Do likwidacji tzw. miejsc świętych na Litwie przystąpiono w 1961 r. Zaczęto od Kalwarii w Wieprzach ( lit. Vepriai), którą w 1962 r. zamieniono na obóz pionierski, następnie wysadzono w powietrze kaplice w Kalwarii Wileńskiej, a tylko zorganizowany protest ludności zdołał uchronić przed zagładą Kalwarię Żmudzką. W kwietniu 1961 r., także z polecenia władz, zniszczono słynną Górę Krzyży pod Szawlami, na której znajdowało się ok. 2 500 krzyży. Wszystkie krzyże, jakie znajdowały się na tej górze, zostały usunięte i zniszczone: drewniane spalono na miejscu, a metalowe — przetopiono na złom.
Czytaj więcej: Litwa nie musi być oczywista
Druga kalwaria na Litwie
Budowę najstarszej Kalwarii Żmudzkiej rozpoczęto w 1635 r., Wileńskiej — w 1662 r. Kalwaria Wileńska powstała z inicjatywy bpa Jerzego Białłozora, ordynariusza wileńskiego w latach 1661–1665. W ciągu siedmiu lat wzniesiono kościół pw. Znalezienia Krzyża Świętego. W ten sposób dziękowano Bogu za oswobodzenie Wilna z rąk Moskali podczas wojny polsko-rosyjskiej.
— W XVIII wieku spłonęły drewniane kapliczki. Na ich miejscu wzniesiono 19 murowanych kaplic, siedem drewnianych bram i jedną murowaną. Przez strumień Bołtupka, któremu nadano biblijną nazwę Cedron, przerzucono most. Położone na pagórkowatym terenie wileńskie przedmieście, na którym wzniesiono kapliczki i urządzono Drogę Krzyżową, nazwano Jerozolimą — mówi w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” historyk Paweł Giedroyć.
Szlak pielgrzymkowy Drogi Krzyżowej rozpoczynał się spod Ostrej Bramy, gdzie gromadzili się pielgrzymi. Procesje mijały kaplicę Schodów Chrystusowych przy kościele bernardyńskim, nieistniejącą obecnie kaplicę na Śnipiszkach naprzeciwko kościoła św. Rafała i szły drogą, która z czasem przeistoczyła się w ulicę Kalwaryjską.
Likwidacja kapliczek
— W 1962 r. decyzją władz sowieckich rozpoczęto likwidację kapliczek Kalwarii Wileńskiej. Rok później, w marcu 1963 r., 36 murowanych kapliczek wysadzono w powietrze. Pozostały tylko cztery, które stały najbliżej kościoła. Obawiano się, że gdyby je naruszono, mogłaby runąć świątynia. Jednak tradycja pielgrzymowania nie zaniknęła, wilnianie, wierni oznaczali i porządkowali miejsca, gdzie stały kapliczki — opowiada historyk.
Zachowały się dzieła sztuki
Niektóre XVIII-wieczne kapliczki wewnątrz udekorowane były obrazami o tematyce religijnej. Po wysadzeniu w powietrze kapliczek mieszkańcy Wilna odszukali w gruzach te obrazy. Prawdopodobnie pracownicy muzealni później potajemnie schowali zniszczone dzieła sztuki w magazynach Muzeum Narodowego Litwy. Do odzyskania przez Litwę niepodległości obrazy te uważano za zaginione. Dopiero w latach 90. ub. wieku ujrzały one światło dzienne. Dzieła sztuki przełomu wieków XIX–XX były mocno zniszczone, na wielu czerwoną farbą były napisane niecenzuralne słowa w języku rosyjskim. Dzięki odrestaurowanym obecnie obrazom wiadomo, jak przed zdewastowaniem wyglądała Kalwaria Wileńska i jej okolice.
Odbudowę zniszczonych kapliczek rozpoczęto w 1990 r. po odzyskaniu przez Litwę niepodległości, w 2002 r. ukończono renowację całej Drogi Krzyżowej. Dziś zespół Kalwarii Wileńskiej tworzą kościół pw. Znalezienia Krzyża Świętego i 35 stacji Drogi Krzyżowej.
Czytaj więcej: Stara (nie)znana Kalwaria Wileńska