Ingres nowego arcybiskupa Gintarasa Grušasa odbył się w trzech językach: litewskim, polskim, angielskim.
We wtorek, 23 kwietnia, i Niebo i Ziemia cieszyły się z powodu mianowania nowego arcybiskupa Archidiecezji Wileńskiej, biskupa i kapelana wojskowego Gintarasa Grušasa. Na Placu Katedralnym spotkało przyszłego nominanta 40 wolontariuszy z Wileńskiego Katolickiego Gimnazjum „Versmė”. Z Kurii odprowadzali go biskupi oraz księża wielu wyznań.
W swojej diecezji posługę biskup rozpoczyna od ingresu, czyli pierwszego uroczystego wejścia do kościoła katedralnego. Skąd wywodzi się ten zwyczaj?
Zwyczaj odbywania ingresu wywodzi się z praktyki prawa rzymskiego. Według niego wejście do budowli, czy posiadłości, oznaczało wejście w jej posiadanie, możliwość zarządzania i dysponowania nią.
Według wymagań prawa kanonicznego, początek posługi biskupa w diecezji rozpoczyna się celebracją Mszy św. Nowo mianowany biskup przewodniczy liturgii sprawowanej razem z innymi biskupami, na znak jedności Kolegium Apostolskiego, a także z prezbiterami, którzy są najbliższymi współpracownikami biskupa w wypełnianiu zadań związanych z jego posługą. Na początku Eucharystii odbywają się obrzędy związane z ingresem.
Do najważniejszych należy odczytanie Listu Apostolskiego.
Obrzęd ten ma znaczenie kanoniczne. Biskup podejmuje swoje zadania w diecezji w imieniu Chrystusa z mandatu biskupa Rzymu, przez którego jest posłany. Odczytanie dokumentu odbywa się w obecności zgromadzonych na liturgii wiernych, którzy są reprezentacją ludu Bożego diecezji. Odpowiadając na decyzję papieża i wyrażając radość z nowego pasterza, po odczytaniu pisma apostolskiego, wierni oddają cześć Bogu w Trójcy Jedynemu słowami: „Bogu niech będą dzięki” oraz śpiewem „Chwała Ojcu i Synowi i Duchowi Świętemu”.
Jest to istotny moment w liturgii. Od tego momentu nowo mianowany biskup posiada pełne prawo do tego, aby w kościele katedralnym zająć należące do niego miejsce — katedrę biskupią, znak jego władzy nauczycielskiej, kapłańskiej i pasterskiej oraz znak jedności wyznawców tej samej wiary. Jak czytamy w „Dekrecie o pasterskich zadaniach biskupów”, biskup posiadając pełnię kapłaństwa jest następcą Apostołów postawionym przez Ducha Świętego, jako pasterz.
Chrystus bowiem dał Apostołom oraz ich następcom nakaz i władzę, by nauczali wszystkie narody, uświęcali ludzi w prawdzie oraz otaczali ich troską pasterską. Z tej racji biskup stał się przez Ducha Świętego, który został mu dany, prawdziwym i autentycznym nauczycielem wiary, kapłanem i pasterzem. I to z tej racji biskupowi należy się szacunek oraz posłuszeństwo.
Po zajęciu przez biskupa katedry wyrazy czci i szacunku składają mu jego najbliżsi współpracownicy: biskupi pomocniczy, przedstawiciele duchowieństwa (prezbiter i diakon), osoby życia konsekrowanego i wierni świeccy. Podczas ingresu duże znaczenie ma także błogosławieństwo, jakiego udziela nowy metropolita zgromadzonemu Kościołowi.
Msza św. arcybiskupa niczym się nie różni w pozostałych obrzędach. Po otrzymaniu wszystkich insygniów nominat rozpoczął Mszę św. Momentem centralnym była wygłoszona homilia, tematem której był Rok Wiary, prośba o wspólną modlitwę, głoszenie zarówno przez duchownych jak i świeckich Ewangelii.
Na wstępie homilii arcybiskup powiedział, że Ziemia Wileńska jest szczególną Ziemią, bo wydała dużo błogosławionych i świętych i tu wymienił ks. Sopoćkę, s. Faustynę, ks. Matulewicza, św.R. Kalinowskiego. Ciepło i z wielką miłością mówił o Pani, co w Ostrej świeci Bramie. Do wiernych zwrócił się w trzech językach: po litewsku, po polsku i po angielsku. Polaków przeprosił za słabą polszczyznę, ale obiecał, że przy naszej pomocy poprawi ten język. Prosił o wyrozumiałość, lojalność i Miłość do Boga oraz miłość wzajemną jednych do drugich.
Tylko Chrystus jest naszym celem i zapraszam was do wspólnej wędrówki z Chrystusem — zakończył nowo mianowany arcybiskup swoje przemówienie do Polaków.
INSYGNIA NOWEGO ARCYBISKUPA
W czasie sprawowania liturgii Mszy św. biskup używa takich samych szat liturgicznych jak prezbiter, czyli alby, stuły oraz ornatu. Biskup używa także oznak pontyfikalnych, którymi są: pierścień, pastorał, mitra, krzyż noszony na piersiach (pektorał), ponadto arcybiskup metropolita zakłada paliusz. Insygnia są przekazywane biskupowi w czasie święceń biskupich. Kiedy arcybiskup metropolita idzie w procesji, na jej początku niesie się krzyż metropolity o dwóch poprzecznych ramionach: górnym — krótszym i dolnym — dłuższym.
Pierścień powinien być zawsze noszony przez biskupa, gdyż jest oznaką wierności i wiary oraz więzi z Kościołem. Poza tym, jest konsekwencją przyjętych zobowiązań „zachowania czystego i nienaruszalnego skarbu wiary, który zgodnie z tradycją od czasów apostolskich zawsze i wszędzie jest strzeżony w Kościele”. Pastorał to znak pełnienia przez biskupa zadania pasterza, czyli tego, który będąc przewodnikiem odpowiedzialnym za lud Boży prowadzi go i wskazuje drogę.
Biskup używa pastorału, gdy idzie w procesji, słucha Ewangelii, wygłasza homilię, przyjmuje śluby lub przyrzeczenia, wypowiada wyznanie wiary oraz podczas błogosławieństwa osób. Podczas celebracji liturgicznych biskup zakłada także mitrę. Jest to nakrycie głowy, które ma mu przypominać o ciągłym dążeniu do świętości. Symbolika mitry odwołuje się do tekstów biblijnych mówiących, iż mitra jest rodzajem turbanu z napisem: „Poświęcony dla Jahwe”.
Znakiem godności kościelnej jest natomiast piuska — niewielkie okrągłe nakrycie głowy w kolorze fioletowym. Piuska jest noszona, kiedy biskup sprawuje liturgię oraz poza nią. Krzyż (pektorał) noszony przez biskupa na piersiach na ornacie przypomina mu o konieczności kroczenia za Chrystusem, głoszenia i bycia świadkiem Ukrzyżowanego oraz ma go umacniać i zapowiadać, że droga cierpienia i krzyża prowadzi do chwały. Charakterystyczny dla arcybiskupa metropolity jest natomiast paliusz — wstęga wykonana z wełny baranków pobłogosławionych przez papieża, na której wyszytych jest sześć czarnych krzyży i która spoczywa na ramionach arcybiskupa. Wyraża on jedność, więź miłości i komunii ze Stolicą Apostolską oraz jest zachętą do męstwa. Arcybiskup metropolita, który otrzymał od biskupa Rzymu paliusz, nosi go na ornacie, kiedy na terenie swojej metropolii sprawuje Mszę św.