18. rocznica przystąpienia Litwy do NATO

29 marca przypada 18. rocznica przystąpienia Litwy, Łotwy, Estonii, Bułgarii, Rumunii, Słowacji i Słowenii do Sojuszu Północnoatlantyckiego.

„Dla nas członkostwo w NATO oznacza większe bezpieczeństwo w pobliżu Rosji i Białorusi. Dla nas to przede wszystkim oznacza bezpieczeństwo” — powiedział „Kurierowi Wileńskiemu” minister obrony narodowej Arvydas Anušauskas.

Litwa graniczy z niebezpiecznymi sąsiadami: Rosją i Białorusią

Laurynas Kaščiūnas, szef sejmowego Komitetu Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony, w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” powiedział, że Litwa jako jedyne państwo członkowskie Sojuszu graniczy z dwóch przeciwległych stron z Rosją i jej sojusznikiem — Białorusią, co jest bardzo niebezpieczne, ale bezpieczeństwo kraju jest zapewnione poprzez przynależność do dwóch kluczowych organizacji międzynarodowych świata zachodniego: Unii Europejskiej i NATO.

„To bardzo ważne jest, zwłaszcza dzisiaj, że Litwa jest członkiem NATO. Rosja rozumie, że NATO to inny, wyższy poziom bezpieczeństwa. Musimy zrobić wszystko, co w naszej mocy, aby nie było to tylko formalne członkostwo. Członkostwo w NATO opiera się na zasobach, na rzeczywistych możliwościach obronnych” — mówi Laurynas Kaščiūnas.

Droga do NATO

4 stycznia 1994 r. prezydent Litwy Algirdas Brazauskas wysłał list do Sekretarza Generalnego NATO M. Wernera, w którym wyraził chęć przystąpienia Litwy do NATO. W liście przedstawiono stanowisko oparte na porozumieniu podpisanym przez przedstawicieli wszystkich partii parlamentarnych w sprawie chęci przystąpienia Litwy do NATO.

27 stycznia Litwa przystąpiła do inicjatywy Partnerstwa dla Pokoju (PdP). Na szczycie NATO w Madrycie w lipcu 1997 r. odnotowano, że kraje bałtyckie poczyniły postępy na drodze do bezpieczeństwa i stabilności w regionie bałtyckim. W sierpniu, na mocy uchwały rządu, powołano Litewską Misję przy NATO. W kwietniu 1999 r. Rada przyjęła rezolucję w sprawie NATO, a na szczycie NATO w Waszyngtonie doceniono wysiłki i postępy Litwy na drodze do członkostwa w organizacji. Podczas spotkania zatwierdzono Plan Działań na rzecz Członkostwa, który miał pomóc Litwie w przygotowaniu się do przystąpienia do NATO.

W maju 2000 r. w Wilnie odbyło się spotkanie ministrów spraw zagranicznych dziewięciu krajów kandydujących do NATO. Przyjęto Wspólną Deklarację w sprawie rozszerzenia NATO oraz określono zasady współpracy w ramach Dziesiątki Wileńskiej. W 2002 r. Litwa została zaproszona do rozpoczęcia negocjacji w sprawie członkostwa w NATO.

21 listopada 2002 r. w Pradze siedmiu kandydatów do NATO: Bułgaria, Estonia, Łotwa, Litwa, Rumunia, Słowacja i Słowenia zostało zaproszonych do rozpoczęcia negocjacji w sprawie członkostwa w Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego.

1 marca 2004 r. Sekretarz Generalny NATO Jaap de Hoop Scheffer poinformował Litwę i sześć innych zaproszonych krajów, że protokoły akcesyjne zostały zaakceptowane przez wszystkich dziewiętnastu obecnych członków NATO i zaprosił Litwę do rozpoczęcia ratyfikacji Traktatu Północnoatlantyckiego.

12 marca minister spraw zagranicznych Republiki Litewskiej Antanas Valionis podpisał dokument przystąpienia do Traktatu Północnoatlantyckiego. 29 marca Litwa została członkiem NATO.

