Podstawowy dzień wyborczy przypada na 9 czerwca, w niedzielę. We wtorek ruszyło głosowanie przedterminowe, które potrwa do czwartku. Głos można oddać we wszystkich samorządach. Później odbędzie się głosowanie w domach oraz komisjach specjalnych — jak jednostki wojskowe, więzienia czy szpitale.
Głosy polityków
W tegorocznych wyborach startuje 15 list wyborczych, z których 14 to listy partyjne, a jedna to koalicja. Ogółem na wszystkich listach znalazło się 319 kandydatów. Najstarszy kandydat w dniu wyborów będzie miał 78 lat, a najmłodszy 25. W pierwszym dniu głosowania przedterminowego swój głos oddali przewodnicząca Sejmu i liderka Ruchu Liberałów Viktorija Čmilytė-Nielsen, prezeska Partii Wolności oraz minister ekonomii i innowacji Aušrinė Armonaitė oraz szefowa socjaldemokratów i europosłanka Vilija Blinkevičiūtė.
„Głosowałam na Ruch Liberałów. Dobry scenariusz polegałby na tym, aby udało się zachować ciągłość oraz posiadać jednego europosła. Bardzo dobry polegałby na posiadaniu dwóch miejsc. Podchodząc realistycznie, sądzę, że to byłby bardzo dobry scenariusz” – powiedziała dziennikarzom Čmilytė-Nielsen.
Liderka socjaldemokratów wyznała mediom, że liczy na poparcie społeczne w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Ma nadzieję, że jej partia będzie miała więcej niż dwóch delegatów. „Dobrze rozumiem, że jest tylko 11 miejsc, a konkurencja jest duża, ale ufam mieszkańcom i czekam na ich przemyślane poparcie” – podkreśliła Blinkevičiūtė.
Armonaitė zaapelowała do liberalnie myślących wyborców, aby oddali swój głos. „Chcielibyśmy zyskać chociażby jedno miejsce w PE. To są pierwsze eurowybory dla Partii Wolności. Więc gdybyśmy zdobyli dwa miejsca, to w ogóle byłoby świetnie” – oświadczyła polityk.
Populiści są na wznoszącej fali
Główna Komisja Wyborcza (VRK) przypomina, że wybierając się do lokalu wyborczego, wyborca powinien wybrać jedną z 15 list wyborczych. W eurowyborach ważne jest rankingowanie kandydatów. Chociaż samo rankingowanie nie jest obowiązkowe. Na liście można wybrać pięciu kandydatów. Liczba rankingowanych kandydatów może być mniejsza.
Obecnie w Parlamencie Europejskim działa 7 grup politycznych, ponieważ europosłowie łączą się nie na podstawie przynależności państwowej, tylko na podstawie poglądów politycznych. Głosowanie do Parlamentu Europejskiego odbywa się jednocześnie we wszystkich krajach członkowskich.
Raport Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych, czyli unijnej instytucji odpowiadającej za działania zewnętrzne UE, przygotowany przez politologów Ivana Krasteva oraz Marka Leonarda, pokazuje, że w tym roku prawie połowa europosłów może pochodzić z partii populistycznych. Autorzy dokumentu szacują, że swą obecność w Parlamencie Europejskim mogą zwiększyć takie ugrupowania polityczne, jak niemiecka Alternatywa dla Niemiec, francuskie Zjednoczenie Narodowe Marine Le Pen oraz austriacka Partia Wolności.
Cyberataki tuż przed wyborami
Agencja Unii Europejskiej ds. Cyberbezpieczeństwa przed kilkoma dniami poinformowała, że liczba ataków cybernetycznych w Europie w ostatnich miesiącach podwoiła się. Zdaniem szefa agencji Juhana Lepassaara jest to próba zdestabilizowania sytuacji przez Rosję przed wyborami. „To jest część rosyjskiej agresji wojennej, którą fizycznie prowadzi w Ukrainie, a cybernetycznie w całej Europie” – powiedział agencji informacyjnej EP wysokiej rangi urzędnik unijny.
