Rosnące oczekiwania wobec emerytur
Z badania przeprowadzonego w maju 2025 r. przez firmę Spinter tyrimai na zlecenie Swedbanku wynika, że większość mieszkańców Litwy chciałaby otrzymywać emeryturę w wysokości od 1,2 do 1,5 tys. euro miesięcznie. Oznacza to wzrost oczekiwań o około 17 proc. w porównaniu z rokiem ubiegłym.
Obecnie średnia emerytura przy wymaganym stażu pracy wynosi około 720 euro. W ciągu ostatnich lat jej poziom wzrósł o około 10 proc., jednak jak wskazują dane, nadal nie zaspokaja to potrzeb większości pracujących mieszkańców kraju.
„Chociaż średnia emerytura w kraju w ciągu ostatnich pięciu lat stosunkowo szybko rosła, nie spełnia ona oczekiwań większości obecnie pracujących mieszkańców. Jak pokazują dane ankiety, obecna średnia emerytura zaspokajałaby oczekiwania tylko ok. 14 proc. osób pracujących. Gdyby obecne emerytury były o jedną trzecią wyższe i wynosiły ok. 80 proc. średniego wynagrodzenia w kraju, mogłyby spełnić oczekiwania co najmniej czterech na pięciu mieszkańców kraju” — powiedział Tadas Gudaitis, dyrektor inwestycyjny Swedbanku.
Ile wystarcza, by czuć się bezpiecznie?
Z badania wynika, że emerytura do 700 euro zadowoliłaby zaledwie 3 proc. mieszkańców. Kwoty 701–900 euro oczekuje 11 proc., a 901–1200 euro – 25 proc. Najwięcej, bo 37 proc. pracujących, chciałoby otrzymywać emeryturę w wysokości 1 201–1 500 euro, natomiast 20 proc. oczekuje świadczenia wyższego niż 1 500 euro.
Według Tadasa Gudaitisa, rosnące oczekiwania co do wysokości emerytur są związane ze wzrostem wynagrodzeń i kosztów życia.
„Jeśli sześć lat temu, kiedy zaczęliśmy mierzyć oczekiwania mieszkańców dotyczące godziwej emerytury, większość osób pracujących byłaby zadowolona z emerytury w wysokości do 1 tys. euro, to w tym roku poziom godziwej emerytury, który zadowala większość osób, wzrósł do 1,5 tys. euro” – zauważył Tadas Gudaitis.
Zalecenia międzynarodowych instytucji
Zgodnie z zaleceniami międzynarodowych instytucji, takich jak Bank Światowy czy Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), emerytura powinna wynosić 70–80 proc. wcześniejszych dochodów, aby zapewnić odpowiedni poziom życia na starość.
Na Litwie wskaźnik zastąpienia dochodu emeryturą znacząco odbiega od tych zaleceń. OECD prognozuje, że w 2060 r. wskaźnik ten wyniesie około 29 proc. dla osób, które przed przejściem na emeryturę otrzymywały średnie wynagrodzenie.
Ambitne oczekiwania młodych
Z badania wynika również, że najwyższe oczekiwania emerytalne mają osoby w wieku 26–35 lat, a także respondenci o najwyższych dochodach oraz mieszkańcy dużych miast. To właśnie te grupy najczęściej deklarują potrzebę emerytury wyższej niż 1 500 euro.
Według Tadasa Gudaitisa, spełnienie takich oczekiwań jest możliwe, ale wymaga odpowiedzialnego planowania finansowego i dodatkowego oszczędzania.
„Przeznaczając środki na dodatkowe przygotowania i konsekwentnie wpłacając składki do funduszu II stopnia emerytalnego, w ciągu kilku dziesięcioleci można zgromadzić znaczną kwotę. W przyszłości kwota ta może stanowić 10–15 proc. dodatku do emerytury. Aby osiągnąć zalecaną normę 70–80 proc. dochodów, należy rozważyć możliwość gromadzenia środków wraz z pracodawcą w III filarze lub dodatkowe możliwości inwestowania” – zaznaczył Tadas Gudaitis.
Eksperci wskazują, że obecny system emerytalny nie gwarantuje adekwatnych świadczeń dla przyszłych emerytów. Wobec rosnących kosztów życia i starzejącego się społeczeństwa, konieczne mogą być zmiany w podejściu do oszczędzania i finansowania emerytur.