— Nasza droga do NATO była bardzo długa i kręta. Na początku mało kto wierzył, że wstąpimy do NATO. Ale szansę nam dano, którą my wykorzystaliśmy. Litwa współpracuje z NATO od 1991 r. W 1991 r. Litwa przystąpiła do Rady Współpracy Północnoatlantyckiej. Staliśmy się członkiem najsilniejszego w historii Sojuszu Obrony Zbiorowej. Najważniejszy jest Artykuł 4 Traktatu, który przewiduje konsultacje między sojusznikami w przypadku, gdy jeden z nich uzna, że jego integralność terytorialna, niezależność polityczna lub bezpieczeństwo są zagrożone — powiedział szef Komitetu Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony w Sejmie.

Czytaj więcej: NATO odpowiada na prośbę Litwy o pomoc. Powoła grupę przeciwdziałania zagrożeniom hybrydowym

NATO zobowiązuje się do wzajemnej pomocy

Zgodnie z art. 5 Traktatu Północnoatlantyckiego, członkowie NATO są zobowiązani do wzajemnej obrony. Oznacza to, że zbrojny atak na jedno lub więcej państw NATO w Europie lub Ameryce Północnej będzie uważany za atak na wszystkie te państwa. Organizacja może podjąć działania tylko wtedy, gdy wszystkie państwa członkowskie wyrażą na to zgodę.

— Jesteśmy nie tylko formalnymi członkami NATO. NATO rozmieszcza swoje siły w krajach bałtyckich. W pierwszym dziesięcioleciu przystąpienia do NATO zaczęliśmy myśleć na temat planów obrony, planów odstraszania, jak zdobyć policję powietrzną, jak zdobyć batalion przeciwlotniczy, który teraz mamy, którym kierują Niemcy. A więc powoli idziemy do przodu, wybraliśmy dobrą drogę —zaznaczył Laurynas Kaščiūnas, szef sejmowego Komitetu Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony.

30 państw należy do NATO

Kraje należące do NATO to obecnie 30 państw Ameryki Północnej oraz Europy, które współpracują w obszarze militarnym.

Artykuł 4 Traktatu przewiduje konsultacje między sojusznikami w przypadku, gdy jeden z nich uzna, że jego integralność terytorialna, niezależność polityczna lub bezpieczeństwo są zagrożone. W związku z tym, zgodnie z art. 5 Traktatu Północnoatlantyckiego, członkowie NATO są zobowiązani do wzajemnej obrony. Oznacza to, że zbrojny atak na jedno lub więcej państw NATO w Europie lub Ameryce Północnej będzie uważany za atak na wszystkie te państwa. Organizacja może podjąć działania tylko wtedy, gdy wszystkie państwa członkowskie wyrażą na to zgodę.

Czytaj więcej: Nausėda na szczycie NATO. Co dalej ze wschodnią flanką?

NATO dostarcza praktycznych rad

NATO wdraża również Plan Działań na rzecz Członkostwa. Dostarcza praktycznych porad i ukierunkowanej pomocy, aby pomóc aspirującym członkom przygotować się do członkostwa i zapewnić zgodność z kluczowymi wymogami.

Pokojowe rozwiązanie sporów

NATO jest zobowiązane do pokojowego rozwiązywania sporów. Jeśli wysiłki dyplomatyczne okażą się daremne, dysponuje siłą militarną umożliwiającą podjęcie działań w zakresie zarządzania kryzysowego. Są one prowadzone na mocy klauzuli obrony zbiorowej zawartej w traktacie założycielskim NATO (art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego) lub na podstawie mandatu Organizacji Narodów Zjednoczonych, samodzielnie lub we współpracy z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi.

NATO jest sojuszem państw europejskich i północnoamerykańskich. Stanowi wyjątkowe połączenie między dwoma kontynentami i umożliwia konsultacje oraz współpracę w dziedzinie obrony i bezpieczeństwa oraz wspólne, międzynarodowe operacje zarządzania kryzysowego.

Koncepcje strategiczne określają podstawowe zadania i zasady Sojuszu, jego wartości, zmieniające się środowisko bezpieczeństwa oraz cele strategiczne na najbliższą dekadę. Koncepcja strategiczna z 2010 r. definiuje podstawowe zadania NATO, takie jak obrona zbiorowa, zarządzanie kryzysowe i współpraca w dziedzinie bezpieczeństwa.

Czytaj więcej: Nadzwyczajny szczyt NATO w Brukseli