Jest to prezent na 700-lecie Wilna. Obrazy te są podstawą stałych ekspozycji lwowskiej galerii, arcydziełami sztuki europejskiej i wyjątkowym darem rozdartego wojną kraju — czytamy w nadesłanym komunikacie Pałacu Władców.
„W czasach pokoju, kiedy dziedzictwo kulturowe nie jest zagrożone przez nikogo, taka kolekcja nie byłaby wywieziona z Lwowa, ponieważ sale muzeów pozostałyby w połowie puste. W warunkach moskiewskiej agresji zorganizowanie takiej wystawy na Litwie jest zarówno próbą ochrony wspólnego europejskiego dziedzictwa przed potencjalnymi atakami rakietowymi, jak też wyjątkowym darem Lwowa dla obchodzącego swoją rocznicę Wilna” — napisano w komunikacie.
Czytaj więcej: 700. urodziny Wilna wpisane do dat wyróżnionych przez UNESCO
Kontekst lituanistyczny wystawy
Obrazy słynnych włoskich, niemieckich, flamandzkich, hiszpańskich, austriackich, polskich i innych autorów od XV do początku XX w. zostały wybrane na tę wystawę w taki sposób, aby chronologicznie (stylistycznie) i geograficznie odzwierciedlały niezwykle bogatą kolekcję Galerii Lwowskiej. Chodzi również o to, aby w Wilnie można było zobaczyć dzieła tych samych mistrzów lub ich szkół, które znajdowały się w zbiorach władców Litwy i Polski oraz możnowładców litewskich. Tak więc wiele z prezentowanych arcydzieł ma kontekst lituanistyczny, choć same w sobie są niezwykle cennymi dziełami gotyku, renesansu, manieryzmu, baroku, klasycyzmu, romantyzmu i modernizmu, które mogłyby ozdobić każde muzeum na świecie.
Na wystawie możemy obejrzeć prace Martina Schongauera i Lucasa Cranacha Starszego, którzy wywarli wpływ na artystów pracujących dla dworu wielkoksiążęcego i litewskich możnowładców. Rysunki Schongauera stały się pierwowzorem ilustracji do modlitewnika Olbrachta Gasztołda. Według kartonów, które powstały w środowisku Pietera Coecke’a van Aelsta, utkane zostały arrasy zamówione przez wielkiego księcia litewskiego i króla Polski Zygmunta Augusta w czasach, gdy rezydował on w Wilnie.
W kolekcjach władców Litwy i Polski oraz możnowładców litewskich były obrazy Leonarda da Vinci, Tycjana, Petera Paula Rubensa, Jana Brueghela l’Anciena, Pietra della Vecchia, Sassoferato, Caravaggia, José de Ribery i inne dzieła renesansowych i wczesnobarokowych malarzy włoskich, flamandzkich, niemieckich, hiszpańskich, których twórczość prezentowana jest na wystawie.
Ze źródeł historycznych wiadomo, że obrazy te, które znajdowały się w zbiorach władców dynastii Jagiellonów i Wazów, podczas gdy władcy przebywali w stolicy Litwy, często zdobiły sale Pałacu Władców. Wiele z tych dzieł, a także innych dzieł późniejszych artystów tego okresu (np. Luki Giordano) znajdowało się w kolekcjach litewskich możnowładców (książąt Czartoryskich, Radziwiłłów, Sanguszków, Sapiehów, hrabiów Tyszkiewiczów, Tyzenhauzów, Przezdzieckich i in.).
Carlo Dolci był autorem wizerunku patrona Litwy św. Kazimierza, Johann Baptist von Lampi starszy malował portrety władców Litwy i Polski oraz litewskich możnowładców, Jan Matejko i Wojciech Horacy Kossak uwiecznili na swoich płótnach ważne wydarzenia z historii Litwy.
| Fot. valdovurumai.lt
W Wilnie — najcenniejsze obrazy z Lwowa
Na wystawie znalazły się najważniejsze i niewątpliwie najcenniejsze eksponaty sztuki Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki im. Borysa Woznyckiego, która ma 18 działów-muzeów. Wśród 33 prezentowanych dzieł z XV–XX w. można zobaczyć pracę „Hagar na pustyni” Sebastiana Ricciego, „Portret dzieci artysty” Jana Matejki, obraz „Chrystus i Samarytanka” Henryka Siemiradzkiego, dzieła Leonarda da Vinci, Petera Paula Rubensa, Jana Brueghla Starszego.
W warunkach wojny sprowadzenie dzieł sztuki z Ukrainy, która była codziennie ostrzeliwana rakietami dalekiego zasięgu, było dużym wyzwaniem. Ewakuację kolekcji obrazów z Lwowa sfinansował Instytut Goethego w Wilnie oraz fundacja „Stabilisation Fund for Culture and Education 2022” Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec.
Kuratorami wystawy są Vydas Dolinskas, Taras Vozniak, Igor Khomyn, Marijus Uzorka, Daiva Mitrulevičiūtė, Ignas Račickas.
Czytaj więcej: „Unia lubelska” Matejki w Wilnie
| Fot. valdovurumai.lt
Największe muzeum w Ukrainie
Lwowska Galeria Sztuki im. Borysa Woznyckiego jest jednym z największych i najbogatszych muzeów w Ukrainie, które zachowuje i prezentuje bezcenne arcydzieła sztuki całej Europy i Ukrainy. W zbiorach znajduje się ponad 64 tys. cennych eksponatów od starożytności do współczesności. W galerii znajdują się cenne zbiory dawnego malarstwa Europy Zachodniej i Środkowej, rzeźby epoki baroku, portrety postaci historycznych Rzeczypospolitej Obojga Narodów XVI–XIX w. i ich potomków, obrazy malarzy polskich i austriackich, ikony, meble i inne dzieła sztuki użytkowej.
Wraz z wybuchem agresji Moskwy w 2022 r. cenne eksponaty Narodowej Galerii Sztuki im. Borysa Woznyckiego w Lwowie zostały zabrane z ekspozycji i umieszczone w specjalnych magazynach, w których znajdowały się również najważniejsze zbiory innych muzeów wschodniej i środkowej Ukrainy. Niektóre oddziały galerii w okolicach Lwowa ucierpiały z powodu bombardowań, arcydzieła przechowywane w magazynach są narażone na uszkodzenie przez częste i długotrwałe przerwy w dostawie prądu.