Kiwert — skoczek z Wilna jak Małysz i Stoch!

Za nami olimpijskie zawody skoczków narciarskich na skoczni normalnej, przed nami skoki z dużej. Po drugie złoto w Soczi, a czwarte w historii polskich występów na olimpiadach, sięgnął Polak, Kamil Stoch. „Skoczył” śladami legendy polskiego sportu Adama Małysza, choć ten — po najcenniejszy kruszec takich zawodów — nigdy nie sięgnął.

Choć Litwa nie ma tradycji w skokach narciarskich, jednak chlubnym wyjątkiem jest wileński przedwojenny skoczek, Polak, Zbigniew Kiwert. W latach 1962-1970 podczas zawodów o mistrzostwo Litwy zdobył łącznie 4 złote i 5 srebrnych medali.
Niestety, obecnie żaden sportowiec tej dyscypliny olimpijskiej z Litwy nie reprezentuje swego kraju na arenie międzynarodowej.

Zbigniew Kiwert urodził się w czerwcu w 1939 roku. Pochodzi z polskiej rodziny. Całe swe dzieciństwo spędził na wileńskim Antokolu. Uczęszczał do pobliskiej Wileńskiej Szkoły Średniej nr 5.
Do narciarstwa trafił po wojnie, w trudnym okresie, gdy brakowało sprzętu, nart, kijków, ale młodzież garnęła się do nart i skoków.

— Na ulicy Borowej na wileńskim Antokolu, u podnóża Sapieżynek, rozpoczęła się moja przygoda sportowa. Tam z kolegami uprawialiśmy sport zimowy. Ja miałem szczęście, gdyż nie musiałem dojeżdżać. Natomiast wielu moich kolegów przychodziło z odległych miejscowości. Dla nas to był najlepszy sposób na spędzenie wolnego czasu. Razem trenował także mój o 8 lat młodszy brat Kazimierz, który także kochał ten rodzaj sportu — powiedział „dla Kuriera” Zbigniew Kiwert.
Pierwsze narty otrzymał od ojca Bolesława. Były zrobione z drewna.

— Drugie otrzymałem także od tatusia. Za narty oddał pud ziemniaków. Czułem w ojcu oparcie, często przychodził popatrzeć, jak ćwiczę. Moi rodzice nigdy nie mieli nic przeciwko mojemu hobby. Zamiłowanie do zimowego sportu miałem od małych lat. I szło mi całkiem nieźle! — wspomina Kiwert.
W 1954 roku początkujący narciarz wstąpił do „Spartaku”. Tam Maryna Izotowa już trenowała grupkę zawziętych miłośników „białego szaleństwa”.

Wileński zdolny narybek także trafił pod skrzydła ambitnej trenerki. To właśnie ona rozpoczęła treningi, to ona uczyła prawdziwej sztuki narciarstwa i jego abecadła.
W tymże roku Zbigniew Kiwert zdobył tytuły mistrza Litwy juniorów w skokach i w sztafecie 4×5 km. To właśnie on założył podwaliny pod przyszłe sukcesy w kombinacji norweskiej, która wówczas miała również wielu zwolenników.
W roku 1958 zdobył brąz w mistrzostwach Litwy narciarzy-skoczków.

— Gdy trafiłem do wojska, a służyłem na dalekim Sachalinie, ze sportu nie musiałem rezygnować. Na szczęście, bardzo szybko odkryto moje zdolności sportowe. Wtedy zostałem przeniesiony do innej jednostki, tam mogłem trenować, ile dusza zapragnie. Po powrocie z wojska jeszcze około 10 lat byłem związany ze sportem zimowym — opowiada Zbigniew Kiwert.
Jak zaznaczył nasz rozmówca, dzisiejsze skoki narciarskie nie mają nic wspólnego z tymi, co były kiedyś.

— Dawniej to były skoki, teraz ten sport przypomina bardziej lot ptaków! Kiedyś to była bardziej zabawa, choć oczywiście, wkładało się w to bardzo dużo pracy. Jak patrzę na współczesnych sportowców, to aż żal mi się ich robi… Teraz wszystko musi odpowiadać normom, nawet waga, wiek. Za moich czasów o tym nawet nigdy nikt nie myślał. Dzisiejsi sportowcy mają bardzo ciężko nie tylko fizycznie, ale i psychicznie — mówi Zbigniew Kiwert.
Wileński skoczek twierdzi, że współczesne ubrania, narty nie mają nic wspólnego z tym, co on kiedyś miał. Jak wspomina, dawniej narty były drewniane, smarowane parafiną.

— Dzisiejszego sportowego stroju nikt nawet nie mógł sobie wyobrazić. Kiedyś idąc na narty każdy wkładał to, co ma. Pamiętam, miałem takie granatowe spodnie z elastikiem oraz sweter i byłem z tego bardzo dumny, bo nie każdy coś takiego miał. A buty to była prawdziwa udręka dla nóg. Były bardzo ciężkie, ale już przystosowane do nart. Jedynie ja spośród wszystkich narciarzy miałem tak zwane dzisiaj gogle, to były okulary do jazdy na motocyklu. Właśnie to był portret sportowca z tamtych lat — opowiada.

