Podpisaniem „Umowy o wzajemnym uznawaniu dokumentów uprawniających do podejmowania studiów oraz uznawaniu okresów studiów, tytułów zawodowych, stopni naukowych i stopni w zakresie sztuki” zakończyła się dwudniowa wizyta ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego RP Wojciecha Murdzka na Litwie. Podpisanie umowy odbyło się w siedzibie Ministerstwa Oświaty, Nauki i Sportu RL.
Przed podpisaniem dokumentu szefowie resortów obu krajów nawiązali do bitwy pod Grunwaldem, kiedy nasi przodkowie razem zwyciężyli wspólnego wroga, tworząc twardą podstawę do kilkuwiekowej współpracy w ramach wspólnego państwa. Minister Algirdas Monkevičius zaznaczył, że właśnie w Rzeczpospolitej Obojga Narodów w 1773 r. powołano pierwsze na świecie ministerstwo oświaty, czyli Komisję Edukacji Narodowej.
Znowelizowana umowa
„Generalnie eliminujemy problemy, które sprawiały, że osoby starające się o przyjęcie na studia tutaj lub w Polsce miały dylematy, czy spełniają wszystkie wymogi i czy mają poprawne dokumenty. Natomiast ci, co przechodzili na kolejne stopnie studiowania, również mieli szereg wątpliwości. Poza tym uznawanie tytułu pracy zawodowej jest też niezwykle ważne” – powiedział zebranym dziennikarzom Wojciech Murdzek, którego zdaniem nowelizacja była potrzebna dlatego, gdyż w ciągu kilkunastu lat systemy oświaty na Litwie i w Polsce zostały gruntownie zreformowane. „Dlatego umowa z 2005 r. byłaby w wielu punktach po prostu martwa albo mogłaby być źródłem niejednoznacznych rozstrzygnięć, czy decyzji. Tą umową likwidujemy wszystkie wątpliwości” – dodał polski minister.
Tymczasem Algirdas Monkevičius powiedział zebranym, że obecny tekst umowy reguluje kwestie, które nie funkcjonowały przed 15 laty.
„Ta umowa uprawomocnia to, czego nie było w poprzedniej redakcji. Na przykład na Litwie jest stopień naukowy „licencjat zawodowy” (lit. profesinis bakalauras), którego nie ma w Polsce. Nasi obywatele, którzy chcieli kontynuować studia, uczestniczyć we wspólnych projektach lub działać na rynku pracy nie mieli prawnego statusu” – oświadczył litewski minister.
Dodał, że teraz dyplomy uczelni polskich na Litwie i litewskich w Polsce będą uznawane w zasadzie „z automatu”. Dzisiaj pewne problemy z nostryfikacją dyplomów mają przykładowo absolwenci wileńskiej Filii Uniwersytetu w Białymstoku. Strona litewska studia licencjackie na filii uznaje za „licencjat zawodowy”, co w praktyce oznacza, że absolwenci chcąc załapać się na studia magisterskie na Litwie, mają spore problemy.
Algirdas Monkevičius podziękował koledze za wizytę i dodał, że bardzo cieszy się z tego, iż udało się przedyskutować nie tylko kwestie formalne, ale również plany współpracy na przyszłość.
„Trajektoria wspólnej polityki obu krajów w bezpieczeństwie, energetyce oraz opieki zdrowotnej będzie miała o wiele większe możliwości, jeśli zapewnimy również współpracę naszych środowisk akademickich. Nie tylko znowelizowaliśmy umowę, którą mieliśmy dotychczas, ale uzgodniliśmy też, w jaki sposób ją zrealizujemy” – oświadczył szef litewskiego resortu oświaty.
Ministrowie podkreślili, że współpracując oba kraje wzmacniają swoją pozycję na szczeblu Unii Europejskiej.
Deklaracja polsko-litewska
W trakcie podpisania umowy została poruszona też kwestia szkolnictwa polskiego na Litwie. Przekazując pozdrowienia ministrowi edukacji narodowej Dariuszowi Piontkowskiemu litewski minister podkreślił, że podpisana w ubiegłym roku między dwoma resortami deklaracja w sprawie oświaty polskiej mniejszości narodowej na Litwie i litewskiej mniejszości narodowej w Polsce jest pomyślnie realizowana. „Realizujemy deklarację, opierając się na zasadzie symetryczności, czyli opiekując się mniejszościami narodowymi zarówno w Polsce i na Litwie” – zapewnił Monkevičius. Dodał, że na szczeblu wiceministrów i dyrektorów departamentów jest podtrzymywany notoryczny kontakt. Szef litewskiego resortu oświaty poinformował, że jego instytucja ciągle monitoruje wyniki z ujednoliconego egzaminu maturalnego z języka państwowego w szkołach mniejszości narodowych.
„Ten problem jest obecny od wielu lat i nie da się go rozwiązać w ciągu krótkiego odstępu czasu. Jednak zmieniając system kształcenia oraz oceny egzaminów, będzie to rozwiązanie kompleksowe, sądzę, że to da się rozwiązać (…). Musimy mówić nie tyle o ulgach, tylko o polepszaniu warunków nauczania, aby uczniowie ze szkół mniejszości narodowych mogli pomyślnie uczyć się zarówno państwowego, jak też ojczystego języka” – oświadczył minister.
W trakcie wizyty Wojciech Murdzek omówił z litewskim kolegą temat inicjatywy Uniwersytetów Europejskich (European University Networks) jako ważnego elementu rozwoju polskiego i europejskiego szkolnictwa wyższego. Poruszono też kwestie kształcenia w dobie pandemii, w tym dotyczące mobilności studentów. Poza tym minister nauki i studiów wyższych spotkał się z przedstawicielami wileńskiej Filii Uniwersytetu w Białymstoku.
Omówiono też możliwości współpracy naukowo-przemysłowej z Siecią Badawczą Łukasiewicz oraz kwestię zachęcania badaczy do udziału w polsko-litewskim konkursie DAINA.
Fot. Marian Paluszkiewicz