło mu o to, by każdy z nas, tu i teraz, był jego obrazem w świecie. Często powtarzam, że obraz Jezusa Miłosiernego ma być scenariuszem naszego życia. Nasze życie ma być taką pełnometrażową produkcją na wieczność. Na tym obrazie Jezus wchodzi do wieczernika, gdzie są apostołowie, którzy widzieli jego cuda, słuchali nauczania, a jednak zostawili go w chwili męki. Piotr wyparł się go trzy razy… Teraz siedzą zamknięci i boją się o siebie, myślą, co robić dalej, może wrócić do dawnych zajęć? Jezus jednak nie przychodzi wyjaśniać spraw, robić wyrzutów, przychodzi, by im pokazać, czym jest miłosierdzie. Pokonuje zamknięte drzwi, robi pierwszy krok i przynosi pokój. To właśnie jest przesłanie dla mnie. Mam zachowywać się tak samo wobec tych, którzy mnie zdradzili, na których się zawiodłam. My jesteśmy dziś za bardzo sprawiedliwi, a nasza sprawiedliwość często staje się odwetem. Jezus pokazuje inną drogę. Miłosierdzie to wyciągnięcie po raz kolejny ręki do kogoś, kto zawiódł moje zaufanie, danie kolejnej szansy. W ten sposób naprawdę możemy przemienić świat, choć dokonuje się to często za cenę naszego cierpienia.
W historii s. Faustyny Wilno odegrało szczególną rolę. Czy także dla Siostry jest to miasto Miłosierdzia?
Tak jak Jan Paweł II mówił o Wadowicach – tu wszystko się zaczęło – mogę jako siostra Jezusa Miłosiernego powiedzieć o Wilnie: to tu zaczęła się misja Miłosierdzia. Siostra Faustyna po raz pierwszy usłyszała wezwanie „namaluj obraz” w Płocku, ale przez trzy lata nie mogła tego zrobić. Dopiero tutaj, w Wilnie, jej misja rozwinęła się w pełni. Powstał obraz, koronka, pojawiło się przesłanie Święta Miłosierdzia, Godzina Miłosierdzia. Ziemia wileńska jest ojczyzną Miłosierdzia. Ale nie możemy patrzeć tylko w historię, wspominać s. Faustyny. Przez nasze wybory, zakorzenienie się w Bogu mamy stawać się żywym obrazem Jezusa Miłosiernego tu i teraz, w naszym codziennym życiu.
W życiu Siostry miłosierdzie ma bardzo praktyczny wymiar. Codziennie spotyka się siostra z najbardziej potrzebującymi pomocy.
Przełożeni skierowali mnie do pracy bardzo ściśle związanej z pełnieniem miłosierdzia, pochylaniem się nad potrzebującym człowiekiem, czyli do pomocy chorym. Najpierw była to misja hospicyjna w Gorzowie Wielkopolskim, później – hospicjum w Wilnie. W Gorzowie pracowałam przez wiele lat i o konieczności wyjazdu do Wilna myślałam z lękiem. Byłam w jakiś sposób blokowana przez swój egoizm, nie chciałam zostawiać tego, czemu poświęciłam dużą część życia, i znów zaczynać od zera. Na Litwie nie było hospicjum, nie było nawet takiego słowa w języku litewskim. Potrzebowałam trzech lat, żeby zaakceptować to wyzwanie, musiałam zaufać Jezusowi. W końcu zgodziłam się, był rok beatyfikacji ks. Michała Sopoćki, jego wstawiennictwu powierzyłam więc to dzieło. Po przyjeździe po raz kolejny w swoim życiu doświadczyłam tego, że kiedy człowiek pokona lęk, dzieją się cuda.
Czy był taki chory, który szczególnie pokazał Siostrze, że misji hospicyjnej warto poświęcić życie?
