Święto muzealników bez hucznych obchodów

Międzynarodowy Dzień Muzeów to coroczne święto obchodzone 18 maja. Zostało uchwalone w Moskwie w 1977 r. przez Międzynarodową Radę Muzeów (ICOM) działającą przy UNESCO. Święto stwarza okazję do zwrócenia uwagi na wyzwania, przed którymi stają muzealnicy na całym świecie.

W przededniu Międzynarodowego Dnia Muzeów wybrano najlepsze muzeum Europy 2021. Prestiżowy tytuł zdobyło Muzeum Historii Naturalnej w Lejdzie w Holandii. Miano najlepszego europejskiego muzeum przyznano w ramach konkursu na najlepsze muzeum w Europie (ang. European Museum of the Year Award – EMYA). Z powodu pandemii dopiero teraz wyłoniono też najlepsze muzeum Europy 2020 – Muzeum Stapfernhaus w Szwajcarii.
Wileńskie Muzeum Sztuki Współczesnej MO w ramach tego konkursu zostało uznane za najbardziej gościnną i przyjazną placówkę muzealną w Europie 2020 roku.
– Celem międzynarodowego konkursu jest ocena kompetencji oraz kreatywności europejskich placówek muzealnych. Oprócz głównego zwycięzcy byli ogłaszani zwycięzcy w poszczególnych kategoriach. Nasze muzeum uznano za najbardziej przyjazne i najlepiej nawiązujące kontakt z audytorium. Nagrodę przyznało nam muzeum Portimão Museum Prize. Cieszymy się niezmiernie, że nasze starania zostały zauważone i należycie docenione. Mimo pandemii byliśmy w stałym kontakcie z publicznością. Organizowaliśmy wirtualne wystawy, wycieczki, warsztaty dla dzieci i dorosłych – mówi w rozmowie z ,,Kurierem Wileńskim” Indrė Lelevičiūtė, kierowniczka Działu Komunikacji Muzeum MO.
Po zniesieniu niektórych ograniczeń spowodowanych pandemią placówka jako pierwsza w stolicy otworzyła swe podwoje dla zwiedzających. Obecnie czynna tu jest m.in. wystawa „Szapocznikow – Wajda – Wróblewski”. Muzeum nadal zaprasza na różnego rodzaju wirtualne zajęcia. Na razie bilety można kupić wyłącznie przez internet. Na bilecie wskazany jest dzień i godzina, o której zwiedzający powinni przyjść do muzeum. Zwiedzanie może potrwać nie dłużej niż 90 minut.