Europoseł Andrius Kubilius, jeszcze w kwietniu, ostrzegał, że Rosja będzie próbowała wtrącać się w wybory do Parlamentu Europejskiego. „Demokracja powinna obronić się sama. Dzisiaj nasz system demokratyczny wykorzystuje Rosja, poprzez tworzenie przychylnych sobie tworów” – mówił polityk.
Aż jedna trzecia nie planuje udziału
Z badań opinii publicznej przeprowadzonych przez agencję Baltijos tyrimai na zlecenie LRT wynika, że ponad jedna trzecia wyborców nie zamierza uczestniczyć w głosowaniu. Kolejnych 5 proc. nie wie, na kogo odda swój głos. Największym zaufaniem cieszyli się wówczas socjaldemokraci – 15,9 proc., na drugim miejscu znaleźli się konserwatyści – 8,4 proc., na trzecim Związek Demokratów „W imię Litwy” – 7,8 proc. Nad progiem wyborczym znalazły się także dwa ugrupowania, Litewski Związek Chłopów i Zielonych z 6,8 proc. poparcia oraz Partia Pracy, którą przed miesiącem wspierało 5,2 proc. wyborców.
VRK poinformowała, że w tegorocznych wyborach do Parlamentu Europejskiego prawo do oddania głosu mają 2 386 422 osoby. Porównując z eurowyborami z 2019 r., liczba wyborców zmniejszyła się o 104 tys., czyli o 4,2 proc.
W eurowyborach czynne prawo wyborcze mają nie tylko obywatele Litwy, ale również obywatele innych państw UE, którzy mają zadeklarowane miejsce zamieszkania w naszym kraju — mogą jednocześnie być tylko na jednej liście wyborczej. Z danych Głównej Komisji Wyborczej wynika, że obywateli innych krajów mających prawo do oddania głosu w naszych kraju jest ok. 8 tys.
Ten system działa również w inną stronę. Obywatele Litwy zameldowani w innych krajach mają prawo głosowania na kandydatów w miejscu zamieszkania. VRK poinformowała, że skreśliła 1 688 obywateli Litwy z list wyborców, ponieważ wyrazili chęć oddania głosu w innych państwach Europy.
| Fot. ELTA, Dainius Labutis
Startujące listy wyborcze
W tych wyborach startuje 15 list wyborczych (kolejność wg numerów Głównej Komisji Wyborczej):
1. Partia Wolności (Laisvės partija); 2. Litewska Partia Socjaldemokratyczna (Lietuvos socialdemokratų partija); 3. Partia Pracy (Darbo partija); 4. Litewska Partia Regionów (Lietuvos regionų partija); 5. Litewski Związek Chłopów i Zielonych (Lietuvos valstiečių ir žaliųjų sąjunga); 6. Akcja Wyborcza Polaków na Litwie — Związek Chrześcijańskich Rodzin (Lietuvos lenkų rinkimų akcija-Krikščioniškų šeimų sąjunga); 7. Partia Zielonych Litwy (Lietuvos žaliųjų partija); 8. Związek Narodu i Sprawiedliwości (centryści, narodowcy) (Tautos ir teisingumo sąjunga (centristai, tautininkai)); 9. Ruch Liberałów (Liberalų sąjūdis); 10. Koalicja Pokoju (Litewska Partia Chrześcijańskiej Demokracji, Partia Żmudzka) (Taikos koalicija (Lietuvos krikščioniškosios demokratijos partija, Žemaičių partija)); 11. Partia „Wolność i Sprawiedliwość” (Partija „Laisvė ir teisingumas”); 12. Unia Chrześcijańska (Krikščionių sąjunga); 13. Związek Demokratyczny „W imię Litwy” (Demokratų sąjunga „Vardan Lietuvos”); 14. Związek Ojczyzny — Litewscy Chrześcijańscy Demokraci (Tėvynės sąjunga-Lietuvos krikščionys demokratai); 15. Zjednoczenie Narodowe (Nacionalinis susivienijimas);
Czytaj więcej: Wybory do Parlamentu Europejskiego na Litwie 9 czerwca 2024 r. Wszystkie potrzebne informacje