Wileńskie Muzeum Dziedzictwa Kościelnego zaprasza na wystawę „Barbora etc.”. Ekspozycja poświęcona 500. rocznicy urodzin Barbary Radziwiłłówny czynna jest w dzwonnicy katedralnej.
Wystawa kolejnym powrotem Radziwiłłów do Wilna
Tytuł wystawy nawiązuje do listów pisanych przez królową polską, wielką księżnę litewską do swoich najbliższych. Listy te często podpisywała nie chłodnym oficjalnym zwrotem, lecz frazą — „Barbara etc.” (etc. — skrót pochodzący z języka łacińskiego, oznacza „et cetera” — co w tłumaczeniu na język polski znaczy „i tak dalej” czyli itd.).
— Wystawa pozwala ujrzeć inną, nieznaną dotąd Barbarę, poznać ją przez pryzmat wzruszającej historii miłosnej, jej uczuć do Zygmunta Augusta, dowiedzieć się o wielu aspektach jej życia codziennego, m.in. o stanie zdrowia, nawykach żywieniowych, wykształceniu czy garderobie — mówi w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Inga Cironkaitė-Bendžienė, kuratorka wystawy.
Czytaj więcej: Wędrówki ulicami wileńskimi: Barbara — romantyczna bohaterka Wilna
O czym „mówi” komoda
Stylizowana komoda odzwierciedla styl bycia najsłynniejszej bodajże kobiety w historii Litwy.
— Dwadzieścia cztery szuflady tego mebla zawierają perły, stroje, które prawdopodobnie należały do Barbary Radziwiłłówny, pachnidła, które były sporządzane dla niej w aptekach, przyrządy do czyszczenia zębów pochodzące z XVI wieku — wyjaśnia kuratorka wystawy.
Korespondencja może być dla zwiedzających punktem wyjścia do rozważań nad osobowością byłej królowej; jest też źródłem wiedzy na temat tego, komu się zwierzała ze swych kłopotów i zamierzeń, jakie przysmaki lubiła najbardziej.
— Można nawet poznać XVI-wieczny przepis kulinarny i być może ktoś ze zwiedzających na święta bożenarodzeniowe przygotuje smakołyk z menu królowej — zauważa rozmówczyni.
Najsłynniejsza kobieta w historii Litwy
Szacuje się, że Barbara Radziwiłłówna urodziła się 6 grudnia 1522 r. Historycy nazywają często Barbarę najpopularniejszą królową polską, mimo że królowała zaledwie pięć miesięcy. Jej losy stały się tematem wielu utworów dramatycznych. Jest ona bohaterką mnóstwa książek, filmów, seriali, spektakli. Romans Barbary z królem Zygmuntem Augustem na zawsze pozostanie najbardziej romantyczną historią miłosną epoki Renesansu. Nadal uczucie to jest źródłem natchnienia dla artystów, reżyserów i pisarzy, chociaż już ponad cztery stulecia minęły od śmierci królowej. Zmarła na skutek ciężkiej choroby w 1551 r. w Krakowie i zgodnie z jej życzeniem została pochowana w katedrze wileńskiej.
Czytaj więcej: Wędrówki ulicami wileńskimi: Barbara — legendą owiana
| Fot. bpmuziejus.lt
Nieprzypadkowo wystawa czynna jest w dzwonnicy
— Dzieciństwo przyszłej królowej przebiegało w pobliskim pałacu Radziwiłłów, na miejscu którego obecnie stoi gmach Biblioteki im. Wróblewskich Litewskiej Akademii Nauk. Brzmienie dzwonów słychać było w pałacu stale. Dzwony dzwonnicy katedralnej rozbrzmiewały także wtedy, gdy żałobny orszak dotarł z Krakowa do Wilna — opowiada Inga Cironkaitė-Bendžienė.
Na kryptę królewską w podziemiach katedry wileńskiej natrafiono w 1931 r., po słynnej powodzi. Remont fundamentów przeprowadził wówczas profesor architektury USB Juliusz Kłos. Wtedy też powstało podziemne mauzoleum grobowców królewskich.
Wystawa „Barbora etc.” potrwa do maja 2023 r.
Radziwiłłowie i Wilno to jedność
Duża wystawa poświęcona Radziwiłłom miała miejsce w Wilnie w Muzeum Pałacu Wielkich Książąt Litewskichw 2019 r. „Radziwiłłowie i Wilno to jedność. Tutaj było kiedyś chyba 9 pałaców Radziwiłłowskich. Przez te 400 lat Radziwiłłowie sprawowali najwięcej ważnych stanowisk w Wielkim Księstwie Litewskim: byli kanclerzami, hetmanami, wojewodami, kasztelanami. Przez kilka stuleci życie mojej rodziny koncentrowało się właśnie tutaj. Ale jest to przede wszystkim ogromna część historii Litwy i WKL. Nie byłoby Radziwiłłów bez WKL, ale nie byłoby też WKL bez Radziwiłłów” — podczas prezentacji wystawy powiedział książę Maciej Radziwiłł.
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Uroczysty pogrzeb
W 2009 r. w oddalonych o 50 km od Wilna Dubinkach odbyło się uroczyste pożegnanie przedstawicieli tego słynnego rodu magnackiego. Ciała stryjecznych braci: Mikołaja Radziwiłła Czarnego i Mikołaja Radziwiłła Rudego, brata królowej Barbary Radziwiłłówny oraz sześciu ich krewnych odnaleziono w Dubinkach w 2004 r. Na kości złożone w drewnianej skrzyni natrafiono podczas badań archeologicznych na miejscu dawnego kościoła ewangelickiego na wzgórzu zamkowym w Dubinkach, siedzibie tzw. kalwińskiej linii rodu. Założycielem tej linii był Mikołaj Radziwiłł Rudy (1512 – 1584), kanclerz wielki litewski, hetman, wojewoda trocki i inicjator małżeństwa swojej siostry Barbary z królem Zygmuntem Augustem. Dubinki były za jego czasów jednym z najważniejszych ośrodków reformacji na Litwie. Jak przypuszczają historycy, marmurowe sarkofagi zostały zniszczone przez wojska rosyjskie podczas wojny siedmioletniej (1756 – 1763). Prawdopodobnie ktoś ze służących, pragnąc nie dopuścić do kolejnej profanacji zwłok, złożył szczątki Radziwiłłów do skrzyni i ukrył w podziemiach kościoła. W pogrzebie wzięli udział przedstawiciele rodu Radziwiłłów z Polski — Maciej i Mikołaj.
Symboliczny powrót do Wilna
Nowym ambasadorem RP na Litwie będzie Konstanty Radziwiłł, który kończy urzędowanie jako wojewoda mazowiecki. Przyszły ambasador RP z zawodu lekarz jest doktorem nauk medycznych, działaczem samorządu lekarskiego. Pełnił funkcje prezesa Naczelnej Izby Lekarskiej, ministra zdrowia w rządach Beaty Szydło oraz Mateusza Morawieckiego, jest senatorem IX kadencji, od 2019 r. wojewodą mazowieckim.
