Dr Giedrė Bulotienė, psychiatra z Narodowego Instytutu Raka (NVI), opowiedziała bardziej szczegółowo o najczęstszych trudnościach i o tym, jak zachować zdrowie.
Pierwsza reakcja stopniowo ustępuje
Według dr Bulotienė, kiedy pacjenci dowiadują się o diagnozie raka, zwykle mówią: „Wydaje mi się, że to wszystko mnie nie dotyczy”. Pacjent i jego rodzina potrzebują czasu, aby pogodzić się z chorobą.
„Elisabeth Kiubler-Ross, znana szwajcarska lekarka, zidentyfikowała cztery etapy emocjonalnego przystosowania się do raka: zaprzeczenie i izolacja, złość, negocjacje i wreszcie depresja. W przypadku raka reakcje te niekoniecznie muszą następować po sobie, ale czasami kilka z nich może występować jednocześnie. W indywidualnych przypadkach reakcje te, zwłaszcza depresja, mogą być bardzo silne lub długotrwałe. Wówczas pacjent lub jego rodzina mogą również potrzebować pomocy specjalistów, takich jak psychologowie czy psychiatrzy” — mówi dr Bulotienė.
Psychiatra zauważa, że rak wpływa nie tylko na funkcjonowanie psychiczne, ale także społeczne, często zmieniając rolę pacjenta w rodzinie: „Jeśli dana osoba pracuje, nieuchronnie musi radzić sobie z problemami związanymi z pracą. Czasami musi podejmować ważne decyzje dotyczące odejścia z miejsca zatrudnienia lub zmiany pracy na lżejszą. Czasami dana osoba przez pewien czas nie jest w stanie wykonywać normalnych obowiązków domowych”.
Pacjenci i ich rodziny mogą jednak w takiej sytuacji skorzystać z porady pracownika socjalnego. Według dr Bulotienė, pracownik socjalny ocenia sytuację, wyjaśnia prawa pacjenta i doradza mu, o jakie świadczenia i pomoc można się ubiegać, aby zapewnić sobie odpowiednie funkcjonowanie.
„Ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że chociaż rak jest poważną traumą psychologiczną, bez względu na to, jak silna jest pierwsza reakcja emocjonalna na odkrycie choroby onkologicznej, stopniowo ustępuje. W psychologii istnieje termin zwany »wzrostem pourazowym«. Oznacza to, że duża liczba osób nie tylko z powodzeniem przezwycięża kryzys, ale nawet staje się silniejsza psychicznie i bardziej odporna psychicznie” — wyjaśnia psychiatra.
Nie powinieneś ukrywać swoich emocji
Po postawieniu diagnozy raka ważne jest, aby być otwartym na siebie.
„Nie ma potrzeby przybierania szczęśliwej miny, jeśli w danym momencie nie masz na to ochoty. Wskazane jest, aby otwarcie rozmawiać o swoim stanie z najbliższymi, aby dzielić się swoimi uczuciami, ponieważ pomaga to »dać upust« i złagodzić uczucia” — radzi dr Bulotienė, dodając, że czasami pacjenci nie chcą obciążać emocjonalnie swoich bliskich, ponieważ „i tak mają już trudny okres” ale ta taktyka zwykle nie działa.
„W większości przypadków pacjent nie jest w stanie całkowicie ukryć swoich uczuć, a jego krewni nadal mogą wyczuć, co myśli i jak się czuje. Dzieci mogą wyczuć emocje swojej mamy lub taty i same mogą wymyślić jeszcze straszniejsze rzeczy, jeśli nie zostanie im to wyjaśnione w sposób, który mogą zrozumieć. Czasami pacjenci nie mówią starszym rodzicom o swojej diagnozie, ponieważ nie chcą ich martwić. Jednak, jak wynika z mojego wieloletniego doświadczenia w doradzaniu pacjentom chorym na raka, w większości przypadków krewni są w stanie zaakceptować diagnozę choroby onkologicznej, poradzić sobie ze swoimi uczuciami i są w stanie pomóc i wspierać pacjenta w przyszłości. Wsparcie współmałżonka lub dorosłych dzieci może być bardzo pomocne, niezależnie od tego, czy chodzi o zabieranie ich na wizyty lekarskie, czy kupowanie i przygotowywanie posiłków” — wyjaśnia psychiatra.
Podkreśla, że prędzej czy później bliscy i tak dowiedzą się o nowotworze i mogą czuć się zranieni, że nie powiedziano im o tym wcześniej. Jeśli ich przeżycia emocjonalne są bardzo głębokie, ważne jest, aby mieli odwagę zwrócić się do psychologa, który pomoże im poradzić sobie z sytuacją. W przypadku utrzymującej się bezsenności lub niepokoju, konieczne może być leczenie.
Znaczenie poczucia wewnętrznej harmonii
Według psychiatry, najważniejszą rzeczą, jaką zarówno chory, jak i jego rodzina powinni zrobić, aby poprawić swoje zdrowie, jest zwracanie uwagi na swój stan emocjonalny i psychiczny.
„Badania naukowe wykazały, że lęk, depresja i inne parametry są statystycznie gorsze u krewnych pacjentów w porównaniu z populacją ogólną. A pacjenci z lepszym stanem psychicznym są w stanie lepiej tolerować leczenie przeciwnowotworowe i doświadczają mniej skutków ubocznych” — mówi dr Bulotienė.
W badaniu NVI przeprowadzonym na kobietach z rakiem piersi, kobiety z wyższym poczuciem wewnętrznej spójności doświadczyły statystycznie istotnie niższego pogorszenia jakości życia związanej ze zdrowiem i mniejszej liczby skutków ubocznych po operacji piersi niż kobiety z niższym poczuciem wewnętrznej spójności.
„Chcę podkreślić znaczenie rehabilitacji, a także wsparcia psychologicznego i społecznego po leczeniu raka. Zespół medycyny fizykalnej i rehabilitacji — fizjoterapeuci, psychologowie, pracownicy socjalni, masażyści, fizjoterapeuci, dietetycy i inni specjaliści — mogą z powodzeniem pomóc pacjentom poprawić ich samopoczucie i powrócić w jak największym stopniu do funkcjonowania sprzed choroby nowotworowej” — mówi dr Bulotienė. — Bardzo ważne jest, aby pamiętać, że zdrowie psychiczne i psychologiczne jest tak samo ważne jak zdrowie fizyczne i że w razie potrzeby należy szukać profesjonalnej pomocy w przezwyciężeniu lęku przed rakiem”.
Więcej przydatnych informacji na temat raka można znaleźć na stronie internetowej NVI www.nvi.lt. Informacje na temat radzenia sobie z trudnościami emocjonalnymi i psychicznymi oraz dostępności bezpłatnej pomocy na Litwie można znaleźć na stronach www.pagalbasau.lt, www.tuesi.lt.
Zam. 2704