Więcej

    102. rocznica śmierci Antanasa Baranauskasa

    „Pochodzący z chłopskiej rodziny, ojciec biskupa i poety Antanasa Baranauskasa dbał o wykształcenie swych synów” — mówi historyk literatury, dr Irena Fedorowicz. 26 listopada — 102. rocznica śmierci klasyka literatury litewskiej.

    Czytaj również...

    Antanas Baranauskas przyszedł na świat 17 stycznia 1835 r. w rodzinie wolnego chłopa Jonasa. Miał trzech braci oraz dwie siostry. Bracia zmarli we wczesnym dzieciństwie Antanasa. Dwóch z nich, Jonas i Anupras, byli uczestnikami powstania styczniowego i zostali za to zesłani. W dzieciństwie Antanas uczęszczał do szkół z polskim i rosyjskim językiem wykładowym. W 1853 r. ukończył szkołę kancelistów gminnych w Rumyszyszkach, gdzie napisał swoje pierwsze wiersze w języku polskim. Następnie pracował jako kancelista w Wojnuciach, Rosieniach, Surwiliszkach i Siadach.

    — Matka Antanasa Baranauskasa była niepiśmienna, natomiast ojciec, jak na chłopa, był człowiekiem dosyć zamożnym i bardzo dbał o to, by jego dzieci zdobyły wykształcenie. Uważał, że synowie muszą umieć pisać i czytać. Co prawda, córek to już nie dotyczyło. Kiedy w latach 50. Antanas pracował jako kancelista, to ojciec mu kazał pisać listy do domu. Te listy były pisane w języku polskim. Natomiast rozmowy w domu odbywały się w obu językach — tłumaczy w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” historyk literatury, dr Irena Fedorowicz z Centrum Polonistycznego Uniwersytetu Wileńskiego.

    Wiersze pisane po polsku za życia poety nie były znane szerszej publiczności. Przez ponad 100 lat zachowały się tylko w rękopisach.

    — Przed latami 90. nie uznawano jego polskojęzycznej twórczości. Dopiero wtedy zostały oficjalnie wydane. To było na początku mojej pracy zawodowej i dano mi je do sprawdzenia. Zatem dopiero od trzydziestu lat ta twórczość polskojęzyczna jest uwzględniana w opracowaniach. Wcześniej te utwory nie były omawiane. Warto podkreślić, że w odróżnieniu od wierszy litewskojęzycznych, te utwory były dosyć niskiej jakości — dodaje Fedorowicz.

    Przełomowym momentem w życiu Baranauskasa było poznanie poetki Karoliny Anny Proniewskiej (lit. Karolina Praniauskaitė), która jest uważana za pierwszą litewską poetkę. Proniewska swe wiersze pisała po polsku. Na litewski przetłumaczyła poemat Józefa Ignacego Kraszewskiego „Witolorauda”, będący częścią eposu „Anafielas”, który miał duży wpływ na stanowienie się litewskiej tożsamości. To właśnie ona zachęciła Antanasa do pisania w języku litewskim i interesowaniem się litewskim folklorem.

    — Dostrzegła jego talent. Wzajemnie wymieniali się wierszami. Można powiedzieć, że dodała mu odwagi. Chociaż oboje pisali wtedy po polsku, to ona go zachęciła do pisania po litewsku — podkreśla badaczka literatury.

    Dzięki protekcji jej brata, Ottona Proniewskiego, w 1856 r. Antanas Baranauskas wstąpił do seminarium duchownego w Worniach. Po dwóch latach został wysłany do Akademii Duchowej w Sankt Petersburgu, którą ukończył w roku 1862. W 1860 r. w ramach kalendarza litewskiego zostało wydane najbardziej jego znane dzieło „Borek oniksztyński”, który teraz jest zaliczany do kanonu litewskiej literatury romantycznej. Jest to jeden z najczęściej tłumaczonych litewskich utworów literackich. Został przetłumaczony m.in. na: ormiański, esperanto, niemiecki i hiszpański.

    Święcenia kapłańskie przyjął w 1862 r. Dalej dokształcał się na uczelniach Monachium i Rzymie.

    W 1884 r. został biskupem pomocniczym diecezji żmudzkiej. W 1897 r. został biskupem diecezjalnym w Sejnach, gdzie zmarł 26 listopada 1902 r. Robiąc karierę kościelną, Baranauskas raczej zrezygnował z pisania wierszy. Tym niemniej, jego znaczenie dla ówczesnych litewskich literatów było ogromne. Wydany w Krakowie w 1907 r. pierwszy litewski almanach literacki „Gabija” był poświęcony jego osobie.

    Czytaj więcej: Stanisław Karczewski: traktat polsko-litewski przełomową chwilą dla obu narodów



    Reklama na podst. ust. użytkownika.; Dzięki reklamie czytasz nas za darmo

    Afisze

    Więcej od autora

    20 lat w NATO: Litwa rozwiązała wówczas swój największy egzystencjalny problem

    „Musimy sobie uświadomić, że Rosja teraz stanowi największe zagrożenie dla sojuszu. Musimy przyjąć odpowiednie decyzje, które nas zabezpieczą na przyszłość” — mówił podczas szczytu NATO w Wilnie Gitanas Nausėda. „W obecnym kontekście geopolitycznym rola przywódców parlamentarnych jest jak najbardziej...

    Zamach pod Moskwą: ISIS przyznaje się do winy, Kreml szuka „śladu ukraińskiego”

    Do ataku doszło w miniony piątek w sali koncertowej „Crocus City Hall”, która znajduje się w Krasnogorsku pod Moskwą. Do widzów, którzy przyszli na koncert zespołu rockowego „Piknik”, otworzono ogień. Odpowiedzialność za atak terrorystyczny wzięło na siebie Państwo Islamskie...

    Nie siać paniki

    Co zrobi Litwa, jeśli jutro zostanie zaatakowana? Czy nasz kraj jest przygotowany na zewnętrzną inwazję? Czy sojusznicy będą nas bronili? Te i inne pytania coraz częściej można usłyszeć w przestrzeni publicznej. O możliwej wojnie wypowiadają się politycy i eksperci....

    Troszczmy się o własne bezpieczeństwo cybernetyczne 

    Wojna w Ukrainie naocznie dowiodła, że wojna z udziałem czołgów, artylerii i piechoty nie zakończyła żywota w podręcznikach historii. Nawet w samej Europie, gdzie wielu myślało, że ten etap mamy za sobą. Niemniej od wielu lat toczy się też...