Szanowny Pan Knut Vollebæk
Wysoki Komisarz OBWE ds. Mniejszości Narodowych
za pośrednictwem Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka
Szanowny Panie Komisarzu!
Chcieliśmy zwrócić uwagę na kwestię naruszania praw człowieka i dyskryminacji mniejszości narodowych w Europie, co stwarza napięcia etniczne skutkujące narastającym konfliktem na obszarze działania Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Chodzi nam mianowicie o praktyki stosowne przez władze publiczne Republiki Litewskiej wobec Polaków, mieszkających od stuleci na obszarach wchodzących obecnie w skład państwa litewskiego.
Praktyki te polegają:
— po pierwsze, na odbieraniu Polakom posiadanych przez nich uprawnień, co prowadzi do pogarszania ich sytuacji i stanowi przeszkodę w korzystaniu z przysługujących im praw:
— politycznych, poprzez utrudnianie swobodnego wyboru przedstawicieli;
— oświatowych, poprzez administracyjne, organizacyjne i finansowe szykanowanie szkolnictwa z polskim językiem wykładowym;
— językowych, poprzez utrudnianie, a w pewnych kwestiach uniemożliwianie posługiwania się językiem polskim w życiu publicznym nawet na obszarach, na których Polacy stanowią większość mieszkańców.
— po drugie, na odmowie realizacji zobowiązań podjętych przez Litwę w umowach międzynarodowych („Traktat między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Litewską o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy” z 1994 r.; „Konwencja Ramowa o Ochronie Mniejszości Narodowych”) i w prawie wewnętrznym, w szczególności na prowadzeniu działań skutkujących:
— zmianą składu narodowościowego na obszarach zamieszkałych przez polską mniejszość narodową;
— wynarodowieniem (lituanizacją) młodzieży polskiej poprzez system oświatowy;
— wyzuciem z majątku poprzez niepodlegający kontroli społecznej i z gruntu nieuczciwy system zwrotu skonfiskowanej w czasach komunistycznych ziemi;
— utrudnieniami w nieskrępowanym rozwoju oświaty i kultury mniejszości polskiej w rezultacie skrajnie niesprawiedliwego przyznawania funduszy dla instytucji polskich;
— po trzecie, na poniżaniu Polaków obywateli Litwy poprzez:
— szowinistyczną i oszczerczą agresywną propagandę w mediach, szkolnictwie oraz wypowiedziach wielu osobistości życia politycznego i społecznego Litwy;
— kwestionowanie prawomocności i wiarygodności reprezentantów ludności polskiej;
— odmawianie Polakom prawa do polskiej identyfikacji narodowej;
— kaleczenie polskich imion i nazwisk poprzez litewski zapis ortograficzny w dokumentach oficjalnych.
Jest ponurym paradoksem, że minister spraw zagranicznych państwa, które uprawia takie praktyki pełni obecnie funkcję urzędującego Przewodniczącego OBWE.
Jest ponurym paradoksem, że minister spraw zagranicznych państwa, które uprawia takie praktyki jako priorytety litewskiego przewodnictwa wymienia m. in., umacnianie demokracji, praw człowieka i podstawowych wolności.
Jest ponurym paradoksem, że pełniący funkcję ministra spraw zagranicznych Litwy p. Audronius Ažubalis jest powszechnie znany z wypowiedzi i działań wymierzonych w zamieszkałych na Litwie Polaków.
Fakt ten podważa wiarygodność OBWE.
Oczekujemy na — zgodną z celami urzędu, którym Pan Komisarz kieruje — reakcję na występujące na Litwie napięcia etniczne.
Trwającej od odzyskania przez Litwę niepodległości, a więc już od dwudziestu lat dyskryminacji Polaków na Litwie czas wreszcie położyć kres.
Za prezydium Rady Naczelnej
Federacji Organizacji Kresowych
Wiceprzewodniczący
Adam Chajewski
Za stowarzyszenie
„Memoriae Fidelis”
Przewodniczący
Aleksander Szycht