| Fot. Marian Paluszkiewicz
Sześć lat po przyjeździe pierwszych uchodźców na Litwę ponad 70 proc. zdążyło już opuścić kraj. Większość uchodźców od samego początku deklarowało chęć wyjazdu do krajów skandynawskich czy do Niemiec, bo ich krewni i społeczność już tam się znajdują.
Według danych nadesłanych „Kurierowi Wileńskiemu“ przez Departament Migracji, w ciągu dwóch miesięcy 2021 r. o status uchodźcy wystąpiło 79 osób, w tym najwięcej z Iraku – 27 osób, Białorusi – 25. Status uchodźcy otrzymało 17 osób: 7 osób z Białorusi, 6 – z Syrii, 2 – z Iraku, 1 osoba z Chin i 1 – Turcji.
W 2020 r. o status uchodźcy ubiegało się 321 osób. Najwięcej z Rosji – 88 osób, Białorusi – 81 i Tadżykistanu – 62. Status uchodźcy w 2020 r. otrzymało 80 osób i 1 osoba dodatkową ochronę. Status uchodźców otrzymało najwięcej osób z Rosji – 24, Turcji – 19 i Tadżykistanu – 12 osób. Najwięcej ubiegających się o status uchodźcy odnotowano w 2019 r. Było to 646 osób, z których 281 to uchodźcy z Rosji.
Neringa Gaučienė, zastępca dyrektora Wydziału Integracji Społecznej w Rukli, podczas rozmowy z „Kurierem” powiedziała, że obecnie w ośrodku mieszka 73 obcokrajowców ze statusem uchodźcy. Każdy uchodźca jest początkowo osobą ubiegającą się o nadanie statusu uchodźcy, ale nie każdemu zostanie on ostatecznie nadany.
– Większość uchodźców opuszcza Litwę, jadą oni dalej na Zachód szukać szczęścia. Ale są też tacy, którzy pozostają u nas na zawsze. Niektórym powodzi się lepiej, są tacy, którym nawet udaje się założyć własną działalność, która przynosi niezłe zyski. Są tacy, którzy wykonują niekwalifikowaną pracę. Uchodźcy to raczej spokojni ludzie. Bardzo dawno temu w ośrodku dochodziło do poważnych konfliktów, kiedy musiała ingerować policja. Oczywiście, są jakieś kłótnie, jakieś nieporozumienia, ale to nic poważnego. Nie ma też żadnych skarg od ludzi mieszkających nieopodal ośrodka – opowiada rozmówczyni.
W okresie oczekiwania na zatwierdzenie lub odrzucenie wniosku o nadanie statusu uchodźcy, osoby, które go złożyły, są nazywane „osobami ubiegającymi się o nadanie statusu uchodźcy” i na Litwie w tym okresie mieszkają w Podbrodziu. Najpierw trafiają do specjalnego ośrodka w Podbrodziu w rejonie święciańskim, zaś ci, którzy otrzymują status uchodźcy, przenoszeni są do ośrodka w Rukli (rejon janowski), gdzie trwa 8-miesięczny okres integracyjny.
Osoby otrzymujące status uchodźcy, a zarazem stały pobyt w kraju, muszą znaleźć mieszkanie i stałą pracę. Pomagają im w tym kuratorzy w poszczególnych samorządach.
– Do naszego centrum trafiają osoby z Podbrodzia, które otrzymały pozwolenie na tymczasowy pobyt lub status uchodźcy. W ośrodku odbywa się socjalizacja obcokrajowców. Kurs ten trwa osiem miesięcy, ale jeżeli obcokrajowiec udowadnia, że już jest gotów opuścić nasz ośrodek, może to zrobić wcześniej. Taka osoba powinna mieć zapewnione miejsce zamieszkania, pracę i musi znać przynajmniej minimalnie język litewski. Osoby, które mają problemy zdrowotne lub inne, mogą u nas pozostać do 12 miesięcy. Dzieci uchodźców uczęszczają do szkoły, przedszkola, czyli wszyscy mają zapewnioną opiekę – tłumaczy Neringa Gaučienė.
| Fot. Marian Paluszkiewicz
W ośrodku obcokrajowcy otrzymują specjalistyczne poradnictwo. Jeżeli istnieje taka potrzeba, mogą także otrzymać porady prawne, psychologiczne, zawodowe, pedagogiczne, informacje oraz wsparcie w kontaktach z innymi instytucjami, w szczególności z instytucjami rynku pracy, ze środowiskiem lokalnym oraz organizacjami pozarządowymi. Mogą uczestniczyć w innych działaniach wspierających proces integracji obcokrajowca. Ośrodek w Rukli oferuje obcokrajowcom kształcenie zawodowe.
Uchodźca to osoba, która zmuszona została do opuszczenia terenu, na którym mieszkała, ze względu na zagrożenie życia, zdrowia bądź wolności, najczęściej sytuacja ta związana jest z walkami zbrojnymi, klęskami żywiołowymi, prześladowaniami religijnymi bądź z powodu rasy lub przekonań politycznych. Według Konwencji Genewskiej z 1951 r. uchodźcą jest osoba, która przebywa poza krajem swego pochodzenia i posiada uzasadnioną obawę przed prześladowaniem w tym kraju ze względu na rasę, religię, narodowość, poglądy polityczne lub przynależność do określonej grupy społecznej.
Cudzoziemcy nie mogą uzyskać ochrony w postaci statusu uchodźcy, gdy: podlegają wyłączeniom z mocy konwencji genewskiej, czyli popełnili zbrodnię przeciwko pokojowi lub ludzkości; przybywają z bezpiecznego kraju (gdzie prawa człowieka podlegają zasadniczej ochronie); status uchodźcy został im już nadany w innym kraju.
– 15 grudnia 2015 r. na Litwę przybyła pierwsza rodzina Irakijczyków, która miała zapewnione doskonałe warunki do życia – przypomina „Kurierowi Wileńskiemu” Evelina Gudzinskaitė, szefowa departamentu migracji.
Europoseł Petras Auštrevičius na czas nieokreślony udostępnił wówczas pół swego domu w Czarnym Borze dla rodziny uchodźców. Irakijczycy to 36-letni Yasser Alany i 23-letnia Hamsa Alduri z dwojgiem dzieci, 6-letnią córką Menną i rocznym synem Karamem. Po krótkim pobycie na Litwie wyjechali za granicę, prawdopodobnie do jednego z krajów skandynawskich. Rodzina Irakijczyków straciła prawo do tymczasowego pobytu w naszym kraju, ponieważ nie wróciła na Litwę w czas.
Czytaj więcej: Jak się mają uchodźcy na Litwie
