Więcej

    Z końcem kolektywizacji Litwy przyszedł głód. Mija 77 lat od uchwały KC KPZS

    Dokładnie 77 lat temu — 21 maja 1947 roku — Komitet Centralny Komunistycznej Partii Związku Sowieckiego podjął uchwałę o przymusowej kolektywizacji w republikach bałtyckich. Kolektywizację przeprowadzano w latach 1947-1953. Kto dobrowolnie nie oddawał środków produkcji jako „kułak” był wywożony na Sybir. Gdy kolektywizacja dobiegła końca w 1953 r., na Litwie przyszedł głód.

    Czytaj również...

    Ten los dotknął także wielu Polaków na Wileńszczyźnie, którzy byli szczególnie na kolektywizację oporni. Sowieci jednak opór bezwzględnie złamali. Według dzisiejszych szacunków na Sybir z Litwy wywieziono 200 tys. osób, wywózki miały miejsce jeszcze przed przymusową kolektywizacją. Ponad 15 proc. wywiezionych do Sybiru nie dojechało — zmarli w drodze przez nieludzkie warunki. Sporą część z nich stanowili chłopi.

    Uchwała KC KPZS

    Uchwała podjęta 21 maja 1947 pt. „O utworzeniu kołchozów w Litewskiej, Łotewskiej i Estońskiej SSR (Socjalistycznej Republice Sowieckiej — przyp. red.)” głosiła, że „kołchozy będą budowane w oparciu o całkowitą dobrowolność, w pierwszą kolejność będą włączały zubożałych chłopów”. Treść uchwały, jak to bywało standardem w Związku Sowieckim, nie miała z rzeczywistością nic wspólnego. Do kołchozów wcielano siłą, rekwirowano środki produkcji, a opornych wywożono.

    Pierwszy kołchoz na Litwie powstał jednak w 1949 r. — nie w 1947. Dlaczego takie opóźnienie nastąpiło, dziś do końca tego nie wiemy. Wiemy jednak, że władze Litewskiej Republiki Socjalistycznej podjęły decyzję — za uchwałą podjętą w Moskwie — w dniu 20 marca 1948 r., czyli rok po uchwale.

    Pierwsza próba kolektywizacji miała co prawda miejsce jeszcze wcześniej, bo krótko po początku okupacji sowieckiej Litwy w 1940 roku. W czerwcu Litwa została okupowana, a już w lipcu tego samego roku podjęto próbę założeniu kołchozu w okolicach Możejek. Bez sukcesu, próbowano więc dalej, ale próby te przerwał atak III Rzeszy na ZSRS.

    Czytaj także: Zbrodnia sowieckich represji do dziś nie została rozliczona

    Wpierw wywożono chłopów

    W latach 1948-1949 wywieziono „pierwszą transzę” opierających się. Ok. 70 tys. osób załadowano w wagony, które ruszyły na Wschód. Aż 90 proc. wtedy wywiezionych stanowili chłopi. Wywózki złamały opór, ale doprowadziły do wyludnienia niektórych terenów na Litwie.

    Na ten temat dla naszego dziennika wcześniej wypowiadała się historyk Vitalija Stravinskienė.

    – Na początku lat 50. władza Litwy sowieckiej zainicjowała akcję, aby ludzie z kraju wileńskiego, czyli z pasma terytorialnego od Święcian do Druskienik, przesiedlali się do innych rejonów Litwy, gdzie brakowało rąk do pracy. Władza zapewniała, że ludzie otrzymają domy, pod warunkiem, że wstąpią do kołchozu. Akcja średnio się powiodła. (…) W pierwszej kolejności Polacy nie chcieli przesiedlać się, ponieważ w nowym miejscu zamieszkania nie było polskich szkół. Po drugie, musieliby mieszkać w środowisku absolutnie litewskojęzycznym. Po kilku latach, kiedy zaczęła się odwilż w kraju, to większość wróciła do swej małej ojczyzny – opowiadała „Kurierowi Wileńskiemu” historyk Vilija Stravinskienė.

    Koniec kolektywizacji i początek głodu na Litwie

    Władze ogłosiły w 1953 r., że proces kolektywizacji dobiegł końca. Wtedy też zaczął się na Litwie głód. Był znacznie łagodniejszy niż głód wywołany przez Sowietów w latach 30. na terytorium Rosji i Ukrainy (znany jako hołodomor, w którym zagłodzono 3-9 milionów mieszkańców).

    Historycy podkreślają wpływ kolektywizacji także na tkankę społeczną: wzrosła popularność alkoholu, szczególnie w czasie pracy, wzrosło przyzwolenie na kradzież.

    Reklama na podst. ust. użytkownika.; Dzięki reklamie czytasz nas za darmo

    Afisze

    Więcej od autora

    Współczesne Wilno w sercu Warszawy — wystawa B. Frątczaka w Galerii Obok ZPAF

    Osobisty komentarz do tradycji mistrzów fotografii Na wystawę składa się kilkadziesiąt wielkoformatowych fotografii przedstawiających współczesną architekturę Wilna. Prace te uzupełniają portrety mieszkańców miasta — zakonników, artystów i wilnian. Ekspozycja zatytułowana „Wilno. Śladami polskich fotografów: Józefa Czechowicza, Stanisława Filiberta Fleury’ego oraz...

    Społeczność teatru zbiera na pomnik na nagrobku śp. Alwidy Bajor

    Alwida Bajor pozostawiła po sobie bogaty dorobek twórczy. Napisała scenariusze sztuk wystawianych przez polskie teatry w Wilnie i za granicą. To właśnie dzięki niej powstały takie spektakle, jak „Proces Sądowy” na podstawie wszystkich części „Dziadów” Adama Mickiewicza, „Labirynt” wg....

    105-lecie Gimnazjum im. św. Urszuli Ledóchowskiej w Czarnym Borze oraz 100-lecie przybycia Sióstr Urszulanek do Czarnego Boru [Z GALERIĄ]

    Dzięki posłudze sióstr urszulanek, ich oddaniu oraz niezłomnej misji, szkoła stała się miejscem nie tylko nauki, lecz także wychowania w duchu chrześcijańskich idei, otwartości i wzajemnego szacunku. Społeczność gimnazjum oraz licznie przybyli goście zebrali się, aby uczcić ten wyjątkowy...

    W  Domu Sugihary w Kownie prezentacja książki   Ilony Lewandowskiej

    Podstawą książki są rozmowy Pierwszą część stanowią wywiady z ludźmi, którzy swoją pracę badawczą poświęcili analizie Holokaustu lub upamiętnieniu tych, którzy ratowali Żydów. Ma to służyć uzyskaniu jak najpełniejszego obrazu dramatycznych wydarzeń okresu wojny. Wzruszające historie rodzinne Druga część książki koncentruje się...