Dzień 26 października jest dla Teatru Starego wyjątkowy – to właśnie wtedy przypada jego 112. rocznica. W tym roku teatr również zaprasza do udziału w forum „Inny teatr: przeszłość i teraźniejszość”, podczas którego proponuje refleksję nad dziedzictwem i współczesnością teatru, pojawiającymi się napięciami oraz znaczeniem teatru we współczesnym świecie.
Zarówno spektakl, jak i forum odbywają się w kontekście 140. rocznicy urodzin aktora, działacza społecznego, mistyka, pedagoga, wizjonera i reformatora polskiego teatru – Juliusza Osterwy (1885–1947), a także w setną rocznicę działalności założonego przez niego eksperymentalnego teatru-laboratorium „Reduta” w Wilnie, który funkcjonował w Wileńskim Teatrze Starym w latach 1925–1929.
Spektakl „Marzyciel” zostanie zaprezentowany w języku polskim z napisami w języku litewskim/angielskim.
Czytaj więcej: Teatr na Pohulance dla mniejszości narodowych
Kim był Juliusz Osterwa?
Kto dziś pamięta Juliusza Osterwę (właśc. Julian Andrzej Maluszek, 1885–1947)? W teatrze – wszyscy, ale poza nim? Niewielu. Postać historyczna, zasłużony reformator polskiego teatru, jeden z najwybitniejszych aktorów polskiej sceny. Człowiek z krwi i kości, zmagający się z codziennością artysta, pełen rozterek, pragnień, wątpliwości i wizji. Marzyciel, który pokazuje, że warto dążyć do obranego celu, nawet gdy droga jest trudna i wyboista!
Juliusz Osterwa był aktorem-społecznikiem, mistykiem, pedagogiem i wizjonerem. Życiorys Osterwy jest sam w sobie barwną opowieścią. Jej bohater, popularny, odnoszący sukcesy w teatrach krakowskich i warszawskich, młody, przystojny aktor poświęca większość swojego czasu i energii na stworzenie własnego teatru – laboratoryjnego teatru Reduta. Teatr ów stanowi zaprzeczenie ówczesnych praktyk i nie mieści się w tym, co dzisiaj nazwalibyśmy głównym nurtem życia kulturalnego. Osterwa pragnął zreformować teatr, wprowadzając nowy etos pracy – zespołowej i odpowiedzialnej. Traktował zawód aktora jako misję i niemalże kapłańską posługę w służbie Sztuce i Społeczeństwu.
Wykluczyć teatralną sztampę i bylejakość
Osterwa chciał wykluczyć teatralną sztampę i bylejakość. Czy to zamierzenie mogło się udać? Czy dzisiaj idee Osterwy są przestarzałe czy nadal zaskakujące i szokujące? Czy Osterwa to szaleniec czy śmiały reformator? Chcemy przyjrzeć się Osterwie człowiekowi – aktorowi, mężowi, ojcu i spróbować zanurzyć się – choćby przez godzinę – w jego artystycznej wizji.
Aktor Daniel Salman z Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie, czasem w formie komediowej, stand-upowej, a czasem w pełni dramatycznej, snuje opowieść o teatrze. Aktor korzysta z bogactwa stylów teatralnych, wykorzystuje nowoczesne media, tworzy kameralną atmosferę, przełamując granicę między sceną a widownią. W jednej chwili widzowie znajdują się w teatrze 20-lecia międzywojennego, żeby za moment przenieść się do współczesności i porozmawiać o priorytetach i znaczeniu teatru oraz o jego sile oddziaływania na człowieka.
„Reduta” – ściśle związana z Wileńskim Teatrem Starym
Spektakl „Marzyciel” w swej istocie jest ściśle związany z Wileńskim Teatrem Starym. Eksperymentalny polski teatr–laboratorium Reduta, działający w latach 1919–1939, przez pewien czas (1925–1929) miał swoją siedzibę w Wilnie i właśnie w budynku dzisiejszego Teatru Starego prowadził swoje artystyczne poszukiwania. W tym okresie Juliusz Osterwa (właśc. Julian Andrzej Maluszek, 1885–1947) uchodził za nowatora, „chuligana” sceny, a publiczność historycznej stolicy Litwy znała go także z ról, które kreował jeszcze w teatrze mieszczącym się w wileńskim ratuszu.
„Inny teatr: przeszłość i teraźniejszość”
26 października to wyjątkowy dzień dla Wileńskiego Teatru Starego – to właśnie wtedy przypada jego rocznica. W tym roku teatr zaprasza do udziału w forum, podczas którego proponuje refleksję nad dziedzictwem i współczesnością teatru, pojawiającymi się napięciami oraz znaczeniem teatru we współczesnym świecie. Zarówno spektakl, jak i forum odbywają się w kontekście 140. rocznicy urodzin aktora, działacza społecznego, mistyka, pedagoga, wizjonera i reformatora polskiego teatru – Juliusza Osterwy (1885–1947), a także w setną rocznicę działalności założonego przez niego eksperymentalnego teatru-laboratorium „Reduta” w Wilnie, który funkcjonował w Wileńskim Teatrze Starym w latach 1925–1929.
Nie mamy prawa zapomnieć o tym znaczącym dziedzictwie teatralnym – o ruchu, który przybył do Wilna z szerszego kontekstu polskiego teatru. Tym bardziej, że energia zgromadzona przez „Redutę” może inspirować także współczesne procesy kulturowe. Refleksja nad jej żywotnością i aktualnością dziś to nie tylko formalny gest szacunku, lecz impuls do przetoczenia nowej krwi w teatrze, poszukiwania nowych środków wyrazu i form istnienia.
Nie ma wątpliwości, że pytania, które przed stu laty stawiała „Reduta” – dotyczące roli teatru, jego społecznej odpowiedzialności, etyki pracy i zasad działania – pozostają dziś nie tylko aktualne, ale wręcz inspirujące.
Zespół twórczy:
Autor – Marcin Bartnikowski;
Rreżyseria i scenografia – Łukasz Lewandowski;
Kostiumy – Daniel Salman;
Światła – Piotr Bartoszewicz;
Opracowanie muzyczne – Tomasz Bielawiec;
Występuje – Daniel Salman.
Spektakl został sfinansowany ze środków funduszu SKE ZASP
Partner: Instytut Polski w Wilnie
O spektaklu: https://vsteatras.lt/spektakliai/svajotojas
Wileński Teatr Stary