Niniejsze wydanie magazynowe „Kuriera Wileńskiego” poświęcamy 107. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Jednak odzyskania wówczas niepodległości przez Polskę nie da się odłączyć od wydarzeń, które rozgrywały się tu u nas, na Litwie.
Jak pisze Antoni Radczenko: „Listopad 1918 r. był przełomowym miesiącem w najnowszej historii Litwy i Polski”. Rozmawia na ten temat z litewskim historykiem dr. Tomasem Balkelisem, pracownikiem Instytutu Historii Litwy. „Do miasta rościły pretensje co najmniej trzy organy: litewska Taryba, dla której Wilno było stolicą odrodzonego państwa litewskiego; polska Samoobrona Litwy i Białorusi, która nie wyobrażała Wilna poza granicami Polski; trzecią siłą była lewicowa Wileńska Rada Delegatów Robotniczych. Sowiecka historiografia określała ją jako faktycznie przedstawicielstwo Rosji sowieckiej” – mówi litewski historyk.
Kluczową wówczas rolę w historii zarówno Polski, jak i Wilna odegrał Józef Piłsudski. O Marszałku i o jego miłości do Wilna Jarosław Tomczyk rozmawiał ze znanym polskim historykiem prof. Mariuszem Wołosem – kierownikiem Katedry Historii Najnowszej i Edukacji Historycznej na Uniwersytecie Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie i pracownikiem Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk, autorem wydanej niedawno biografii „Józef Piłsudski. Rzecz o nieprzeciętności”. Jak mówi badacz: „Józef Piłsudski jest pośród ojców niepodległości postacią centralną jako ten, który stanął na czele odrodzonego państwa polskiego. Bardzo zależało mu, by kreować własną osobę jako postać historyczną, ale nie posuwał się do tego, aby odbierać zasługi innym, choć nieszczególnie je akcentował”.
Piszemy także o jeszcze jednej postaci, mniej znanej, pozostającej w cieniu swojego starszego brata. Justyna Giedrojć przedstawia nam sylwetkę Adama Piłsudskiego – wiceprezydenta przedwojennego Wilna, senatora II RP. Młodszy brat marszałka Józefa Piłsudskiego odegrał ważną rolę w organizacji życia gospodarczego Wilna.
Komentarz opublikowany w wydaniu magazynowym dziennika „Kurier Wileński” Nr 45 (128) 08-14/11/2025