22 listopada, odbędzie się w Wilnie uroczysty pochówek prochów przywódców oraz uczestników powstania styczniowego, zamordowanych przez władze carskie w latach 1863–1864. Będzie to ceremonia rangi państwowej, w której wezmą udział prezydent Litwy Gitanasa Nausėda, prezydent Polski Andrzej Duda, wicepremierowie Ukrainy i Białorusi, minister kultury Łotwy, a także premier RP Mateusz Morawiecki oraz wicemarszałkowie obu izb polskiego parlamentu.
Trumny z prochami powstańców zostaną najpierw wystawione w Bazylice archikatedralnej św. Stanisława i św. Władysława w Wilnie. Następnie, po Mszy świętej w katedrze wileńskiej, trumny zostaną odprowadzone ulicami Zamkową i Wielką, przez Ostrą Bramę, na cmentarz na Rossie.
Ceremonie pogrzebowe rozpoczną się o godz. 8.30 na dziedzińcu Muzeum Narodowego – Pałacu Wielkich Książąt Litewskich. Stamtąd trumny z prochami dowódców i uczestników powstania styczniowego zostaną przeniesione do katedry wileńskiej, gdzie o 9.00 zostaną wystawione na widok publiczny. Do godz. 11.30 każdy będzie mógł złożyć im hołd. O godz. 12.00, po przybyciu władz państwowych i delegacji zagranicznych, w katedrze rozpocznie się Msza św. pod przewodnictwem metropolity wileńskiego, arcybiskupa Gintarasa Grušasa. We Mszy św. wezmą też udział biskupi i kapelani wojskowi z Litwy, Polski i Białorusi. Wstęp do bazyliki archikatedralnej będzie jednak ograniczony. Uroczystość można będzie obejrzeć na ekranach ustawionych na pl. Katedralnym. Bezpośrednią transmisję będzie prowadziła Telewizja Litewska LRT oraz Telewizja Polska i Telewizja Belsat.
CZYTAJ WIĘCEJ: W ilu językach będzie nagrobek Kalinowskiego?
Po zakończeniu Mszy św. zaplanowano przemówienia pożegnalne, a o godz. 13.35 rozpocznie się procesja żałobna, która wyruszy na cmentarz na Rossie. Trasa procesji będzie przebiegać ulicami: Vrublevskio, Šventaragio, Pilies, Didžioji, Aušros Vartų, Drujos, Rasų, do cmentarza na Starej Rossie.
Procesja żałobna przybędzie na Rossę ok. godz. 14.55. Tak samo, jak w przypadku katedry, wstęp na cmentarz będzie ograniczony. Uroczystość będzie również transmitowana na ekranie ustawionym w pobliżu cmentarza. Transmisję będzie prowadziła telewizja LRT.
Ok. godz. 15.05 trumny zostaną wniesione do kaplicy na Starej Rossie, gdzie odbędzie się ostatnie pożegnanie. Na cmentarzu zostaną również oddane salwy honorowe na cześć przywódców i uczestników powstania styczniowego oraz wszystkich, którzy zginęli w walce o wolność. Od godz. 16.00 kaplica na Starej Rossie, w której zostaną pochowani dowódcy i uczestnicy powstania styczniowego, zostanie otwarta dla wszystkich zwiedzających. W dniach 22–24 listopada wartę honorową przy grobach powstańców będą pełnić przedstawiciele harcerzy, litewskich skautów oraz Litewskiego Związku Strzeleckiego.
W dniach poprzedzających oficjalną ceremonię pochówku powstańców styczniowych odbędą się okolicznościowe wydarzenia. Już dziś Litewskie Muzeum Sztuki we współpracy z Muzeum Narodowym w Krakowie, Instytutem Historii Litwy oraz Instytutem Polskim w Wilnie zapraszają na otwarcie wystawy „Lituania” Artura Grottgera. Otwarcie wystawy, która na Litwie jest pokazywana po raz pierwszy, odbędzie się o godz. 16.00 w Wileńskiej Galerii Obrazów. Cykl ilustracji „Lituania” został potajemnie wydrukowany w latach 1864–1866 i stał się znany w Polsce i na Litwie. Cykl przybrał formę opowieści osnutej na historii litewskiego gajowego, który wziął udział w powstaniu. Kopie obrazków zdobyły wielką popularność w XIX wieku i przechowywano je często w litewskich domach jako relikwie. Wystawa będzie czynna do 26 stycznia 2020 r.
Tuż po otwarciu wystawy, o godz. 17.00, odbędzie się dyskusja naukowa pt. „Powstanie styczniowe 1863–1864 w litewskiej, polskiej i białoruskiej pamięci historycznej”. Wezmą w niej udział historycy z Białorusi, Polski i Litwy. Na oba wydarzenia wstęp wolny. Język dyskusji: litewski, polski, białoruski z tłumaczeniem symultanicznym.
CZYTAJ WIĘCEJ: Przedstawiono wyniki badań szczątków powstańców styczniowych
20 listopada, w gmachu byłego aresztu i więzienia znajdującego się na terenie Zamku Dolnego, została otwarta wystawa poświęcona powstańcom – „Obudzeni. Historia powstańców odnalezionych na Górze Giedymina”. Więcej informacji o wystawie oraz samym budynku, w którym byli więzieni powstańcy styczniowi, będzie można znaleźć już w najbliższym numerze magazynowym „Kuriera Wileńskiego”.
Szczątki uczestników powstania styczniowego, straconych na placu Łukiskim w Wilnie, a następnie złożonych potajemnie przez władze carskie na Górze Zamkowej, zostały odnalezione przypadkowo podczas prac archeologicznych w 2017 r. Archeolodzy odnaleźli szczątki 20 powstańców, w tym dowódców – Zygmunta Sierakowskiego i Konstantego Kalinowskiego. Nie znaleziono natomiast szczątków powstańca księdza Stanisława Iszory, pierwszej ofiary egzekucji. Stracenia były dokonywane na placu Łukiskim w Wilnie w latach 1863–1864. Poprzez rozstrzelanie lub powieszenie zgładzono wówczas ogółem 21 powstańców styczniowych. Po egzekucjach ciała nie zostały oddane rodzinom, ale potajemnie – bez trumien i ze związanymi rękoma – zakopane na terytorium twierdzy na Górze Zamkowej.