„Zakaz tranzytu kolejowego stali i wyrobów z metali żelaznych między Kaliningradem a Rosją przez Litwę nie wynika z decyzji władz w Wilnie, lecz z sankcji Unii Europejskiej nałożonej na Rosję z powodu jej inwazji na Ukrainę” — oświadczył w poniedziałek szef litewskiej dyplomacji Gabrielius Landsbergis. Odniósł się też do powielanej przez Kreml narracji o „blokadzie”, a kierowany przez niego resort zaznaczył, że zakaz tranzytu dotyczy bardzo konkretnych towarów, a nie wszystkich przewozów.
Ultimatum Rosji wobec Litwy
Rosja wystosowała wobec Litwy ultimatum — „zastrzega sobie prawo do podjęcia działań w celu ochrony swoich interesów narodowych”. Jakie to działania – strona rosyjska nie sprecyzowała.
Litewski resort w dniu 20 czerwca wręczył Siergiejowi Riabokoniowi, tymczasowemu przedstawicielowi Rosji na Litwie, notę. W nocie wyjaśniono sprawę tranzytu między Kaliningradem a Rosją jako część unijnych sankcji. Odniesiono się również do powielanej przez Kreml narracji, jakoby Litwa zakazała tranzytu przez Kaliningrad.
„To nie jest działanie Litwy, to są sankcje europejskie, które zaczęły obowiązywać od 17 czerwca” — powiedział Landsbergis w Luksemburgu przed posiedzeniem Rady do Spraw Zagranicznych UE, komentując obowiązujący od soboty zakaz przewozu koleją przez Litwę do Kaliningradu niektórych rosyjskich towarów.
Czytaj więcej: Szef dyplomacji UE Borrell: „Nałożymy na Rosję najcięższe sankcje w historii”
Alichanow : „Uduszenie regionu”
Według gubernatora obwodu kaliningradzkiego Antona Alichanowa ograniczenie wpłynie na 40-50 proc. przewozu towarów. Sytuację nazwał „uduszeniem regionu”.
Zdaniem Landsbergisa Rosja może podawać nieprawdziwe informacje dotyczące ograniczeń w tranzycie.
„Nie po raz pierwszy władze rosyjskie przekazały fałszywe informacje” — wskazał Landsbergis.
Reakcja Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rosji
Tymczasem MSZ Rosji zażądało w poniedziałek od Litwy natychmiastowego zniesienia „wrogich restrykcji”.
„Jeśli w najbliższym czasie tranzyt towarów między obwodem kaliningradzkim a resztą Federacji Rosyjskiej przez Litwę nie zostanie w pełni przywrócony, Rosja zastrzega sobie prawo do podjęcia działań w celu ochrony swoich interesów narodowych” — napisano w oświadczeniu resortu.
MSZ Rosji poinformowało na swojej stronie internetowej, że tymczasowa przedstawiciel Litwy w Rosji Virginija Umbrasienė została wezwana do Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Według komunikatu, ostro zaprotestowano i zażądano zniesienia ograniczeń w tranzycie.
Wśród towarów objętych ograniczeniami są materiały budowlane, cement i wyroby metalowe.
Kolejowa obsługa pasażerów z Rosji do Kaliningradu przez terytorium Litwy odbywa się bez zmian. Rosyjskie samoloty latają nad Bałtykiem, bo przestrzeń powietrzna UE jest dla Rosji zamknięta.
Departament Celny Litwy
„Tranzyt lądowy między obwodem Kaliningradzkim a innymi częściami Rosji nie jest zatrzymany ani zablokowany. Trwa tranzyt pasażerów i niesankcjonowanych towarów UE. Litwa nie nałożyła żadnych jednostronnych, indywidualnych ani dodatkowych ograniczeń na ten tranzyt. Nie otrzymaliśmy żadnych dodatkowych instrukcji i nie podejmujemy żadnych dalszych działań” — powiedziała Lina Laurinaitytė-Grigienė, przedstawicielka Departamentu Ceł.
Według przedstawiciela celnego ten sam zakaz wejdzie w życie 10 lipca dla cementu, alkoholu i innych produktów, 10 sierpnia — dla węgla i innych stałych paliw kopalnych oraz 5 grudnia — dla rosyjskiej ropy.
Masowe wykupywanie towarów w Kaliningradzie po zakazie przewozów przez Litwę
„Po zakazie przewozu koleją przez Litwę do Kaliningradu niektórych towarów z pozostałych części Rosji mieszkańcy tej rosyjskiej eksklawy nad Morzem Bałtyckim zaczęli masowo wykupywać materiały budowlane i gaz” — podał w poniedziałek portal Moscow Times.
„Fala masowego wykupywania towarów przetoczyła się przez obwód kaliningradzki po tym, jak blokada kolejowa wprowadzona w sobotę przez sąsiednią Litwę zagroziła izolowaniem rosyjskiej strategicznej eksklawy nad Bałtykiem” — relacjonuje portal. Mieszkaniec Kaliningradu Paweł Tatarincew powiedział dziennikarzom, że „pierwszego dnia blokady wszyscy zaczęli wykupywać wszystko”, ale potem nastroje się uspokoiły. Ludzie „czekają, by zobaczyć jak się to ułoży” — dodał rozmówca portalu.
Czytaj więcej: Słaby punkt Rosji. Co teraz z Kaliningradem?
Transport towarów drogą morską i powietrzną
Jak pisze Moscow Times, prócz materiałów budowlanych mieszkańcy Kaliningradu kupowali również gaz, w obawie przed odcięciem gazociągów transportujących surowiec z terytorium Rosji. Obwód kaliningradzki pozbawiony lądowego połączenia z resztą Rosji musi korzystać z tras kolejowych przez państwa bałtyckie, by sprowadzać towary i usługi. Prognozuje się, że Rosja będzie zmuszona do zwiększenia transportu towarów do Kaliningradu drogą morską i powietrzną.
Politolog Dionis Cenusa powiedział Moscow Times, że choć władze rosyjskie przygotowywały się do takiej blokady, to spowoduje ona czasowe niedobory i zakłócenia, zanim nowe połączenia logistyczne zaczną sprawnie działać. „Choć władze uspokajają, wielu mieszkańców obawia się, że blokada nie tylko oznaczać będzie deficyt kluczowych towarów, lecz także przyspieszy inflację” — relacjonuje portal.
Na podst.: BNS, PAP, własne