Z dn. 1 stycznia br. weszła w życie nowa Ustawa o socjalnym wsparciu finansowym osób potrzebujących. Ustawa przewiduje bardziej rygorystyczne przyznawanie zasiłków, np. jeśli osoba zadeklaruje dochody w sposób niezgodny z obowiązującym trybem, na okres 6 miesięcy straci prawo do zasiłku. W niektórych przypadkach ustawa zezwala również na zwiększenie wsparcia – przewidziana jest możliwość zachowania części zasiłku (w ciągu 6-ciu miesięcy), jeśli osoba się zatrudni.
Znowelizowana ustawa nie wymaga, by osoba ubiegająca się o zasiłek socjalny była zarejestrowana na giełdzie pracy nieprzerwanie w ciągu 6 miesięcy (jak to było do 1 stycznia 2012 r.). Zgodnie z nowymi przepisami osoba nabywa prawo na zasiłek socjalny w tym miesiącu, w którym zarejestruje się na giełdzie pracy, o ile osoba ta oraz członkowie jej rodziny spełniają wszelkie pozostałe wymagania.
Osoby przebywające na urlopie macierzyńskim/ojcowskim (opieka nad dzieckiem do 3 lat) wcześniej nie miały prawo do zasiłku socjalnego, o ile posyłały dziecko do przedszkola. Obecnie ustawa zezwala takim osobom ubiegać się o zasiłek socjalny – nie zważając na to, czy oddały swe dzieci do przedszkola lub żłobka, czy też nie.
W nowej wersji ustawy nie pozostało wyrazu „rodzina” – zastąpiło go wyrażenie „osoby mieszkające razem”.
Kolejną zmianą w ustawie jest wysokość zasiłku socjalnego. Dotychczas wynosił on 90% różnicy między dochodami wspieranymi przez państwo (350 Lt na jedną osobę) a faktycznymi dochodami osoby (rodziny). Zgodnie z nową ustawą przydzielany pierwszej osobie zasiłek socjalny wynosi 100% tej różnicy, drugiej osobie mieszkającej razem – 80%, trzeciej i kolejnym osobom mieszkającym razem – 70%. Od stycznia br. w dochody rodziny wliczane są również zasiłki na dzieci.
Od dn. 1 stycznia br. zasiłek socjalny osobom, które go otrzymują w ciągu 3-4 lat, jest zmniejszany o 20%, w ciągu 4-5 lat – o 30%, ponad 5 lat – nie będzie wypłacany (za wyjątkiem przypadków wychowywania dzieci – wówczas zasiłek zmniejszany jest o 40%).
Taki tryb nie jest stosowany w przypadku emerytów, uczniów lub studentów w wieku do 24 lat, kobiet w ciąży lub rodziców wychowujących dzieci w wieku do 3 lat oraz osób chorych.
Od stycznia br. osoby zatrudnione, które wcześniej były bezrobotne i otrzymywały zasiłek socjalny, mogą również ubiegać się o dodatkowe świadczenie pieniężne. Jeśli osoba bezrobotna, która na giełdzie pracy jest zarejestrowana nieprzerwanie w ciągu 12 miesięcy, zatrudni się, ma ona możliwość w ciągu 6 miesięcy, oprócz wynagrodzenia za pracę, otrzymywać również dodatkowy zasiłek socjalny w wysokości 50% od otrzymywanego do chwili zatrudnienia zasiłku socjalnego, jeśli osoba taka spełnia wszelkie niezbędne wymagania.
Wsparcie socjalne może być przydzielane również osobom potrzebującym, które wynajmują mieszkanie. Wcześniej takiej możliwości nie było. Szczególnie aktualne jest to dla młodych rodzin, które wynajmując mieszkanie nie mogły liczyć na rekompensatę z tytułu ogrzewania i wody. Po wejściu w życie nowej ustawy takie wsparcie jest możliwe, jeśli umowa najmu mieszkania zarejestrowana jest w przedsiębiorstwie państwowym „Registrų centras”.
Ta sama osoba nie może otrzymać rekompensaty za oba mieszkania, tzn. jeśli osoba ma prawo do otrzymania rekompensaty zarówno za mieszkanie zadeklarowane jako miejsce zamieszkania, jak również za wynajmowane mieszkanie, osoba taka powinna wybrać jedno z mieszkań, za które przysługiwałaby rekompensata.
Jednak osobom mieszkającym razem przysługuje prawo do rekompensaty zarówno za wynajmowane mieszkanie, jak również za mieszkanie, w którym zadeklarowane jest miejsce zamieszkania.
W przypadkach, gdy w bazie danych przedsiębiorstwa państwowego „Registrų centras” brak będzie informacji o zawartej umowie najmu, uważać się będzie, że w tym mieszkaniu nie ma osób wynajmujących. W przypadku istnienia informacji o zawartej umowie najmu dochody z tytułu wynajmu nieruchomości będą wliczane do dochodów osób wynajmujących.
Szczegółowe informacje można uzyskać w Wydziale Opieki Socjalnej Administracji Samorządu Rejonu Wileńskiego pod nr tel.: 275 0557, 275 0036, 253 2320.
Z Ustawą o socjalnym wsparciu finansowym osób potrzebujących można zapoznać się na stronie internetowej Ministerstwa Opieki Społecznej i Pracy pod adresem www.socmin.lt.