Prezydent Litwy Dalia Grybauskaitė wspólnie z prezydentami Łotwy i Estonii spotkała się we wtorek w Białym Domu z prezydentem USA, Donaldem Trumpem.
Prezydenci czterech państw podpisali polityczną deklarację wynikającą z artykułu 5. Traktatu Północnoatlantyckiego, w którym jest mowa o tym, że w przypadku agresji na jednego z członków NATO inni członkowie Sojuszu zobowiązani są do udzielenia zaatakowanemu militarnego wsparcia.
– To było ciepłe, przyjazne spotkanie. Poparcie ze strony Stanów zawsze czuliśmy, a teraz wiemy, że i w przyszłości możemy też na to liczyć. Podczas spotkania została przyjęta deklaracja polityczna określająca kierunki dalszej współpracy państw bałtyckich z USA. Zostały również omówione kwestie bezpieczeństwa w regionie oraz przygotowania do nadchodzącego szczytu NATO w Brukseli – powiedział „Kurierowi Wileńskiemu” z Waszyngtonu minister spraw zagranicznych Litwy, Linas Linkevičius.
Trump skrytykował Niemcy za poparcie dla rosyjskiego gazociągu Nord Stream 2. „Niemcy pompują miliardy do Rosji” – powiedział. Zarzucił Niemcom, że przeznaczając tylko 1 proc. PKB na obronność, nie realizują obecnie swych zobowiązań wobec NATO, natomiast wspierają Rosję w kwestii Nord Stream 2.
– Podczas spotkania prezydent Stanów Zjednoczonych powiedział, że członkowie NATO będą musieli płacić więcej. Pochwalił Litwę, Łotwę i Estonię za zwiększenie wydatków na obronność. Mówił, że zobowiązanie się krajów bałtyckich do dzielenia ciężaru nakładów na obronność jest przykładem dla innych państw – zaznaczył Linas Linkevičius.
Przywódcy krajów bałtyckich poruszyli temat reformy systemu obronnego Sojuszu, a także dalszego udziału Stanów Zjednoczonych w odstraszaniu i obronie w Europie Środkowo-Wschodniej. Podczas spotkania zostały omówione zagadnienia związane ze wzmacnianiem stosunków bilateralnych w zakresie gospodarki, energetyki i edukacji.
– Mówiono o możliwości zwiększenia bezpośrednich inwestycji amerykańskich w państwach bałtyckich. Trump podkreślił znaczenie zapewnienia energetycznej niezależności państw bałtyckich poprzez uzupełnienie źródeł energii o amerykański gaz skroplony (LNG), a także pomocy technicznej USA w wykrywaniu i zapobieganiu cyberatakom na sieć energetyczną tych krajów oraz lepszej synchronizacji ich sieci energetycznej z zachodem Europy. To znaczy, że mamy dobre perspektywy w tym kierunku – podkreślił Linas Linkevičius.
Litwa jako pierwszy z krajów bałtyckich i jeden z pierwszych z krajów Europy Wschodniej rozpoczęła import gazu skroplonego z USA. Obecnie amerykańskie LNG kupuje już osiem państw europejskich, co pozwala na dywersyfikację źródła energii i zmniejszenie zależności energetycznej kraju od Gazpromu.
– To było bardzo owocne spotkanie. Można je nazwać historycznym. Spotkanie przywódców państw bałtyckich z prezydentem Stanów Zjednoczonych, Donaldem Trumpem, nie jest codziennością, a on sam przywiązuje wielką uwagę dla naszego regionu. To był szczęśliwy dzień – podsumował minister spraw zagranicznych, Linas Linkevičius.
Po spotkaniu z prezydentem Stanów Zjednoczonych prezydent Litwy, Dalia Grybauskaitė, powiedziała, że Litwa może spodziewać się amerykańskiego wojskowego wsparcia nie tylko w ramach NATO, ale również bezpośrednio na zasadzie dwustronnej. „Litwa usłyszała konkretne amerykańskie gwarancje, które oznaczają, że partnerstwo między Stanami Zjednoczonymi a Litwą pozostaje nadal mocne, a bezpieczeństwo USA i państw bałtyckich jest niepodzielne”– podkreśliła prezydent Litwy.
Amerykański prezydent w oświadczeniu wydanym po „bałtyckim szczycie” zorganizowanym w związku ze stuleciem niepodległości Litwy, Łotwy i Estonii, podkreślił, że Stany Zjednoczone troszczą się o państwa bałtyckie, które „są wielkimi przyjaciółmi” Stanów Zjednoczonych.
Podczas spotkania Trumpa w Białym Domu z prezydent Litwy Dalią Grybauskaitė, prezydentem Łotwy Raimondsem Vejonisem i prezydent Estonii Kersti Kaljulaid dyskutowano o sposobach zapewnienia bezpieczeństwa w Europie Północno-Wschodniej, w tym o odpowiedzi na prowokacyjne poczynania Kremla wobec państw bałtyckich. Omawiano też reformę sposobu działania NATO i możliwości zwiększenia bezpośrednich inwestycji amerykańskich w tych państwach. Temu ostatniemu zagadnieniu poświęcony był szczyt gospodarczy prezydentów państw bałtyckich z udziałem ministra handlu, Wilbura Rossa i przedstawicieli sektora prywatnego amerykańskiej gospodarki.
Spotkanie z prezydentami krajów bałtyckich było „wyraźnym ostrzeżeniem dla Kremla, że Stany Zjednoczone przyjdą tym państwom z pomocą, jeśli Rosja pokusi się o agresję” – powiedział w wywiadzie dla telewizji Fox News Damon Wilson, wiceprezes wpływowego ponadpartyjnego ośrodka politologicznego Rada Atlantycka (Atlantic Council).
Biały Dom zapowiedział, że w manewrach wojskowych Saber Strike (ang. uderzenie miecza) i Baltops, które odbędą się w tym roku na terenie państw bałtyckich, weźmie udział 5 tys. amerykańskich żołnierzy. Manewry te będą największymi tego typu ćwiczeniami NATO w tych krajach.
Spotkanie z prezydentami Litwy, Łotwy i Estonii odbyło się z inicjatywy Donalda Trumpa.