Dla mnie każdy chory jest znakiem, że dokonałam właściwego wyboru. W misji hospicyjnej dotykamy najważniejszych tajemnic ludzkiego życia. Każdy z naszych chorych odchodzi w wieczność z uporządkowanym tu i teraz. To dokonuje się czasem przez łzy, gesty, gdy chory nie ma już siły na słowa. Pamiętam dzień, gdy w sali hospicyjnej wzrokiem i przytuleniem pojednali się syn z ojcem, którzy wcześniej nawzajem się przeklęli. Pamiętam pacjentkę hospicyjną, która w czasie choroby przepisała swoje mieszkanie na siostrę. A gdy wyzdrowiała, okazało się, że nie ma gdzie wracać, bo jej mieszkanie zostało sprzedane, a siostra nie zamierza jej w jakikolwiek sposób wspierać. W dialogu udało nam się rozwiązać sytuację i nasza pacjentka odzyskała pieniądze. Pamiętam też urodziny w hospicjum, gdy odwiedzający chorego syna ojciec płakał, że gdy był jeszcze zdrowy, nie miał czasu na świętowanie jego urodzin; kupował prezenty, ale nie było go stać na bycie razem. Dopiero tu, w sali hospicyjnej, docenił ten dzień, przeżyli go całą rodziną. Nie mam wątpliwości, że to ma sens. Kiedyś bezdomny przyniósł nam zniszczoną płaskorzeźbę Jezusa, którą znalazł w śmietniku, i powiedział: „Wy tu przywracacie twarz człowiekowi, to i Jezusowi przywrócicie”. Czy można chcieć coś więcej? Ta misja jest ważna.
Czy w hospicjum spotyka Siostra osoby niewierzące? Czy zdarza się, że przychodzą osoby, które przeżywają jakiś bunt wobec Boga?
Takie sytuacje się pojawiają, choć ja uważam, że nigdy w życiu nie spotkałam naprawdę niewierzącego człowieka. Nawet jeśli padało „jestem niewierzący”, było to raczej stwierdzenie niemocy. Każdy człowiek gdzieś w głębi serca ma jakieś odczucie nieskończoności, czasem po prostu nie potrafi go dotknąć. W hospicjum, po doświadczeniu bliskości człowieka, dramatów związanych z chorobą, taki człowiek ma szansę na odnalezienie Tego, dzięki któremu żyje. Zdarza się, że przychodzi osoba deklarująca się jako niewierząca, a umiera już pojednana z Bogiem, jako człowiek wiary. To też jest wielkie wyzwanie dla hospicjum – umieć tak towarzyszyć pacjentowi, by on sam, w historii swojego życia, swojej rodziny odnalazł sens, doświadczył tego, że nie pojawiał się na świecie z przypadku, że jest Ktoś, kto go do życia powołał i będzie z nim w wieczności.
Teraz przed Siostrą stoi kolejne wyzwanie – budowa hospicjum dziecięcego.
Jest taka potrzeba, więc staramy się na nią odpowiedzieć. To kolejna rzecz, która opiera się na zaufaniu Bogu. Rozpoczęliśmy budowę, która kosztuje 1,3 mln euro, choć nie mamy nawet na bieżące potrzeby… Bardzo wielu ludzi nas w tym wspiera. Są tacy, którzy przekazują pieniądze, ale też tacy, którzy coś dla nas robią. Tu, w naszej siedzibie, wszędzie właściwie można zobaczyć rzeczy, które czekają na otwarcie dziecięcego oddziału. Mamy przygotowane zabawki, maskotki, od pewnej częściowo sparaliżowanej pani otrzymaliśmy kapliczki maryjne, które sama wykonała. Mamy piękne kolorowe obrazy, namalowane specjalnie do dziecięcych sal, ale to nie wszystko – Aleksander Śnieżko napisał do nich bajki! Patrząc na stan budowy, można pomyśleć, że to szaleństwo, ale ja naprawdę wierzę, że dziecięce hospicjum ruszy już jesienią. Może to szaleństwo, ale wierzę.
Fot. Marian Paluszkiewicz
Apel hospicjum: Wesprzyj nas!
Każdy może pomóc Hospicjum bł. ks. Michała Sopoćki. Wystarczy aktywnie zaangażować się w działalność placówki i zostać wolontariuszem albo przekazać pomoc materialną lub finansową.
Osoby pragnące wesprzeć naszą działalność lub zostać wolontariuszami hospicjum, zapraszamy do naszej siedziby przy ul. Rasų 4, LT-11350 Wilno, lub prosimy o telefon pod numer (+370 5) 219 57 62.
Ważna informacja dla kandydatów na wolontariuszy: bezpośredni kontakt z chorymi mogą mieć tylko osoby pełnoletnie!
Będziemy wdzięczni za wsparcie finansowe hospicjum poprzez przekazanie 2 proc. podatku dochodowego (na formularzu FR0512 v.2), REGON (kodas) 302837031. Można też przekazywać środki na konta:
Luminor Bank AB
Kod banku: 40100
BIC, SWIFT kod: NDEALT2X
konto w euro: LT232140030002856368
konto w dolarach: LT392140030002856371
konto w złotówkach: LT762140030002856384