2 września w Narodowym Instytucie Raka w Wilnie (Nacionalinis vėžio institutas) odbyło się uroczyste otwarcie dużej sali im. prof. Kazimierza Pelczara, została także odsłonięta tablica poświęcona naukowcowi autorstwa Mariusa Zavadskisa.
„Z radością witam tutejszą społeczność. Każdego dnia pomagacie ludziom walczyć o życie. Postępy w nauce i medycynie dają z każdym rokiem coraz więcej możliwości przezwyciężenia najbardziej podstępnych postaci choroby. Przyczyniacie się do naukowego postępu. Litwa może być dumna ze swoich lekarzy i naukowców. Człowieczeństwo i ciepło personelu medycznego są nie mniej ważne niż wiedza” – powitała publiczność Diana Nausėdienė, Pierwsza Dama Litwy.
Ambasador RP na Litwie, Urszula Doroszewska, powiedziała, że dzisiaj jest ważny dzień, bo możemy przypomnieć sobie o prawdziwym bohaterze dwóch narodów. Ambasador odczytała życzenia wysłane przez Pierwszą Damę Polski Agatę Kornhauser-Dudę.
„Zasługi prof. Kazimierza Pelczara są znane w Polsce. Zagrał on kluczową rolę w badaniach naukowych dotyczących profilaktyki i leczenia nowotworów. Jego walka została przerwana brutalną egzekucją w Ponarach, gdzie jego zwłoki leżą w bratniej mogile wśród innych osób, które tam zginęły. Prof. Pelczar był założycielem pierwszej placówki medycznej w kraju, która badała choroby nowotworowe. Zauważmy, jaką mamy piękną, wspólną historię. Jestem pewna, że współpraca specjalistów obu krajów będzie coraz bardziej zacieśniona” – czytamy w liście 
małżonki prezydenta Polski.
Sygnatariusz Aktu Niepodległości Litwy, członek Rady Uniwersytetu Wileńskiego, a także jeden z głównych mecenasów projektu, Czesław Okińczyc, podkreślił, że prof. Pelczar był naukowcem znanym na całym świecie.
„Inicjatywa takiego aktu pamięci powstała dzięki pomysłowi lekarki Narodowego Instytutu Raka w Wilnie, Krystyny Rotkiewicz. Jest dla mnie wielkim zaszczytem brać udział w zebraniach poświęconych omówieniu pracy nad projektem. Myślę, że nasza współpraca była owocna i sukcesywna, za co należy podziękować onkologowi dr. Albertasowi Ulysowi – ordynatorowi wydziału onkourologii w Narodowym Instytucie Raka oraz wszystkim uczestnikom grupy roboczej” – podziękował mecenas.
Swoje życzenia w formie wideo wysłał prezes spółki Polfa Tarchomin, Jarosław Król. Firma jest jednym z głównych mecenasów wspierających projekt. „To wielki honor, że Polfa Tarchomin może być fundatorem tablicy upamiętniającej wybitnego naukowca. Miejsce tej kaplicy jest szczególne – to Narodowy Instytut Raka w Wilnie. Tutaj prof. Pelczar jest przez cały czas obecny. Jego dorobek jest niezwykły. Prof. Pelczar uważał, iż nowotwory złośliwe są uleczalne. To on założył Miejski Zakład Badawczo-Leczniczy w Wilnie. Dawno temu wyznaczył drogę, którą trzeba podążać” – przypomniał zasługi profesora.
Prof. Rimvydas Petrauskas, rektor Uniwersytetu Wileńskiego, cieszył się, że w ciągu ostatnich lat przestaliśmy dzielić bohaterów kraju na Polaków, Litwinów, Białorusinów i innych. Jeszcze 20 lat temu było to praktycznie niemożliwe. „Cieszę się, że możemy docenić zasługi osoby, która poświęciła swoje życie dla Wilna” – powiedział rektor.
Prezes Narodowego Instytutu Raka w Wilnie, prof. Sonata Jarmalaitė, stwierdziła, że jest ważne, że inicjatorzy projektu postanowili nie tylko odnowić salę, ale również oddać hołd historii.
„Cieszę się, że rozumiemy wyjątkowość tej instytucji oraz jej wagę dla Litwy. Cieszę się też, że razem z Uniwersytetem Wileńskim tworzymy wspólną wizję. W trakcie setek lat placówka dzieliła się pomysłami i nadzieją, przejęła tradycje poprzednich pokoleń. Narodowy Instytut Raka – to jedyna placówka naukowa na Litwie, która oprócz badań naukowych ma własny szpital i leczy chorych. Jesteśmy bardzo ważną placówką” – poinformowała prezes.
Kazimierz Pelczar (ur. 2 sierpnia 1894 r. w Truskawcu, zm. 17 września 1943 r. w Ponarach) – polski lekarz, naukowiec, onkolog, profesor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, prekursor onkologii w Polsce. Autor ponad 85 prac naukowych z zakresu różnych dziedzin medycyny, założyciel pierwszego w przedwojennej Polsce centrum onkologii – Miejskiego Zakładu Badawczo-Leczniczego Wileńskiego Komitetu do Zwalczania Raka w Wilnie. Kazimierz Pelczar był autorytetem medycznym, zarówno przed wojną, jak i po jej wybuchu.
2 września w Narodowym Instytucie Raka w Wilnie została odsłonięta tablica poświęcona prof. Kazimierzowi Pelczarowi autorstwa Mariusa Zavadskisa
Fot. Marian Paluszkiewicz