Organizacja międzynarodowa Transparency International upubliczniła coroczny ranking Corruption Perceptions Index 2022, który polega na tym, jak mieszkańcy poszczególnych krajów odczuwają korupcję. Z rankingu wynika, że Litwa otrzymała 62 punkty ze 100 możliwych i znalazła się na 33 miejscu spośród 180 krajów. W gronie krajów Unii Europejskiej nasz kraj uplasował się na 12. miejscu. Jeśli porównamy sytuację z 2021 r., to Litwa podskoczyła o jedno miejsce do góry.
Czytaj więcej: Korupcja w litewskim sądownictwie: prezydent uchyliła immunitet 8 sędziom
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Odpowiednia atmosfera
Służba Badań Specjalnych (STT), czyli instytucja zwalczająca korupcję, poinformowała, że kraj idzie w prawidłowym kierunku. „Drugi rok z rzędu rosnąca pozycja Litwy wskazuje, że wdrażana polityka antykorupcyjna i zwiększająca się antykorupcyjna świadomość społeczna tworzą pozytywne zmiany w państwie i społeczeństwie. Coraz więcej kierowników instytucji przejmuje inicjatywę w tworzeniu antykorupcyjnej atmosfery wewnątrz organizacji, a mieszkańcy coraz bardziej nie tolerują korupcji i o konkretnych przejawach informują organy praworządności. Coraz lepsze wyniki możemy przekształcić w tendencję, tylko wspólnie przyjmując odpowiedzialność tworząc przejrzystą Litwę” — napisał w specjalnym oświadczeniu dyrektor STT Žydrūnas Bartkus.
W oświadczeniu szefa litewskiej służby antykorupcyjnej podkreśla się, że w roku minionym weszło w życie kilka inicjatyw ustawodawczych, które wpłynęły na poziom korupcji w kraju. Do takich inicjatyw jest zaliczana nowa Ustawa o prewencji korupcji. Poza tym został zatwierdzony Narodowy plan ds. prewencji korupcji oraz został poszerzony publiczny wgląd w poszczególne rejestry.
Duży problem
Tymczasem zdaniem przedstawicieli Transparency International zmiany na Litwie są, ale są zbyt powolne.
— Skok o jeden punkt świadczy o tym, że Litwa kroczy w odpowiednim kierunku. Tym niemniej, moim zdaniem, zmiany są czynione zbyt wolno. Litwa oświadczyła, że w 2033 r. chce uzyskać 74 punkty, czyli tyle, ile ma teraz Estonia. Jeśli spojrzymy na kraje sąsiednie, to wypadamy lepiej niż Łotwa, która otrzymała tylko 59 punktów i zajęła 39 miejsce. Jesteśmy lepsi też od Polski, która otrzymała 55 punktów i zajęła 45. miejsce — powiedziała „Kurierowi Wileńskiemu” Ieva Dunčikaitė z litewskiego oddziału organizacji Transparency International.
Rozmówczyni zaznacza, że jest zbyt wcześnie, aby spocząć na laurach.
— Generalnie korupcja nadal pozostaje jednym z największych problemów Litwy. Obok takich zjawisk jak: małe wynagrodzenia, wysokie ceny oraz problemy sektora zdrowia. Jeśli chcemy zapanować nad korupcją, to w pierwszej kolejności musimy stworzyć bardziej przejrzyste warunki w instytucjach. Muszą być opracowane jasne, przejrzyste i klarowne cele. Inaczej ocenić pozytywne zmiany będzie bardzo ciężko — oświadczyła Dunčikaitė.
Ważne jest też włączenie społeczeństwa obywatelskiego w walkę z korupcją.
— Niemniej ważne jest, aby na Litwie był otwarty dostęp do ważnych pod względem społecznym rejestrów. Ma być też zwiększona rola społeczeństwa w przyjęciu odpowiednich decyzji. Dzisiaj prawie połowa mieszkańców sądzi, że proces przyjmowania decyzji jest dla nich niedostępny. Chciałoby się, żeby zaszły zmiany w tym kierunku. Sądzę, że politycy muszą pokazać inicjatywę i być bardziej otwartymi. Muszą spotykać się z przedstawicielami organizacji pozarządowych, przedstawicielami biznesu i innymi grupami interesów, dążąc do przejrzystych decyzji. O tych decyzjach ma być informowane społeczeństwo — powiedziała Ieva Dunčikaitė.
Czytaj więcej: Jeden z największych problemów — korupcja
Inne kraje
Z rankingu Corruption Perceptions Index 2022 r. wynika, że najlepszy wynik uzyskała Dania, która zdobyła 90 punktów ze 100 możliwych. Przed rokiem Dania też była na pierwszym miejscu, ale z 88 punktami na koncie. Obok Danii do pierwszej trójki trafiły Finlandia i Nowa Zelandia. Te państwa zdobyły 87 punktów na 100. W pierwszej piątce znalazły się Norwegia (84 punktów) oraz Singapur i Szwecja (83). Najgorszy wynik uzyskała Somalia — tylko 12 punktów. Podobna sytuacja jest w Syrii i Sudanie Południowym. Te państwa zdobyły 13 punktów. Tuż za nimi znalazły się Wenezuela oraz Jemen. Rosja zdobyła 28 punktów i znalazła się na 137. miejscu razem z Mali i Paragwajem. Ukraina znalazła się na 116. miejscu. W przypadku Unii Europejskiej najgorszy wynik jest na Węgrzech. Ten kraj zdobył 42 punkty i znalazł się na 77. miejscu.
Corruption Perceptions Index ocenia poziom korupcji w skali od zera do 100, gdzie 0 to maksymalnie wielki wskaźnik korupcji w kraju, a 100 oznacza jej brak. Średni wynik to 43 punkty na 100. Z rankingu wynika, że ponad dwie trzecie krajów uzyskało wynik niższy niż 50.
Transparency International to międzynarodowa, pozarządowa organizacja, której celem jest monitorowanie i zwalczanie korupcji. Organizacja powstała w 1993 r. Główna siedziba mieści się w Berlinie.