Rok 2012 jest ogłoszony na świecie Rokiem Osób Starszych. W związku z tym, a także, iż są częste wypadki napadów chuligańskich na osoby starsze, często bezbronne, postanowiliśmy — słuchacze i kadra Polskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Wilnie (PUTW) — poprawić stan rzeczy i dodać pewności sobie.
Studenci PUTW – to przeważnie ludzie starsi, którzy słuchają wykładów i mają inne zajęcie umysłowe. Czasami te zajęcia bywają w plenerze, w salach koncertowych lub muzeach. Rozszerzają one i pogłębiają wiadomości słuchaczy, czynią ich umysł bardziej elastycznym i pomysłowym, twórczym.
Człowiek nawet w starszym wieku powinien nie stać na miejscu, a ciągle się rozwijać.
A dobrze jest, jeżeli rozwój umysłowy idzie w parze z fizycznym. Nie na próżno przecież się mówi, iż w zdrowym ciele jest zawsze zdrowy duch!
Nasz uniwersytet zaprosił więc na wykład i zajęcia praktyczne znanego na Litwie karatekę, który brał udział w zawodach w Polsce, Niemczech, Japonii i w innych krajach świata — Wiktora Gołowacza i jego asystenta. Aby pokazali nam i nauczyli chwytów samoobrony oraz wyjścia czasami z trudnej sytuacji bez większego szwanku. Prelegent pokazał nam jak przy pomocy prostych i podręcznych rzeczy można się obronić przed napastnikiem lub go odstraszyć. Jak się okazuje do tego czasami się przydaje zwykły parasol czy kijek.
Nasi słuchacze uważnie obserwowali te i inne chwyty, które im się przydadzą w życiu. Jednak, aby być na wysokości zadania, należy umieć nie tylko chwyty, ale być, o ile to możliwe, sprawnym fizycznie.
Aby utrzymać i poprawić kondycję fizyczną i sprawność ogólną ciała nasz uniwersytet nabył sprzęt do uprawiania marszu z kijkami — „Nordic walking”. To bardzo modny w Europie i wielce korzystny w utrzymaniu zdrowia i dobrego samopoczucia. Ten rodzaj sportu nie potrzebuje prawie żadnych inwestycji i nadaje się dla osób w różnym wieku i o zróżnicowanej kondycji fizycznej. Szczególnie powinni go uprawiać ludzie starsi, ponieważ on pobudza i trenuje większość mięśni naszego ciała (około 90 proc.). A np. zwykły spacer bez kijków pobudza niecałe 50 proc. naszych mięśni. Najlepsze są grupowe zajęcia, przy podziale grup według początkowej kondycji fizycznej. Przy dalszym treningu niektóre osoby mogą przejść do podgrup o wyższych lub niższych wymaganiach przy użyciu sprzętu „Nordic walking”.
Nasze pierwsze zajęcia przy użyciu tego sprzętu dostosowaliśmy na okres zakończenia roku akademickiego. W tym celu wyjechaliśmy na początku lipca za miasto. Na łonie przyrody, w sosnowym lesie, rozpoczęliśmy treningi na leśnych drogach. W czystym powietrzu lasów iglastych, pełnym fitoncydów, niszczących chorobotwórcze bakterie i wirusy oraz oczyszczające drogi oddechowe i płuca od osadów i naleciałości miasta i cywilizacji. Odpowiedzialna za sprzęt „Nordic walking” nasza słuchaczka Jadwiga Paniczewa przekazała nam kijki na okres letnich wakacji do indywidualnych zajęć.
„Nordic walking” — jest niezastąpionym rodzajem ruchu, ponieważ naśladuje naturalny, fizjologiczny schemat ruchu i uprawiać go można wszędzie. Nie wymaga specjalnej wiedzy, jest on w pewnym stopniu prosty do nauczenia w każdym wieku, a także, gdy człowiek nie jest wysportowany.
Może zapobiegać lub hamować rozwój choroby, lub złagodzić jej przebieg. Np. bóle pleców, nadciśnienie, stres, cukrzyca, schorzenie żył, otyłość. Jak cenne jest zdrowie, poznajemy po tym, że chorób jest wiele, a zdrowie tylko jedno. Chińskie przysłowie mówi, że kto myśli, iż nie ma czasu dla swego zdrowia, prędzej czy później będzie musiał mieć dużo czasu dla swojej choroby.
Nasze ciało funkcjonuje na zasadzie samoregulacji. System biologiczny stale się dopasowuje. Jeśli narażamy nasz organizm na wysiłek (np. poprzez trening) nasz aparat mięśniowy, system krążenia, a nawet trawienie szybko przestawia się na wyższe obroty. Nasza sprawność rośnie. Gdy zbyt mało wykorzystujemy swoje ciało, cały system przechodzi na tryb oszczędnościowy. Na dłuższą metę organizm całkowicie odmawia współpracy. Natura nie pozwala sobie na luksus, jakim jest ciąganie ze sobą czegoś, co nie jest używane. Kto spoczywa, ten rdzewieje. I tak rzeczywiście jest.
Według Ch.von Schweden: „Nie wiek, lecz bezczynność czyni nas starymi”. Profesor Dieter Böhmer z Frankfurtu sformułował bez osłonek, że słabość i starość to często zły stan treningu.
A z kolei prof. Wildor Hellman mówi: „Nawet gdy ktoś ma ponad 80 lat, dzięki treningowi może osiągnąć pozytywne efekty”. To właśnie on podkreślał i wpajał nam formułę, że 50 możesz mieć przez 20 lat i więcej. Należy podkreślić, że brak ruchu przyśpiesza proces starzenia mózgu i systemu nerwowego. Mózg czerpie olbrzymie korzyści z lepszego zaopatrzenia w tlen. Dzięki treningowi nasz organ myślenia otrzymuje 2 razy więcej tlenu niż podczas siedzenia. Dlatego też podczas ćwiczeń przychodzą nam do głowy najlepsze pomysły.
A więc liczy się tylko ten człowiek, który pragnie nowych zdobyczy (w nauce, sporcie, pracy itp.), a nie ten, co idzie do łóżka i w cień życia!
doc. dr Ryszard Jan Kuźmo
rektor Polskiego Uniwersytetu
Trzeciego Wieku w Wilnie