Nikt nigdy nie słyszał, by chwalił się swymi sukcesami sportowymi, które osiągnął przed laty. Bardzo rzadko mówi o swoich sportowych latach i ma do nich właściwy dystans. Uważa bowiem, że zrobił jako sportowiec swoje i nie ma potrzeby ciągłego „odgrzewania historii sprzed lat”.
— Nigdy nie wiązałem swego życia ze sportem. Dla mnie to było i minęło… Nawet nie wiem, gdzie dzisiaj są wszystkie moje medale i dyplomy — wspomina pan Zbigniew.
A jednak. Lata 60-70., czyli okres, w którym skoczek z Wilna podczas zawodów o mistrzostwo Litwy zdobył 4 złote, 5 srebrnych i 1 brązowy medal (zarówno w skokach, jak i w kombinacji norweskiej), był bardzo dobry dla niego. Kolekcję uzupełniają także trofea, zdobyte w mistrzostwach Litwy w kombinacji norweskiej, stanowiącej składową skoków i narciarskiego biegu na 15 kilometrów.

— Jeśli chodzi o wyniki sportowe, dla mnie liczył się tylko medal i punktowane miejsca. Reszta to już jest uczestnictwo. Od małych lat pasjonowały mnie samochody, może dlatego, że zawsze byłem z nimi związany, gdyż mój tato przez całe życie pracował jako kierowca — mówi.
W jego życiorysie można się dopatrzyć analogii do biografii polskiego skoczka Adama Małysza. Wileński skoczek po zakończeniu kariery sportow związanej z „białym szaleństwem”, uległ kolejnej pasji związanej także ze sportem, a mianowicie z samochodami rajdowymi. W 1974 roku trafił do grupy eksperymentalnej, która miała szykować auta do rajdów samochodowych dla Stasysa Brundzy.

— Przez moje ręce przeszło tyle aut, że nawet trudno jest dzisiaj sobie wyobrazić. Zwyczajne samochody przerabiałem na sportowe, które niezawodnie się spisywały na rajdowych bezdrożach. Szykowałem auta do rajdów samochodowych dla Stasysa Brundzy, a on wygrywał! — opowiada.
Współpraca z Brundzą trwała przez 27 lat. Po jej zakończeniu otworzył w Landwarowie laboratorium „Kiwert-sport”, specjalizujące się w dostosowywaniu do rajdowych wymogów silników samochodowych.
— Na chleb zarabiam dzisiaj poprzez przerabianie od „zera” do wyczynowych silników. Dla mnie to nie jest praca, tylko przyjemność. Jestem szczęściarzem, że na chleb mogę zarobić robiąc to, co najbardziej lubię! Dzisiaj mało kto może sobie na to pozwolić… — kiwa głową Zbigniew Kiwert.

Po jego przeróbce silnik zmienia się na 90-95 procent. Schodzi mu na to 2-2,5 miesiąca pracy. Pracy po jubilersku precyzyjnej, po której silnik zyskuje dodatkowo nawet 80 proc. mocy.

Ale wróćmy do skoków. Wśród sportowych rywali Zbigniewa Kiwerta byli Jerzy i Tadeusz Zarembowie, Oskar Hajdamowicz, Tauras Milašius i wielu, wielu innych.
— W latach 50-60-tych skoki na Litwie były dosyć popularne. Wiele osób chętnie uprawiało ten sport. Ja zaraziłem się nim od Hajdamowicza. Gdy pierwszy raz zobaczyłem, jak wyglądają te skoki — wówczas skakał Hajdamowicz — od razu byłem zauroczony, postanowiłem i ja spróbować! — powiedział „Kurierowi” Tauras Milašius.
Jak sam ubolewa, w tej dyscyplinie sportu nigdy nic nie osiągnął. Dla niego wówczas to było po prostu zwyczajne spędzenie czasu. Nigdy nie próbował w żadnych zawodach uczestniczyć.
— Zbigniew Kiwert był mistrzem w tej dyscyplinie, a ja zwyczajnym miłośnikiem. Pamiętam, jak po kilkadziesiąt kilometrów szliśmy na Antokol, żeby skoczyć. Trenowaliśmy po kilkanaście godzin. Kiedyś nie było takiej rywalizacji, jaka jest dzisiaj. Gdy któryś z nas potrzebował pomocy, chętnie żeśmy sobie nawzajem pomagali! — wspomina Milašius.

WILEŃSKIE SKOCZNIE

Na Litwie istniało kilka skoczni narciarskich. W Wilnie funkcjonowały dwie.
Pierwsza została wybudowana w 1924 roku na Górze Trzykrzyskiej, obok stadionu „Dynamo”.
Druga powstała po II wojnie światowej na Antokolu na Sapieżynkach.
Skocznię na Górze Trzykszyskiej, na początku lat 60-tych, pokryto tworzywem sztucznym, tzw. igelitem.
Tę na Sapieżynkach natomiast planowano przebudować i powiększyć. Ostatecznie skończyło się tylko na planach.
Wkrótce obydwie skocznie zdemontowano. Władze ówczesnej Litewskiej SRR uznały, że jej skoczkowie nie dorównują swoim rówieśnikom z innych republik radzieckich, a tym bardziej z tytułowanej Norwegii.

Jednak dosyć szybko zainicjowano budowę kolejnej skoczni w Ignalinie. Rozgrywano na niej kolejne mistrzostwa Litwy (poprzednie odbywały się w Wilnie). Wiadomo, że odbywały się na niej krajowe mistrzostwa.
W 1962 roku zwycięzcą został wilnianin, Polak Zbigniew Kiwert.

SKOKI NARCIARSKIE W TV

Kolejny konkurs skoków narciarskich na igrzyskach w Soczi zaplanowany jest 15 lutego. Skoki na dużej skoczni będziemy mogli śledzić w telewizji TVP 1 o godz. 18.25 (czasu polskiego).
Natomiast 17 lutego na dużej skoczni zostanie zorganizowany konkurs drużynowy dużej skoczni. Śledzić skoki można będzie w telewizji TVP1 o godz. 18.15 (czasu polskiego) a także w telewizji „Lietuvos rytas” o godz. 19.15.