Rozmowa z dr Ireną Fedorowicz, organizatorką XIX Dni Polonistyki na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wileńskiego, które odbyły się w dniach 19-20 maja 2022 r.
|Fot. facebook
Aneta Olszewska: Tegoroczne Dni Polonistyki są pierwszymi, które odbywają się na żywo po pandemicznej przerwie. Jaka jest ich specyfika?
Dr. Irena Fedorowicz: Tak, cieszymy się z powrotu do spotkań w trybie stacjonarnym. Patronem tego święta stał się pisarz i publicysta Józef Mackiewicz, którego 120. rocznica urodzin przypada w tym roku. Od początku stałym elementem Dni jest konferencja studencka, podczas której są prezentowane najlepsze prace licencjackie, roczne i semestralne. Po zakończeniu konferencji studenckiej odbył się wykład otwarty prof. dr. hab. Sławomira Cenckiewicza, dyrektora Wojskowego Biura Historycznego im. gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego w Warszawie, pt. „Józef Mackiewicz — pisarz wobec totalitaryzmów”. Wykład został połączony z dyskusją, w której wziął udział Leonardas Vilkas, autor litewskiego przekładu powieści „Droga donikąd”. Uczestnicy dyskusji zwrócili uwagę na cechy pisarstwa Mackiewicza (m.in. jego prozy reportażowej) oraz jego stosunek do totalitaryzmów, bezkompromisowe dążenie do głoszenia prawdy, jakakolwiek by ona była. „Prawda” jest słowem-kluczem do twórczości pisarza, który nie unikał tematów kłopotliwych, niepopularnych, trudnych, związanych z życiem społecznym i politycznym w kraju. Zdaniem prof. Sławomira Cenckiewicza oraz Leonardasa Vilkasa reportaże Mackiewicza o mordzie w Ponarach (Ponary — Baza) oraz o odkryciu miejsca pochówku oficerów straconych w Katyniu powinny znaleźć się wśród lektur obowiązkowych w szkołach zarówno w Polsce, jak i na Litwie, powinny być znane Polakom i Litwinom.
Czytaj więcej: Pisać jak Józef Mackiewicz. Warsztaty w dawnej posiadłości mistrza pióra
Mackiewicz towarzyszy wam także w drugim dniu spotkań…
Mackiewicz to postać ważna dla nas, ale nie do końca znana innym. Podczas studiów mówimy o nim, ale muszę przyznać, że tylko pojedyncze osoby znały wcześniej jego twórczość. Ten rok to bardzo dobra okazja, by to zmienić. Drugiego dnia udaliśmy się (wykładowcy i studenci filologii polskiej oraz goście studenci programu Erasmus+ z Polski, Białorusi i Ukrainy) do Czarnego Boru w rejonie wileńskim. W tej miejscowości, nabytej przed wojną, Józef Mackiewicz mieszkał wraz z żoną Barbarą Toporską, tu powstały m.in. takie jego utwory, jak zbiór reportaży „Bunt rojstów” oraz powieść „Droga donikąd”. W znajdującym się w Czarnym Borze Ośrodku Pracy Twórczej imienia pisarza, tzw. „Mackiewiczówce”, odbyły się warsztaty dziennikarsko-historyczne. Udaliśmy się też do pobliskich Ponar, gdzie oddaliśmy hołd ofiarom mordów dokonanych na tysiącach ofiar, obywateli II Rzeczypospolitej.
| Fot. facebook
To już 19. Dni Polonistyki, w tym czasie wypracowane zostały więc pewne tradycje… Jak one się kształtowały?
Tradycja organizowania dni poszczególnych filologii lub kierunków studiów (np. Dni Germanistyki, Dni Orientalistyki) na Wydziale Filologicznym jest stosunkowo młoda. Pierwsze Dni Polonistyki odbyły się w maju 2002 r., pod patronatem Ambasadora RP w Wilnie śp. Jerzego Bahra. Konsulem RP był wtedy prof. dr hab. Mieczysław Jackiewicz, wilnianin z urodzenia, który również poparł tę inicjatywę. Tradycja była kontynuowana do roku 2019 włącznie, rok później, z powodu pandemii, impreza została odwołana. Od 2012 r. konferencje stały się międzynarodowe, gdyż biorą w nich udział studenci programów Erasmus+ (z Polski, Niemiec) przebywający na studiach w Wilnie, a także z różnych placówek akademickich, z którymi współpracuje nasza polonistyka (np. z Uniwersytetem Jana Kochanowskiego w Kielcach, Uniwersytetem Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Uniwersytetem Wrocławskim). Od 2018 r. podczas konferencji wyniki swoich badań przedstawiają magistranci i doktoranci. W 2021 r. po raz pierwszy konferencja studencka, poświęcona 110. rocznicy urodzin Czesława Miłosza, odbyła się w trybie online. Oprócz konferencji w ramach Dni Polonistyki organizowane są wycieczki, warsztaty, koncerty, występy teatralne.
| Fot. facebook
Jakie tematy referatów zaproponowali tegoroczni studenci?
W tegorocznej konferencji wzięło udział osiem osób, trzy z nich — to magistranci. Lokalnych magistrantów reprezentowała Karolina Słotwińska, która przedstawiła wyniki swoich badań nad recepcją twórczości Marii Konopnickiej na Litwie. Temat ten został wybrany nieprzypadkowo — w tym roku przypada 180. rocznica urodzin tej znanej poetki i nowelistki, urodzonej w Suwałkach i w swojej twórczości często odwołującej się do wątków litewskich. Magistranci z Polski reprezentowali dwie uczelnie: Małgorzata Sojak — Uniwersytet Warszawski, a Sebastian Tauer — Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Oboje przedstawili bardzo ciekawe prezentacje, w których znalazło odzwierciedlenie połączenie klasyki literatury polskiej i najnowszych zjawisk kultury. Chodziło o bardzo oryginalną, poznańską operę powstałą na motywach „Anhellego” Juliusza Słowackiego, a także o obecność bohaterów Sienkiewiczowskiej Trylogii w grach strategicznych, karcianych i fabularnych. Kolejne uczestniczki konferencji, studentki polonistyki Uniwersytetu Wileńskiego z młodszych roczników, przedstawiły swoje prace: licencjacką (Ewelina Czarnecka, Bożonarodzeniowe słownictwo kulinarne w polszczyźnie wileńskiej) i semestralne z dziedziny literatury współczesnej (Katarzyna Jachimowicz, Motyw samotności w powieści Jakuba Małeckiego „Święto ognia”) oraz etnolingwistyki. Elżbieta Titanec, Ewelina Grochowska i Bożena Sergiewicz omówiły obrazy męża, diabła i księżyca w Narodowym Korpusie Języka Polskiego.
Czytaj więcej: Rafał Dzięciołowski: „Józef Mackiewicz powinien wrócić do Wilna”
Aneta Olszewska