Czytaj więcej: Muzeum w Mejszagole zaprasza do zwiedzania

Od 1997 r., w majowy weekend poprzedzający Dzień Muzeów, obchodzona jest Europejska Noc Muzeów, na Litwie zwana Nocą Muzeów (lit. Muziejų naktis). Podczas takiej akcji zwiedzający mogą bezpłatnie zwiedzać placówki muzealne.
W tym roku niektóre stołeczne muzea, m.in. Muzeum MO, w ogóle nie przystąpią do udziału w tej akcji, niektóre zaś do bezpłatnego zwiedzania zaproszą w różnych terminach. Placówki muzealne podporządkowane resortowi kultury będą bezpłatnie przyjmować zwiedzających 30 maja, Muzeum Wilna można zwiedzać bezpłatnie do 27 czerwca. Należy tylko zawczasu zarejestrować się na stronie internetowej placówki. W najnowszym stołecznym muzeum czynna jest obecnie ekspozycja pt. „Nuo mėsinės iki muziejaus. Vieno namo istorija“ („Od masarni do muzeum. Historia jednego domu“).
– Kiedy dowiedzieliśmy się, że muzeum zostanie ulokowane w budynku pod nr 6 na rogu ulic Niemieckiej i Mėsinių, postanowiliśmy odszukać į odtworzyć dzieje tego domu. Byliśmy niezmiernie zdziwieni, gdy okazało się, jak wiele ciekawego można dowiedzieć się na podstawie dziejów jednej kamienicy. Chodzi nie tylko o losy jej mieszkańców, ale także o ciekawe, nieznane dotąd fakty z historii Wilna. Zapraszamy wszystkich do wspólnej podróży po naszym mieście – mówi w rozmowie z „Kurierem Wileńskim’’ Rasa Antanavičiūtė, dyrektorka nowo otwartej placówki muzealnej.
Na swoje muzeum Wilno czekało ponad 100 lat. Pierwsze działania ku otwarciu muzeum powzięto w 1912 r. Nieco później, w okresie międzywojennym, z ideą utworzenia placówki muzealnej, dokumentującej historię Wilna, wystąpili przedstawiciele polskiej inteligencji. Wtedy też przystąpiono do realizacji tego pomysłu. Zaczęły się poszukiwania odpowiedniego budynku, mieszkańcy miasta przynosili w darach dzieła sztuki, pamiątki do przyszłych zbiorów. Wydawało się, że już wkrótce muzeum zacznie działać, jednak druga wojna światowa pogmatwała plany.
W Muzeum Wilna nie będzie stałych ekspozycji. W ciagu roku planuje się prezentacje 2-3 ekspozycji. Dyrektorka zauważa, że gdyby nie pandemia koronawirusa, z pewnością byłoby więcej zwiedzających. Obecnie, z powodu obowiązujących ograniczeń, jednocześnie w salach muzealnych może przebywać maksymalnie 14 osób.
Z powodu restrykcji dotychczas nie mogą przyjąć zwiedzających bardziej kameralne stołeczne placówki muzealne.

Czytaj więcej: Pas słucki uzupełnił zbiory muzeum w Wilnie

– Specyfiką pracy naszego Muzeum jest to, że nasi zwiedzający to w ok. 90 proc. zorganizowane grupy: uczniowie, goście z kraju i z zagranicy. Czekamy na złagodzenie kwarantanny, pozwolenie na podróżowanie i grupowe zwiedzanie. Brak możliwości kontynuowania pracy w tradycyjnej formie bardzo daje się nam we znaki – mówi Alicja Dzisiewicz, kustosz Muzeum im. Adama Mickiewicza.

Placówka była szczególnie popularna w sezonie turystycznym. W latach 2016–2018 muzeum odwiedzało nieco ponad 15 tys. osób rocznie. Rok 2019 stał się rokiem rekordowym – muzeum wieszcza przyjęło prawie 24 tys. gości. W roku 2020, w czasie wolnym od kwarantanny, przyjęło nieco ponad 2 000 zwiedzających.

Po poluzowaniu niektórych ograniczeń pozostaje nadal zamknięte też muzeum Dom Čiurlionisa (Čiurlionio namai).

– Podczas gdy zgodnie z wymogami na każdego zwiedzającego powinno przypadać 20 m2 powierzchni, nie możemy przyjąć gości – w niektórych salach nie mogłaby przebywać nawet jedna osoba – opowiada w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Rokas Zubovas, litewski pianista oraz dyrektor placówki noszącej imię jego pradziadka.

Rozmówca zaznacza, że w okresie kwarantanny zespół placówki starał się treściwie wykorzystać czas.

– Przeprowadziliśmy m.in. remont w muzeum. Uruchomiliśmy również aplikację mobilną Čiurlionio Vilnius, którą można za darmo pobrać ze sklepów internetowych Google Play czy App Store. Jest to wędrówka wileńskimi śladami artysty, a także zwiedzanie dawnego Wilna. Nasza aplikacja dostępna jest w językach litewskim, rosyjskim, angielskim, niemieckim oraz polskim – dodaje Zubovas.

W dobie pandemii stołeczne muzea i galerie sztuki uruchomiły nowe kanały docierania do widzów. Coraz częściej wystawy prezentowane są na zewnątrz. Obecnie przy Muzeum Narodowym – Pałacu Wielkich Książąt Litewskich czynna jest wystawa planszowa z okazji 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja.

Czytaj więcej: Muzeum Starożytności – pierwsze publiczne muzeum na Litwie