Dzisiaj rozpoczyna się kolejna edycja pięknego festiwalu „Wilno w Gdańsku”. Święto, które już stało się swoistą tradycją dla obu miast, potrwa cztery dni, podczas których twórcy z różnych dziedzin sztuki zaprezentują swoje dokonania.
Działaczom artystycznym towarzyszy też tradycyjny Jarmark Wileński, podczas którego zaprezentowana zostanie muzyka, rękodzieło i kuchnia litewska.
W tym roku po raz pierwszy Wilno w Gdańsku reprezentuje zespół muzyki folkowej z Wileńszczyzny „StaraNova”. Mimo to, że zespół jeszcze jest bardzo młody (powstał w styczniu roku bieżącego), już zdążył zauroczyć gości podczas finału konkursu „Dziewczyna »Kuriera Wileńskiego« — Miss Polka Litwy 2012”, zagrał na festiwalu „Młodzież dla młodzieży” w Niemenczynie oraz miał swój pierwszy solowy koncert w Domu Kultury Polskiej w Wilnie. Teraz 7-osobowy kolektyw miłośników wileńskiego folkloru po raz pierwszy wystąpi poza granicami Litwy.
― Gdańsk zaliczymy pierwszy raz i w ogóle to będzie pierwszy występ „StarejNovej” w Polsce. Bardzo się cieszymy, że zaproszono nas na ten wspaniały festiwal! ― powiedział w rozmowie z „Kurierem” Paweł Żemojtin, który wraz z siostrą Katarzyną założył ten zespół „Stare piosenki robiący na nowo”.
Stąd też pochodzi nazwa zespołu, który wileńskie piosenki wykonuje w tzw. stylu world music, obejmującym różne style muzyczne z całego świata: disco, salsa, pop, jazz, muzyka lat 70. i 80. i in.
― Przed 6 miesiącami organizatorzy festiwalu skontaktowali się ze mną i złożyli fantastyczną propozycję udziału w festiwalu w Gdańsku. To było niespodziewane, wszyscy bardzo ucieszyliśmy się! To święto ma dla nas ogromne znaczenie. Chcemy przekazać dla mieszkańców i gości Gdańska folklor wileński, ale trochę inny, niż ludzie się spodziewają… ― mówił Paweł Żemojtin.
Zespół „StarNova” w ramach festiwalu będzie miał dwa występy, 7 i 8 września. Kolektyw ma nadzieję, że po tych występach zwiększy się grono miłośników nietypowej muzyki.
― Nie wiem, jak nas przyjmą słuchacze. Już wkrótce zobaczymy. Mam nadzieję, że gościom festiwalu spodoba się folklor w naszych współczesnych aranżacjach, a także nasze piosenki autorskie. Wkładamy w naszą muzykę całą duszę, mam więc nadzieję, że publiczność to doceni ― przyznał Paweł Żemojtin.
Oprócz Gdańska zespół „StaraNova” wystąpi także w Gdyni i Sopocie.
Muzyczna część festiwalu jest w tym roku jeszcze bardziej różnorodna niż dotychczas. Wystąpią zarówno wirtuozi litewskiego jazzu ― „Maksimowicz Group”, przedstawiciele progresywnego rocka ― zespół „Freaks on Floor”, wykonujący polifoniczne pieśni ludowe zespół „Trys Keturiose”, czy grający muzykę alternatywną Markas Palubenka i poprockowy duet „The Ball and Chain”.
Niewątpliwą wizytówką festiwalu są polsko-litewskie projekty muzyczne. W tym roku jest to zgłębiający tajemnice mistyki i muzyki pogranicza projekt Mikołaja Trzaski „Sound Identity”, w którym udział wezmą: Wacław Zimpel, Michał Górczyński, Paweł Szamburski, Mikołaj Trzaska, Eugenijus Kanevićius, Mike Majkowski, Arkadij Gotesman.
Również koncert finałowy „Free Culture Gdańsk 2012” będzie efektem tygodniowej, bezpośredniej współpracy warsztatowej artystów z Polski i Litwy.
W części poświęconej sztukom wizualnym główny nacisk położony został na malarstwo.
W Centrum Sztuki Współczesnej „Łaźnia” prezentowane są prace Jonasa Gasiūnasa. Artystę interesują mechanizmy indywidualnej pamięci, historycznej zmiany będącej doświadczeniem urodzonego w czasach ZSRR malarza. We współpracy z Akademią Sztuk Pięknych przygotowana została wystawa prac Andriusa Zakarauskasa, sukcesywnie zmierzającego w stronę abstrakcji. To zestawienie doskonale pokazuje, wbrew ogłaszanej już wielokrotnie śmierci malarstwa, współczesną rozpiętość i możliwości tej dziedziny sztuki.
Grupa „Cooltūristės” w CSW Łaźnia zaprezentuje efekt rocznych poszukiwań, skupionych na uhonorowaniu w 1982 roku, urodzonej w Gdańsku, aktorki Jadwigi Jankowskiej-Cieślak, Złotą Palmą w Cannes.
„Nowością” tegorocznej edycji festiwalu jest program rezydencyjny „VNO-GDN”. W tym roku pod hasłem „the more I see, the less I grasp” („im więcej widzę, tym mniej rozumiem”). „White noise”, czyli dwójka artystów Arnas Anskaitis i Miglė Narbutaitė podejmą temat szumu medialnego, obecnego również w międzysąsiedzkich stosunkach.
Dzięki dotychczasowym „wizytom Wilna w Gdańsku”, udało się stworzyć przestrzeń do spotkania i dialogu artystycznego twórców z Litwy i Polski. Od pewnego czasu festiwal inicjuje powstawanie międzynarodowych projektów artystycznych, które wydają się być najlepszym narzędziem do przełamywania stereotypów i podziałów kulturowych.
Warto zaznaczyć, że tegoroczny festiwal po raz pierwszy będzie miał dwie odsłony. W dniach 6-9 września w Gdańsku zaprezentowane zostaną dokonania twórców z Litwy, a niedługo po tym ― w dniach 14-16 września ― w Wilnie swoją twórczość zaprezentują artyści z Gdańska.
***
Patronat honorowy nad tegorocznym festiwalem objęli: prezydent Miasta Gdańska Paweł Adamowicz, marszałek Województwa Pomorskiego Mieczysław Struk, mer Wilna Artūras Zuokas, mer Rejonu Wileńskiego Maria Rekść, ambasador Litwy w RP Loreta Zakarevičienė oraz konsul RL w Gdańsku Józef Poltrok.