Europejski Bank Centralny (EBC) w celu powstrzymania bezprecedensowej inflacji po raz pierwszy po ponad 10 latach zdecydował się na podwyżkę stóp procentowych o 50 pkt. bazowych.
— Oznacza to, że od 27 lipca tego roku trzy kategorie stóp procentowych: stopa procentowa podstawowych operacji refinansujących (czyli główna), stopa kredytu oraz stopa depozytu w banku centralnym wzrosną odpowiednio do 0,50 proc., 0,75 proc. i 0,00 proc. Podwyżka ma pomóc w walce z inflacją, która w czerwcu tego roku w strefie euro wyniosła 8,6 proc. — wyjaśnia w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” ekonomista Žygimantas Mauricas.
Czytakj więcej: Litwa szykuje się na drożyznę, ale ma pomysły. „Inflacja będzie jeszcze wyższa”
Taka decyzja EBC to spore zaskoczenie. Na podstawie wcześniejszych zapowiedzi banku centralnego rynek spodziewał się podwyżki o 25 pkt. bazowych. Następne posiedzenie EBC odbędzie się 8 września.
Eksperci zauważają, że w przypadku większości kredytów decyzja EBC może oznaczać wyższe raty. To, jak zmieni się rata kredytu, będzie też zależeć od tego, jak zmieni się EURIBOR (główny czynnik kształtujący wysokość oprocentowania kredytu hipotecznego w euro). Od 2015 r. EURIBOR był ujemny, więc kredytobiorcy płacili jedynie marżę banku za kredyty. Po tym, jak EURIBOR osiągnie w tym roku 1,5 proc. zmienią się wysokości rat.
Bank Litwy podliczył, że dla osoby, która zaciągnęła na 20 lat pożyczkę w wysokości 50 tys. z odsetkami w wysokości 2 proc. w skali roku, miesięczna wpłata do banku wynosi obecnie ok. 252 euro. Gdy EURIBOR wzrośnie do 1,5 proc., już pod koniec tego roku miesięczna rata kredytu wzrośnie do 290 euro. Dla posiadacza tej samej pożyczki, jeżeli EURIBOR wzrośnie do 2 proc. pod koniec przyszłego roku, rata kredytu wzrośnie do 303 euro, a w 2032, jeśli EURIBOR wzrośnie do 3 proc., spłata wzrośnie do 330 euro.
Dla osoby, która zaciągnęła na 20 lat pożyczkę w wysokości 100 tys. z odsetkami w wysokości 2 proc. w skali roku, miesięczna wpłata do banku wynosi obecnie ok. 505 euro. Gdy EURIBOR wzrośnie do 1,5 proc., już pod koniec tego roku miesięczna rata kredytu wzrośnie do 580 euro. Jeżeli EURIBOR wzrośnie do 2 proc., spłata kredytu wzrośnie do 605 euro, a w 2032, jeżeli EURIBOR wzrośnie do 3 proc., spłata wzrośnie do 660 euro.
Osoby z jeszcze większym kredytem — 150 tys. euro (2 proc., 20-letni okres kredytowania), obecnie płacą 760 euro miesięcznie. Już pod koniec tego roku ich wkład może wzrosnąć do 870 euro, w przyszłym do 909 euro, a w 2032 roku do 990 euro.
Według danych Departamentu Statystyki inflacja w czerwcu na Litwie wyniosła 21 proc. Mieszkańcy coraz częściej zaciągają kredyty konsumpcyjne i pożyczki leasingowe. Według banku SEB w tym roku mieszkańcy zaciągają aż o 37 proc. więcej kredytów niż przed rokiem, a ich kwota wzrosła o 58 proc. Po ustąpieniu pandemii mieszkańcy wzięli się za realizację odkładanych wcześniej planów, a wraz z rosnącą inflacją towary i usługi stają się coraz droższe, więc na ich zakup potrzeba coraz więcej pieniędzy. Spowodowało to wzrost popytu na kredyty konsumpcyjne. Najczęściej mieszkańcy biorą kredyty na remont mieszkania i zakup samochodu. Analitycy radzą jednak zaciskać pasa i powstrzymać się obecnie od większych zakupów.
Czytaj więcej: Rynek bloków mieszkalnych się zmieni — czego się spodziewać?