W II turze zawalczą kandydaci na mera, którym w I turze nie udało się zebrać odpowiedniej liczby głosów. W Wilnie o fotel mera zawalczą Valdas Benkunskas i Artūras Zuokas. W rejonie wileńskim Waldemar Urban oraz Robert Duchniewicz, natomiast w trockim — Andrius Šatevičius i Jarosław Narkiewicz.
Czytaj więcej: Wyniki wyborów: Wśród liderów socjaldemokraci i konserwatyści
W czerwcu 2022 r. Sejm znowelizował Ustawę o samorządzie terytorialnym. Zgodnie z nową redakcją zmieniono kompetencje mera. Zmiany wejdą w życie 1 kwietnia 2023 r., kiedy faktycznie rozpocznie się nowa kadencja rad samorządowych oraz nowo wybranych merów.
Wcześniej mer był jednym z członków rady samorządowej mającym prawo głosu, teraz będzie samodzielną jednostką samorządową bez prawa głosu. Zgodnie z nowelizacją rada będzie pełniła rolę przedstawicielską, natomiast mer będzie faktycznym kierownikiem samorządu odpowiedzialnym za władzę wykonawczą. Wcześniej mer mógł być wybierany na nieograniczoną liczbę kadencji, obecnie zaś może stać na czele jednostki samorządowej tylko na trzy czteroletnie kadencje z rzędu.
Mer nadal będzie kierował obradami rady, ale w odróżnieniu od lat poprzednich, nie będzie miał prawa głosu. Tym niemniej, jest odpowiedzialny za planowanie obrad, tworzy harmonogram posiedzeń, przedstawia radzie projekty uchwał i zwołuje obrady rady. Nie ma prawa głosu, ale ma prawo weta. Może zawetować uchwałę rady. W akcie prawnym pisze się, że odrzucenie decyzji rady ma być umotywowane i odesłane do ponownego rozpatrzenia. Gdyby rada odrzuciła w ponownym głosowaniu weto mera, wówczas mer ma prawo zwrócić się do przedstawiciela rządu na okręg.
Własna drużyna
Mówiąc o większych kompetencjach mera, warto zaznaczyć, że teraz ma bezpośredni wpływ na tworzenie własnego zespołu. Wcześniej wicemera zatwierdzała rada. W nowych regulacjach mer przedstawia kandydata na swego zastępcę, ale nie musi kierować się opinią rady. Samodzielnie też mianuje dyrektora administracji. Rada może wyrazić wotum nieufności względem wicemera i dyrektora administracji, jednak opinia rady nie jest wiążąca dla mera.
Zgodnie z nowelizacją Ustawy o samorządzie terytorialnym zostało prawnie zatwierdzone, że jest większość rządząca oraz opozycja, która wyłania lidera opozycji. Nie rzadziej niż raz na pół roku ma odbyć się posiedzenie rady, gdzie połowę projektów przedstawia opozycja.
Czytaj więcej: Proponowany model samorządów: mer z prawem weta, oficjalna pozycja lidera opozycji w radzie
Zarobki w samorządzie
Wynagrodzenie mera i wicemera zależy od kilku czynników: staż pracy, liczba mieszkańców oraz czy samorząd posiada miejscowości mające status kurortu. Mer Wilna w 2022 r. zarabiał 3 909 euro przed odliczeniem podatków. Wicemer — 3 409, natomiast dyrektor administracji 4 796 euro. W rejonie wileńskim wynagrodzenie mera wynosi 4 471 euro, natomiast wicemera — 3 361. Miesięczne wynagrodzenie dyrektora administracji wynosi 3 940 euro. Wynagrodzenie mera samorządu trockiego jest na poziomie 3 548 euro. Jego zastępca miesięcznie zarabia 3 226 euro. Wynagrodzenie dyrektora administracji w Trokach wynosi 3 168 euro.
