Uroczyste posiedzenie litewskiego parlamentu z udziałem przedstawicieli władz Polski i Ukrainy, podniesienie flag Polski, Litwy i Ukrainy na placu Niepodległości przed Sejmem RL, złożenie wieńców przy Mauzoleum Matki i Serca Syna, msza święta z okazji Dnia Polonii i Polaków za Granicą oraz Narodowego Święta Trzeciego Maja z towarzyszeniem chóru Zespołu „Mazowsze” – to elementy tegorocznych wileńskich obchodów 227. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
„Dzisiaj wspominamy szczególne wydarzenie – Konstytucję 3 Maja 1791 roku. Cieszymy się, że z tej okazji mamy honorowych gości z Polski i Ukrainy. Wskazuje to, że nasze narody są solidarne. Jesteśmy silni, kiedy jesteśmy razem” – powiedział w swoim przemówieniu przewodniczący litewskiego Sejmu, Viktoras Pranckietis, podczas uroczystego posiedzenia. W obchodach 227. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja w sejmie wzięli udział wicemarszałek Sejmu RP Beata Mazurek i przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy Andrij Parubij.
Przewodniczący litewskiego sejmu podkreślił, że Konstytucja 3 Maja z 1791 r. była pierwszą konstytucją w Europie i drugą w świecie, po Konstytucji Stanów Zjednoczonych z 1787 roku. Jak zaznaczył, uchwalona w trudnym okresie historycznym Konstytucja Rzeczpospolitej Obojga Narodów była próbą zachowania państwa, zaś przedstawiciele Sejmu Czteroletniego obojga narodów stworzyli Konstytucję opierającą się na podziale władzy, która położyła podwaliny „europejskiego parlamentaryzmu, a więc współczesnej demokracji, nowej epoki”.
Nawiązując do obecnej sytuacji geopolitycznej, w obliczu zagrożenia ze Wschodu i eurointegracji Ukrainy, wskazał na potrzebę pokonywania nowych wyzwań wspólnymi siłami. „Nie ma małych narodów. Wspólna obrona wartości międzyludzkich pokona nawet najpotężniejszą siłę. Jesteśmy przykładem dla innych narodów, takich jak Ukraina, Gruzja, Mołdawia“ – mówił Pranckietis, zaznaczając, że parlamenty naszych krajów znacznie przyczyniają się do eurointegracji Ukrainy.
W obchodach 227. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja na Litwie wzięła udział wicemarszałek Sejmu RP, Beata Mazurek. „Jest dla mnie wielkim zaszczytem, że mogę dziś z posłami Seimasu litewskiego obchodzić datę, która jest naszym wspólnym świętem, wspólną historią, wspólnym dokonaniem i – bez obawy, że wpadnę w patos, dodam – wspólną dumą” – mówiła Beata Mazurek. „W kategorii fenomenów związanych z Konstytucją 3 Maja, najbardziej zdumiewający kryje się w tym, że oba narody – polski i litewski – słynący ze swojej waleczności i wręcz gloryfikujący czyn wojenny, odkryły wielką, jednoczącą nas wizjonerską siłę Ustawy Rządowej. Nowatorstwo jego przesłania ekscytowało całą zbiorowość, czyli oba narody, i przekroczyło granice naszego wspólnego państwa, wkraczając do historii jako pierwsza pisana konstytucja w Europie. Konstytucja powstała w konkretnych warunkach politycznych, gdy erozja systemu polityczno-prawnego zaczęła zagrażać istnieniu państwa” – zaznaczyła wicemarszałek Sejmu RP.
Beata Mazurek przypomniała wspólne karty historii polsko-litewskiej. „Te wspólne dzieje sprawiają, że wspólnota polsko-litewska istnieje nadal, chociaż ma inny charakter – charakter związku państw europejskich”. Podkreśliła też, że siła determinacji i nieugiętości obu narodów ma swoje źródło przede wszystkim w tradycji chrześcijańskiej, wielowiekowej wierze.
Podczas gdy w sejmie odbywało się uroczyste posiedzenie, na placu Niepodległości miała miejsce niewielka akcja protestacyjna zorganizowana przez członków stowarzyszenia „Lietuvai pagražinti“ i Wileńskiego Sąjūdisu. Przewodniczący wileńskiego Sąjūdisu, Leonas Kerosierius, twierdził, że Konstytucja 3 Maja nie może być obchodzona na Litwie, ponieważ rzekomo zakładała zniszczenie Wielkiego Księstwa Litewskiego. „W tej konstytucji nie zostało napisane ani jedno słowo o Litwie, ani jedno słowo, że takie państwo egzystuje. Tą Konstytucją Polska pragnęła podporządkować Litwę, a dzisiaj członkowie sejmu, schlebiając Polsce, zwołali posiedzenie“ – mówił Kerosierius, cytowany przez agencję BNS.
Podczas uroczystego posiedzenia sejmu głos zabrał również sygnatariusz Aktu Odrodzenia Niepodległości Litwy, Czesław Okińczyc. „Jako sygnatariusz Aktu Niepodległości i Polak jestem dumny, że Litwa stopniowo odkrywa dla siebie 3 maja” – powiedział. Czesław Okińczyc zaznaczył, że wbrew temu, co twierdzą niektórzy politycy i historycy, Konstytucja 3 Maja nie przekreśliła niezależnego istnienia Wielkiego Księstwa Litewskiego. W swoim wystąpieniu wyraził nadzieję, że Sejm Litwy jeszcze w tej kadencji ogłosi 3 maja świętem narodowym na Litwie i dzięki temu obywatele Litwy, tak jak Polacy, będą mieli dzień wolny od pracy.
Podczas czwartkowej konferencji prasowej w sejmie Beata Mazurek mówiła, że jeszcze w tym roku możliwe jest zwołanie polsko-litewskiego zgromadzenia parlamentarnego, które przed 9 latami zaprzestało swej działalności. „Chcemy, aby zgromadzenie parlamentarne polsko-litewskie było zgromadzeniem czynnym, aktywnym i przyczyniło się do rozwiązywania tych problemów, które mamy“ – mówiła.
Obchody 3 Maja w Wilnie trwały przez cały dzień. W południe odbyło się uroczyste podniesienie flag Polski, Litwy i Ukrainy na placu Niepodległości przed Sejmem RL. O godz. 13.00 na Rossie odbyła się uroczystość złożenia wieńców przy Mauzoleum Matki i Serca Syna. O godz. 15.00 w kościele Ducha Świętego w Wilnie została odprawiona uroczysta msza święta z okazji Dnia Polonii i Polaków za Granicą oraz Narodowego Święta Trzeciego Maja, z oprawą muzyczną w wykonaniu chóru Zespołu „Mazowsze”. Wieczorem, w Pałacu Władców odbyło się przyjęcie zorganizowane wspólnie przez Sejm i Rząd Litwy oraz Ambasadę RP w Wilnie.
Opr. A.P. (na podstawie: lrs.lt, BNS)
Fot. Marian Paluszkiewicz