Józef Piłsudski sugerował, że odzyskanie niepodległości przez Polskę i Litwę było tylko dokończeniem powstania styczniowego z 1864 r. Najpierw uchroniono niepodległość ducha, a wtedy przyszła niepodległość państw. Zachowanie tej niepodległości ducha, poprzez pielęgnowanie nieopłacalnych w Imperium Rosyjskim wartości, jak język i pamięć, to były obowiązki, które spadkobiercy Polski i Litwy sami na siebie nakładali.
Oddajemy w twoje ręce, Czytelniku, kolejny numer wydania magazynowego „Kuriera Wileńskiego”. Rozmawiamy m.in. z księciem (!) Maciejem Radziwiłłem. W wywiadzie dla Brendy Mazur wyjaśnia on, że szlacheckość dzisiaj jest anachronizmem, ale pozostaje wciąż odpowiedzialnością, bo trzeba znać historię 20 pokoleń. Odnoszę wrażenie, że Radziwiłłowie coraz częściej bywają na Litwie. Zapraszamy! Wszak „Litwa ojczyzna wasza”!
Te słowa, „Litwo, ojczyzno moja” – które są też pierwszymi słowami dzisiejszego hymnu Republiki Litewskiej (pol. „Litwo, ojczyzno nasza”) – to drogowskaz. Nie przez przypadek to przed pomnikiem Adama Mickiewicza w Wilnie w 1987 r. miała miejsce pierwsza niezależna demonstracja w powojennej Litwie, o czym piszemy w tym numerze. Tak odradzała się niepodległość ducha.
Nie przez przypadek do tych słów nieraz odwołuje się nasz ukochany zespół pieśni i tańca „Wilia”, choć pomysły na nazwę były różne, nawet „Vilnius” czy „Neris”! W rozmowie z Agnieszką Skinder weterani zespołu opowiadają, jak walcząc o przetrwanie grupy, trafili do Moskwy, nieświadomie nawet – przed oblicze Wandy Wasilewskiej. Tej Wasilewskiej, przyjaciółki Stalina…
To były skomplikowane czasy okupacji naszej ojczyzny. Przed wyjazdem do Polski Ludowej członkowie zespołu musieli nawet załatwić zaświadczenia… ze szpitala psychiatrycznego. Zespołu i tak nie wypuszczono, tego prawa im odmówiono.
Jako społeczność Polaków na Litwie mamy dziś niepodległe państwo i swoje prawa. Dbajmy więc też o niepodległość ducha i swoje obowiązki.
Czytaj więcej: Egzamin z patriotyzmu
Komentarz opublikowany w wydaniu magazynowym dziennika „Kurier Wileński” Nr 34 (95) 23-29/08/2025